Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Διαφορετικά μονοπάτια που τελικά συγκλίνουν
14/11/2023, 10:26 μμ

Διαφορετικά μονοπάτια που τελικά συγκλίνουν

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

Kevin Barry, «Νυχτερινό πλοίο για Ταγγέρη». Μετάφραση: Ορφέας Απέργης. Εκδόσεις Gutenberg. Αθήνα, 2021

 

Στο ισπανικό λιμάνι της Αλγεθίρας, στην επαρχία του Κάδιθ, στην Ανδαλουσία, στη δυτική πλευρά του κόλπου του Γιβραλτάρ, βρίσκεται σήμερα  μια  πόλη με καλή εμπορική κίνηση όπου συνυπάρχουν η μακραίωνα ιστορία της μαζί με όμορφα πάρκα, πλατείες και εκκλησίες. Σε αυτά προστίθενται και οι τακτικές ατμοπλοϊκές  γραμμές της πόλης με την ισπανική απέναντι Θέουτα και την Ταγγέρη του Μαρόκου. Όμως, οι δύο Ιρλανδοί πενηντάρηδες, Μόρις Χερν και Τσάρλι Ρέντμοντ, ουδόλως ελκύονται από τις ιδιαίτερες ομορφιές της πόλης. Αναλίσκουν όλο το χρόνο τους στον βρώμικο τερματικό σταθμό των φέριμποτ μαζί με πολλούς άλλους ταξιδιώτες και μερικούς ξενυχτισμένους υπαλλήλους στο γραφείο πληροφοριών. Ένα μέρος που έχει «έναν αέρα στοιχειωμένου τόπου, ένα αίσθημα δυσοίωνο. Βρομάει κουρασμένα σώματα και φόβο», όπως γράφει στην αρχή του μυθιστορήματος ‘Νυχτερινό πλοίο για Ταγγέρη’ (Night Boat To Tangier, 2019) ο Ιρλανδός Κέβιν Μπάρι (Kevin Barry, γεν. 1969). Μεγάλος αριθμός από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου βρίσκουν τον Μόρις και τον Τσάρλι, να κάθονται χωρίς να κάνουν κάτι συγκεκριμένο σε ένα παγκάκι στο σταθμό των φέριμποτ της Αλγεθίρας, ψάχνοντας όμως την Ντίλι, την εικοσιτριάχρονη κόρη του Μόρις Χερν, με μαλλιά κοτσίδια σε στυλ ράστα, που έχει να τη δει τρία χρόνια.

Δύο Ιρλανδοί σκυθρωποί, μελαγχολικοί, παλινδρομώντας και αναπολώντας μέρες της ζωής τους. Είχαν πληροφορηθεί ότι η νεαρή κοπέλα, βρίσκεται μαζί με μια ομάδα τέτοιων χίπις που πρόκειται να πάει στο σταθμό, είτε φεύγοντας για την Ταγγέρη, είτε επιστρέφοντας εδώ από εκεί. Ο διάλογος και οι φράσεις ανάμεσα στους δύο άντρες κοφτές, σύντομες που εναλλάσσονται μισοτελειωμένες. Ο Μόρις και ο Τσάρλι συναντούν έναν νεαρό άνδρα που πιστεύουν ότι μπορεί να γνωρίζει την Ντίλι και τον τρομοκρατούν  αναζητώντας πληροφορίες για το πού μπορεί να βρίσκεται η νεαρή γυναίκα. Μετά από λίγο αρχίζουν συζήτηση με δύο άλλες γυναίκες των οποίων οι δεξιότητες στα αγγλικά δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένες, καταλήγοντας στο μπαρ του σταθμού. Οι δύο Ιρλανδοί εστιάζονται στα «…γηρατειά και το θάνατο. Μιλάνε γι’ αυτούς που προδώσανε, γι’ αυτούς που βοηθήσανε, για τους πρώτους έρωτες και τις πρώτες αγάπες, για τους εχθρούς και τους φίλους. Μιλάνε για τα παλιά, στο Κορκ και στη Βαρκελώνη και στο Λονδίνο και στη Μάλαγα και στη στοιχειωμένη πόλη του Κάθιδ. Μιλάνε για τα αισθήματα σε αυτά τα μέρη. Μιλάνε για το τώρα, πάλι εδώ, στις ακτές της Μπαρμπαριάς, σαν να τους τραβάει μαγνήτης».

Τα κεφάλαια του μυθιστορήματος που διαδραματίζονται στον σταθμό των πλοίων, διανθίζονται με αναδρομές στα νεότερά τους χρόνια, όταν ήταν εναλλάξ φίλοι και αντίπαλοι. Οι δύο άντρες ήταν και οι δύο έμποροι ναρκωτικών, μεγάλοι προμηθευτές και χρήστες, ταυτόχρονα, μια επιχείρηση που τώρα φαίνεται πως τους έχει γυρίσει την πλάτη: «Όμως το χρήμα δεν είναι πια στα ναρκωτικά. Είναι στους ανθρώπους. Η Μεσόγειος είναι μια θάλασσα σκλάβων. Οι καιροί έχουν αλλάξει και ο Μόρις με τον Τσάρλι, έχουνε μείνει πίσω…». Η διάθεσή τους ελεγειακή, θλιμμένη, είναι άφραγκοι και θρηνούν. Πολλές από τις αναδρομές επικεντρώνονται στη θυελλώδη σχέση του Μόρις με την αείμνηστη μητέρα της Ντίλι, την Σίνθια. Είχαν μαζί κυνηγήσει ένα άπιαστο όνειρο του Μόρις να ξεπλύνει χρήματα σε μια κατασκευή και ανάπτυξη ακινήτων. Μετά τη διάλυση του ζευγαριού, ο Μορίς έφυγε για την Ισπανία, μια χώρα τεράστια και φτιαγμένη για να κρύβεται, όποιος επιθυμεί. Είναι δύσκολο να μετατρέψεις μια ιστορία που ουσιαστικά αφορά μόνο δύο ανθρώπους που περιμένουν κάποιον άλλο, σε μια συναρπαστική αφήγηση, αλλά ο Κέβιν Μπάρι τα καταφέρνει μάλλον καλά. Η συνομιλία μεταξύ τους είναι σκοτεινή και συχνά πολύ αστεία. Περιγράφοντας την παραμονή του Μόρις και της Σίνθια στη δυτική Ιρλανδία, ο Μπάρι γράφει για τις κρύες μέρες, αλλά τη μαγεία της νύχτας που ερχόταν από τη μεριά της θάλασσας προ τα μέσα  και απλωνόταν και χτυπούσε το μέρος μέχρι να ανοίξει στα όνειρά τους. Τώρα, ο Μόρις σκέφτεται την απόφαση της Ντίλι να φύγει από το σπίτι μετά τον θάνατο της μητέρας της. Ήθελε, λέει, ένα μέρος που να μην ήξερε το νόημα της θλίψης της, να ταξιδέψει στις εσοχές του εαυτού της και να δει τι θα μπορούσε να βρει εκεί! Να ενταχθεί στους ταξιδιώτες της νέας εποχής, που μετακινούνταν στις γραμμές μεταξύ Ισπανίας και βόρειας Αφρικής. Θέλουν αμφότεροι απλώς να τη δουν! Και για τους δύο, η Ντίλι είναι ένα παράδειγμα μιας προηγούμενης, πιο αγνής αγάπης, αντιπροσωπευτική της ζωής που είχαν κάποτε, όπου υπήρχαν περισσότερες πιθανότητες και ο χρόνος δεν είχε περάσει τόσο σκληρά. Παρά το σκοτεινό και δύστροπο θέμα που διαλέγει να ασχοληθεί ο Μπάρι, καταφέρνει να προσδώσει στους λίγους χαρακτήρες του την καθημερινή ανθρώπινη διάσταση.

 

Kevin Barry

 

Το ‘Νυχτερινό πλοίο για Ταγγέρη’ είναι αξιοσημείωτο, ένα μυθιστόρημα τόσο ζοφερό όσο και συμπονετικό, που  διαθέτει απλή  γραφή σε κάθε σελίδα του, χωρίς ο συγγραφέας του να επιζητεί τον οίκτο των αναγνωστών για τους χαρακτήρες του. Η αναμονή των ανδρών στο σταθμό, στην πραγματικότητα είναι ο χώρος που δένει άγκυρα το βιβλίο, το τερματικό όμως περιστρέφεται επιδέξια αλλού. Ο Μπάρι, εδώ παρουσιάζεται ως διορατικός αφηγητής της ανδρικής ψυχής και οραματιστής. Η  νύχτα είναι μεγάλη για τους δύο κύριους χαρακτήρες του βιβλίου,  το μυθιστόρημα απλώνεται στο παρελθόν και ενώ ο Μόρις και ο Τσάρλι κάθονται ράθυμα, στον αναγνώστη παρουσιάζονται τα μονοπάτια που ακολούθησε ο καθένας για να καταλήξει στο πλευρό του άλλου, αυτή τη σκοτεινή ώρα, σε αυτή τη συνάντηση.

Δεν είναι ένα μυθιστόρημα που προσπαθεί να δώσει μαθήματα ζωής ή φιλοσοφίας, εκτός ίσως από ένα, ότι δηλαδή η πιο βαθιά εμπειρία που μπορεί να σου προσφέρει ετούτος ο κόσμος, είναι η ραγισμένη καρδιά!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top