Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το τίμημα και η μοναξιά του Δημιουργού
26/01/2021, 10:16 μμ

Το τίμημα και η μοναξιά του Δημιουργού

Γράφει η Σταυρούλα Λύκου // *

 

“Το χρώμα της απιστίας” του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

 

Είναι η δεύτερη φορά που ασχολούμαι με το νέο μυθιστόρημα του συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλου «Το Χρώμα της Απιστίας» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο». Με την δεύτερη ανάγνωση παρατήρησα και εντόπισα σημεία τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερη εμβάθυνση, για να τα αντιληφθείς στο σύνολό τους και να τα αποκωδικοποιήσεις. Είναι εκείνα τα συμβάντα που  «απεικονίζονται» με όλα τα χρώματα του χρωστήρα, τα οποία ο συγγραφέας «υφαρπάζει» από τον εσώτερο κόσμο του ήρωά του Κωνσταντίνου. Γίνεται αμέσως αντιληπτό και μάλιστα από τις πρώτες σελίδες του έργου ότι ο συγγραφέας κατέχει την τέχνη και την τεχνική του λόγου που απαιτεί το μυθιστόρημα. Αναμειγνύει στην παλέτα του τον πόνο και τη χαρά, την επιβεβαίωση και την απόρριψη, το φόβο και τη δύναμη, την επιτυχία και το διασυρμό, τη λογική και την παράνοια. Κατ΄ αυτό τον τρόπο μας οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα που είναι η ανάλυση και η σύνθεση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Στο πρόσωπο του ήρωά του διακρίνει κανείς τα έντονα και ακόρεστα πάθη, το ακαταλόγιστο του έρωτα, την εγωιστική  διεκδίκηση, την περιπέτεια, το δράμα και την ωμότητα των ενστίκτων. Το έργο του διαπνέεται από άγρια  και ισχυρά συναισθήματα, όπου η σύγκρουση και η ανατροπή που βιώνει ο αναγνώστης μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, δημιουργούν όλες τις προϋποθέσεις για να διαβαστεί απνευστί. Ο Κωνσταντίνος εμποτίζεται με την «εκλογίκευση» της παραφροσύνης του και κατορθώνει το ανέφικτο: Να διαμορφώσει αντίληψη για τον χώρο της παράνοιας στην οποία οδηγείται με επιλογή του. Θυσιάζει τον εαυτό του για να αναδείξει το δημιούργημά του. Η ανώτερη θυσία του δημιουργού προς χάριν του δημιουργήματος. Αποφασίζει να ρουφήξει τη ζωή ως το μεδούλι με τα θετικά και αρνητικά πρόσημα και συνταξιδεύει με πρόσωπα που άλλοτε εχθρεύεται και άλλοτε προσεταιρίζεται, ανάλογα με το κενό που δημιουργεί η ανελέητη μοναξιά του. Διάλογοι εμπνευσμένοι, μεστοί, φιλοσοφημένοι, χαρακτήρες έντονοι και σύνθετη πλοκή, κρατούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο. Μέσα από τις περιγραφές του μας ταξιδεύει σε τόπους άγνωστους και μας κάνει κοινωνούς με τον κόσμο μιας άλλης εποχής. Θεωρίες πολιτικού περιεχομένου, αντιθέσεις ιδεών, δόγματα, προκαταλήψεις, θρασείες επιδιώξεις, πόθοι ανεκπλήρωτοι και νοήματα υψηλά αναπτύσσονται μέσα από μια ρέουσα γραφή που η κάθε συλλαβή αναζητά την επόμενη  και κάθε πρόταση γίνεται μια λύτρωση στα τόσα ερωτηματικά που θέτει ο ήρωας του έργου. Είναι πρωτότυπος ο τρόπος με τον οποίο βουτά βαθειά στο υποσυνείδητό του για να μας ταξιδέψει μέσω της παράνοιά του σε μια μακρινή εποχή. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ως εξιλαστήριο θύμα και στην ενδιαφέρουσα ζωή του, προσθέτει επιπλέον τραγικές σκηνές απ’ όσες έζησε ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας. Δανείζεται το δράμα του για να το συνταυτίσει με το δράμα του Κωνσταντίνου, όπου ο πρώτος βιώνει τα  κάτεργα της Σιβηρίας και ο δεύτερος τους γκρίζους θαλάμους του ψυχιατρείου. Είναι εντυπωσιακή η σκηνή όταν ο Κωνσταντίνος ξαναβρίσκει τον εαυτό του και επανέρχεται στη πραγματικότητα. Καθώς το βασανιστικό παρελθόν του απομακρύνεται από το μυαλό του, η μνήμη του ατονεί και όσα έζησε φαντάζουν σαν έργα τέχνης.

Αφορμή για το βιβλίο αυτό στάθηκε η δεκαετής έρευνα του συγγραφέα [1995-2005]  στα αρχεία του Δρομοκαΐτειου Θεραπευτηρίου, όπου εκεί ανακάλυψε πλήθος στοιχείων για τους σπουδαίους ανθρώπους που έζησαν μέσα στο ψυχιατρείο, όπως οι: Γεώργιος Βιζυηνός,  Ρώμος Φιλύρας,  Γεράσιμος Βώκος,  Νικόλαος Δραγούμης, και πολλοί άλλοι.

Το βιβλίο επικεντρώνεται στο μεγαλείο της διαφορετικότητας, την ανάγκη των διαταραγμένων ψυχικά ανθρώπων να δημιουργήσουν και το σκληρό τίμημα που πληρώνει ο ειλικρινής με τον εαυτό του δημιουργός για να φέρει εις πέρας το δημιούργημά του. O συγγραφέας, πέρα από την επαφή του με το παρελθόν, ήρθε σε επαφή επί μεγάλο χρονικό διάστημα με το εργοθεραπευτικό τμήμα και τους καλλιτέχνες που νοσηλεύονταν στους ψυχιατρικούς θαλάμους και μέσα από τέτοιες συνθήκες δημιούργησε τον ήρωα του Κωνσταντίνο, ο οποίος ζει μέσα από φαντασιώσεις τις ζωές των άλλων.

 

Γρηγόρης Χαλιακόπουλος

 

Ένα απόσπασμα από «Το Χρώμα της Απιστίας» ως δείγμα γραφής του συγγραφέα:

«Κλείνω τα μάτια και σκέφτομαι πως όλα τα έργα και οι πράξεις των ανθρώπων έχουν κι ένα τίμημα. Αναρωτιέμαι όμως αν ο Θεός πληρώνει κι Αυτός το δικό Του. Ολομόναχος καθώς είναι και καθοδηγητής των πάντων, άραγε σε ποιον θα πλήρωνε το τίμημα της όποιας πράξης Του; Ο Παντοκράτορας και απόλυτος Άρχων του σύμπαντος δεν έχει λόγο ν’ απολογηθεί σε κανέναν. Δικός Του ο χρόνος, δικός Του και ο χώρος όπου μας στέριωσε. Άβουλα αθύρματα στα χέρια Του είμαστε.

            Ναι, έτσι είναι, αν όμως τον άνθρωπο ως δημιούργημά του τον έφτιαξε «κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν», όπως διδάσκουν οι Γραφές, τότε πώς εξηγείται Αυτός να παραμένει αλάνθαστος όταν το ανθρώπινο είδος είναι βουτηγμένο στα λάθη; Κι αν όλα τα έργα Του εμπεριέχουν την τελειότητα, το εκτελεστικό απόσπασμα που σε λίγο θα με στείλει στους ουρανούς μήπως λειτουργεί καθ’ υπόδειξή Του; Ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι ο σκακιστής ευθύνεται για τις κινήσεις που επιλέγει και τις αποφάσεις που παίρνει ανά πάσα στιγμή και όχι τα πιόνια ή οι αξιωματικοί. Ενδεχομένως, η μοναξιά του Θεού να είναι το κόστος που πληρώνει για την παντοκρατορία Του».

 

Η ανάγνωση του πρόσφατου μυθιστορήματος του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου «Το Χρώμα της Απιστίας» χάραξε στο μυαλό μου  ανεξίτηλες εικόνες, και με έβαλε στη διαδικασία  να αποδεχτώ πως σ’ αυτή τη ζωή τίποτα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο και προπάντων θέσφατο.

 

 

* H Σταυρούλα Λύκου είναι Κριτικός Λογοτεχνίας

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top