Παραβολικός και απεντοιχισμένος από αγκυλώσεις και θεωρητικές αποκρυσταλλώσεις τού παρελθόντος
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *
Χριστόφορος Χριστοφής, “Ευριπίδης Μαινόμενος και άλλα θεατρικά…”, εκδόσεις Νίκας, Αθήνα 2020, σελ. 382
Η αρχαία μυθολογία όπως διασώθηκε, διϋλίστηκε και εμπλουτίστηκε από τους δραματικούς ποιητές είναι μια διαρκής πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους θεατρανθρώπους.
Ο Χριστόφορος Χριστοφής, αφού διέπρεψε και διαπρέπει στο κινηματογραφικό στερέωμα, δεν επαναπαύεται, ως φαίνεται, στις δάφνες του και περνώντας μέσα από την θεατρική σκηνοθεσία καταλήγει θριαμβευτικά στην δραματική ποιητική, όπου ακτινογραφεί το τώρα με αρχετυπικά φίλτρα και διαιωνίζει το άπειρο μέσα από συνειδητά συγχρονικές μορφές, αποκρυσταλλώματα Λόγου και Τέχνης.
Πέντε δράματα, τρία σαφώς επηρεασμένα από το αθάνατο έργο του Ευριπίδη, ένα διαχρονικό τοποθετημένη στη γειτονιά των διανοούμενων και καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα, σε ένα μυθικό “Παρίσι” και το τελευταίο ειρωνικό δράμα τοποθετημένο σε κάποιο κοσμοπολίτικο ελληνικό νησί με ψυχογραφικές καταδύσεις.
Το σύνολο του μέχρι τώρα τυπωμένου θεατρικού έργου του Χριστόφορου Χριστοφή αξίζει πολλαπλών βραβεύσεων, και όχι μόνον ελληνικών. Γιατί φέρνει έναν αέρα ανανέωσης στην δραματική γραφή. Πρόκειται για πρωτότυπα λογοτεχνήματα κι όχι για δραματοποιήσεις άλλων γνωστών κειμένων, κάτι που συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια. Ακόμα κι όταν εμπνέεται από τα σωζόμενα δράματα του Ευριπίδη, μεταπλάθει το σημερινό αποτύπωμα του αρχαίου μύθου με τελείως καινοφανή αναδημιουργικό τρόπο. Έτσι, ο όρος συν-γραφή δεν του ταιριάζει, δεν είναι συρραφή, αλλά πρωτογενή δραματουργία με πρωτογενές αρχαίο υλικό. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί δεν διασκευάζει μήτε μεταπλάθει, αλλά καταβυθίζεται σαν κινηματογραφιστής στον ψυχισμό των ιστορικών προσώπων και αφηγείται τις δικές του ιστορίες με καθαρά μυθοπλαστικό τρόπο. Ουδεμία απαίτηση ιστορικής ακρίβειας, επιστημονικής τεκμηρίωσης, αν και η επιτυγχανόμενη αληθοφάνεια είναι αξιοσημείωτη και το αφηγηματικό αποτέλεσμα ιδιαίτερα δελεαστικό.
Ήδη σύγχρονοι σκηνοθέτες και ερμηνευτές επιχειρούν διαρκώς και με εξαίσια αποτελέσματα τη σκηνική πραγμάτωση αυτών των λεπταίσθητων έργων, που εκτυλίσσονται με άνεση σε πολλές διαστάσεις και σε υπερβατικές πραγματικότητες που δεν μπορούν να διανοηθούν όσοι δραματογράφοι είναι προσκολλημένοι στην ηθογραφία και στον κακώς εννοούμενο “ρεαλισμό” της ωμότητας και των άκριτων, περιττών βωμολοχιών.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Χριστόφορος Χριστοφής και το ύφος του παραπέμπει στο ρομαντικό κίνημα “Θύελλα και Ορμή” (που είναι φανερό στο εξώφυλλο), αλλά και σε έναν προσεκτικά γειωμένο υπαρξιακό αισθητισμό.
Η εγγενής λαϊκότητα του επεξεργασμένου λόγου καθημερινών προσώπων σε συνδυασμό με την παραδοσιακή χρήση των αφηγηματικών τεχνικών δημιουργεί μια αξιοθαύμαστη διαχρονικότητα που υποθάλπει εκφάνσεις και προοπτικές απείρου βεληνεκούς.
Πρόκειται για έναν διεθνή δραματουργό και ποιητή σκηνής και οθόνης, που καλύπτει όλο σχεδόν το φάσμα του σύγχρονου Λόγου και Τέχνης, κάτι που θα μπορούσε να δικαιώσει τον χαρακτηρισμό “Ολικός Καλλιτέχνης”. Κάτι απολύτως σπάνιο στα τρέχοντα νεοελληνικά μας πράγματα.
Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στα χρόνια της Κρίσης, πολιτισμικής και παγκόσμιας, ωθεί τον πνευματικό άνθρωπο Χριστόφορο Χριστοφή να διαλογιστεί καλλιτεχνικά δίχως φραγμούς και όρια. Τα όποια στεγανά δεν του αντιστέκονται. Καταρρέουν στην θυελλώδη ορμή του. Ακόμα και το εξώφυλλο με την υπερεθνική αισθητική του παραπέμπει σε μια διαρκή αναμόχλευση του συλλογικού ασυνείδητου προς όφελος και εμπλουτισμόν της εξελιγμένης Συλλογικής Συνειδητότητος. Αυτό το αναπεπταμένο λευκό άλογο λειτουργεί με συμβολικό τρόπο. Ο λόγος του Χριστόφορου Χριστοφή είναι ούτως ή άλλως παραβολικός και απεντοιχισμένος από αγκυλώσεις και θεωρητικές αποκρυσταλλώσεις τού παρελθόντος.
Μέσα από την γόνιμη δημιουργική φαντασία του, το κάθε τι ανακρυσταλλώνεται σε πρωτεϊκές ανίδωτες μορφές. Το Άρρητο βρίσκει τρόπους να εκφραστεί και το Ανείπωτο να διατυπωθεί. Εκτός ίσως από κάποιες πυθαγόρειες αντιλήψεις για την μετενσάρκωση που αχνοφαίνονται στο τυπωμένο κείμενο, η όποια μεταφυσική θεώρηση των πάντων είναι μάλλον λανθάνουσα, ενώ το υπερβατικό στοιχείο πανταχού παρόν, συνώνυμο της ποιητικότητας.
evripidis xristofis cover 2 copy
Εν ολίγοις, μέσα σε αυτόν τον πλούσιο τόμο, πλούσια συγκομιδή της πρόσφατης θεατρικής σποράς του διακεκριμένου σκηνοθέτη και θεατρανθρώπου Χριστόφορου Χριστοφή, καλεί τους επίδοξους ερευνητές να ανακαλύψουν κείμενα άξια να επισημανθούν, να υλοποιηθούν, να ερμηνευθούν και να βραβευτούν ως παρτιτούρες μουσικών έργων εξ ορισμού και εξ αποτελέσματος “κλασικών”.
Η συγγραφική ευστοχία καθιστά ευδιάκριτες τις διαφωτιστικές, ανθρωποκεντρικές προθέσεις του σεμνού καλλιτέχνη και υπερτοπικού, διαχρονικού καλλιτέχνη Χριστόφορου Χριστοφή.
* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
☆ Μουσικά ημερολόγια: Πάθος για μουσική | “1.8’’ – Nala Sinephro
Γράφει ο Φώτης Νικολάου // “1.8’’ – Nala Sinephro Στα 22 της συνθέτει ένα αριστούργημα για μοναχικά αστέρια μέσα σε κοινωνικούς γαλαξίες. Space 1 έως Space 8, τα πρώτα χνάρια τής νεαρής συνθέτριας από την
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ελένη”
Γράφει η Λένα Μαυρουδή Μούλιου // Β.Ε. «ΕΛΕΝΗ» Ο Μιχάλης μόλις είχε χωρίσει με την Ελένη του και το έφερε βαρέως. Παρά τις περί του αντιθέτου γνώμες, γεγονός είναι ότι καμιά φορά και οι άντρες
Περισσότερα -
Από το σκοτάδι στο φως
Γράφει ο Πάνος Ιωαννίδης // Deon Meyer «Δεκατρείς Ώρες», Μετάφραση: Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Στερέωμα, Ίσως ο βασικότερος λόγος, που σταδιακά μα διεισδυτικά, το νουάρ μυθιστόρημα, αναπτύσσεται, είναι o μετασχηματισμός του σε κοινωνικό νουάρ μυθιστόρημα. Η εν λόγω εξέλιξη,
Περισσότερα -
Σαντιάγο Ρονκαλιόλο: “Στους φασίστες αρέσουν πολύ τα Μουντιάλ”
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // Ο Σαντιάγο Ρονκαλιόλο ήταν μόλις τριών χρονών το 1978 όταν η οικογένειά του για πολιτικούς λόγους αναγκάστηκε να φύγει από το Περού. Κατά καιρούς έζησε στην Αργεντινή με την κρίση της, στο Μεξικό
Περισσότερα -
Ομολογία ακριβής λογοτεχνίας
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος // «Confiteor» του Ζάουμε Καμπρέ, μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, σελ. 736, Εκδ. Πόλις Ο ευκταίος μαξιμαλισμός της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Όταν ο Ούγκο Κλάους έγραψε τη «Θλίψη του Βελγίου» (εκδ. Καστανιώτης). Όταν ο Χάρι Μούλις συνέθεσε
Περισσότερα -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Καθετί έχει τον λόγο του, και όλα ακολουθούν ένα μεγάλο, αρχαίο δρόμο…»
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Κυριάκος Αθανασιάδης «Το καταφύγιο των ωραίων ψυχών», εκδ. Διόπτρα, σελ. 372 «Αλλά ας είναι, ας είναι. Έχουν λόγο που γίνονται τέτοια πράγματα. Έτσι πιστεύω. Καθετί έχει τον λόγο του, και όλα
Περισσότερα -
“Η κόντρα” – Διήγημα του Αλέξη Πανσέληνου
Ιδρωμένος, λαχανιασμένος έφτασε και ο Αριστομένης με το ποδήλατο. Με την κόντρα ακινητοποίησε την πίσω ρόδα και γέρνοντας το σώμα έκοψε τιμόνι, γλίστρησε πάνω στο χαλίκι και έκανε τη στροφή επί τόπου μπροστά στη μικρή παρέα. Οι άλλοι προσπαθούσαν
Περισσότερα
