Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / ✔ Μια εξέχουσα μορφή της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας: Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου – Πρωθιέρεια στο βωμό των μυθικών ηρωίδων της Λήμνου
21/06/2023, 1:43 πμ

✔ Μια εξέχουσα μορφή της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας: Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου – Πρωθιέρεια στο βωμό των μυθικών ηρωίδων της Λήμνου

Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη //

 

Μαρία Λαμπαδαρίδου – Πόθου

 

Ετούτη την ώρα του πρωινού που η ψυχή μου είναι καθαρή, τη νιώθω εδώ δίπλα μου τη Μαρία, την αγγίζω, βάζω το δάκτυλό μου στους τύπους των ήλων της, βλέπω μέσα της ίσαμε τα βάθη της ψυχής της, τη χάνω καθώς εξακοντίζεται στις απέραντες εκτάσεις του μυαλού της και την ξαναβρίσκω μοναχική μέσα σε ηδονική ομίχλη να περιδιαβαίνει «Τα μονοπάτια του Αγγέλου της», να συνομιλεί με τους ανέμους διασχίζοντας τις αχανείς ερήμους της μοναξιάς της στην ποιητική διάσταση του χρόνου, «Τα φιλντισένια μονοπάτια της ζωής της».

Τη βλέπω να πετάει πάνω από τους αμμόλοφους της βασανιστικής μεταφυσικής, της υπαρξιακής της αγωνίας κι άλλοτε να προβαίνει διάφανη μέσα από τις γραμμές του βιβλίου της ζωής της, να συμμαζεύει ψίχουλο – ψίχουλο τα κομμάτια της σάρκας και της ψυχής της που μοίρασε απλόχερα, σαν σπόρους στα πουλιά, στους αναγνώστες της πνευματική τροφή. Την ακούω να ψιθυρίζει στη σιωπή του πρωινού:

 

“…Δεν έχω τίποτα δικό μου. Αισθάνομαι σαν να τα έδωσα όλα. Κόβω μικρά κομματάκια την ψυχή μου και τη ρίχνω στον άνεμο με κάθε βιβλίο μου που κυκλοφορεί. Όμως η ζωή είναι όμορφη και γι’ αυτό ακόμα. Κι ας μη μένει τίποτα δικό μου. Μόνο αυτά τα μικρά κομματάκια από την ψυχή μου. Κι ένα αίσθημα απουσίας. Οι μέρες μου μέσα σε μια απουσία. {…] Τα χρόνια της εφηβείας μου μόνο μένουν ολόφωτα μέσα μου. Η χαμένη γη μου.

       »Αυτή η βροχή, αυτό το τοπίο, αυτή η μελαγχολία, η στιγμή που ζω, είναι το δικό μου ταξίδι μέσα στο όνειρο…»

 

Η αείμνηστη πλέον Μαρία Λαμπαδαρίδου / Πόθου, η σπουδαία συγγραφέας, ποιήτρια, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρική συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας, που “έφυγε” από τη ζωή πριν λίγες ημέρες, κάλυψε με την παρουσία της στα Γράμματά μας τον μισό προηγούμενο αιώνα και τις αρχές του παρόντος. Αποτελεί σταθερή αξία των Γραμμάτων μας, εξέχουσα μορφή της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, πάνω από 70 χρόνια παράγοντας έργο σημαντικό ελληνοκεντρικό και ανθρωποκεντρικό, θεμελιωμένο στις αξίες του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, του μυθικού και του ιστορικού βίου των Ελλήνων, εστιάζοντας την προσοχή και το ενδιαφέρον της στον άνθρωπο, την πατρίδα, την Ιστορία και τον πολιτισμό. Το πρώτο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή “Συναντήσεις”, κυκλοφόρησε το 1959. Ήδη από τη δεκαετία 1960-1970 ήταν ήδη ευρέως γνωστή και καταξιωμένη ως ποιήτρια με διαχρονικές προδιαγραφές.

 

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου έδωσε πολλά και πήρε πολλά από τη ζωή. Έζησε και πήρε όσα λίγοι. Ξεκίνησε πολύ νωρίς η πορεία της στον χώρο της ποίησης. Στα 25 της χρόνια την αποκαλεί ο Ελύτης σε γράμμα του «Ποιήτρια», είναι ήδη ποιήτρια με τη βούλα του Ποιητή του «Άξιον εστί».  το όνομά της ακούγεται παντού. Είναι η καινούρια, η πολλά υποσχόμενη Ελληνίδα ποιήτρια. «Η σημαντική ποιήτρια Μαρία Λαμπαδαρίδου που μας έδωσε η Λήμνος», σημειώνει ο Ανδρέας Καραντώνης σε κριτικό σημείωμα για πρωτοεμφανιζόμενη* ποιήτρια, σε φύλλο μεγάλης καθημερινής Αθηναϊκής εφημερίδας,

  Γίνεται ευμενώς αποδεκτή και εισέρχεται στον κύκλο των διανοουμένων της εποχής. Έρχεται σ’ επαφή με τους πρωτοκλασάτους ποιητές και συγγραφείς της «Γενιάς του Τριάντα». Στέλνεται στο Παρίσι με υποτροφία, σπουδάζει θέατρο, γνωρίζεται και συνδέεται με εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων του εξωτερικού, αποκτά διάσημους φίλους, διασυνδέσεις σημαντικές.

Γυρίζει περίπου διάσημη, πάνοπλη να συνεχίσει το έργο της εδώ.  Η θεατρική σταδιοδρομία της είναι πλέον σίγουρη. Γράφει θέατρο, εκδίδονται βιβλία, παρουσιάζονται θεατρικά έργα της, το όνομά της ακούγεται και η παρουσία της απαντάται μεταξύ των διασημοτήτων της εποχής.

Πολυγραφότατη, ακάματη, καταξιωμένη στη συνείδηση του κόσμου ως συγγραφέας ιστορικών και κοινωνικών μυθιστορημάτων και ως ποιήτρια περιωπής, αγαπημένη συγγραφέας των μικρών παιδιών και των εφήβων. Δοκιμιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Ο δυνατός περιεκτικός λόγος, ουσιαστικός, χαμηλότονος και γλυκύτατος, ο τρυφερός λόγος της μένει, επιμένει και διδάσκει ιστορία και πολιτισμό σε μικρούς και μεγάλους.

Με το μυθιστόρημά της «Πήραν την Πόλη πήραν την…», διαιωνίζει την εναγώνια κραυγή του Ελληνισμού για τις απώλειες που υφίσταται διαχρονικά. Και αποδεικνύει περίτρανα πως την ιστορία τη γράφουν οι λαοί με το αίμα τους.  Εύλογα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «σύνοψη ποιητική», «Έπος» των ημερών της πολιορκίας, της άλωσης και της διάλυσης της Βασιλεύουσας. Και φανερώνει πόσο έχει εισχωρήσει η ίδια στα γεγονότα και τα περιστατικά της ιστορίας ώστε να αποτελεί μέρος της τραγωδίας εκείνης στην οποία κρατάει  τον ρόλο του «από περιωπής» αφηγητή. Κυριαρχεί μέσα στα καθημερινά πολεμικά δρώμενα. Ο χώρο /χρόνος συναιρείται, το απώτατο ιστορικό παρελθόν γίνεται ζωντανό παρόν, το όραμα του πολεμιστή φτάνει και ίσαμε τη δική μας ορατότητα, οι αγωνίες του είναι και δικές μας και διαχρονικές…

       //Ο χρόνος ο κοινός και ο ιστορικός χρόνος, το όραμα, η συνείδηση της γης, της ηθικής  της  ελευθερίας, του καθήκοντος, της πατρίδας, της αγάπης, θυσίας, το θαύμα, ο κύκλος, το νερό, το αίμα, η μνήμη είναι έννοιες σταθερές που η συγγραφέας συνήθως εστιάζει το έργο της//.

Μέσα σε τούτο το ιστορικό μυθιστόρημα παρατηρεί κανείς την αγωνία και το πάθος της δημιουργού του για το μέλλον των ηρώων, για τη συνέχεια του ήρωά της και του Έθνους. Δεν νοείται μέλλον χωρίς παρελθόν και ζωή χωρίς μέλλον, δίχως χριστιανική ανθρωπότητα, Ο σταυρός, ακατάλυτο σύμβολο ενότητας και θυσίας του χριστιανισμού κόσμου ακαταμάχητο. Και του Έλληνα, της νέας γενιάς που φέρνει ο γιος του ήρωα εκείνου, του Λήμνιου νεαρού που δένει κόμπο με κόμπο, σταθμό με τον επόμενο σταθμό, τους κρίκους όλης της μυθιστορίας για να την παραδώσει στη νέα γενιά. Οραματίζεται το αναμενόμενο χάραμα, το ξημέρωμα του κόσμου με τον ερχομό της νέας ζωής.

 

 

Θεωρώντας τα πράγματα και τα γεγονότα στη μεταφυσική τους διάσταση, το έργο της αποκτά τεράστιες, συμπαντικές διαστάσεις. Εκτιμώ, πως η ικανότητά της να διαισθάνεται όχι μόνο όσα συμβαίνουν γύρω της, αλλά και όσα πρόκειται να συμβούν, μπορεί να μην την έκανε ευτυχισμένη, αλλά της δημιουργούσε τις προϋποθέσεις να είναι πάντα  μπροστά από την εποχή της. Όπως ακριβώς συνέβη και με την είσοδό της στον χώρο των γραμμάτων. Είχε προηγηθεί της εποχής της. Ο κορμός του έργου της, ήτοι το ποιητικό και το πεζογραφικό, παραμένει σταθερά στην πρώτη γραμμή της προτίμησης του κοινού που  επικοινωνεί με αυτή την ιδιαιτερότητα της μεταφυσικής προσέγγισης και ερμηνείας των γεγονότων που εμπεριέχει το έργο της και την ακολουθεί  τόσες δεκάδες χρόνια.

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου παραδέχεται και πιστεύει στο θαύμα. “Γιατί”, λέει αλλού, “τα θαύματα θυμώνουν αν δεν τα πιστεύεις”.

Ακολουθώντας την καθώς περιδιαβαίνει στοχαστικά, σχεδόν πάντα με αισθησιακή σιγανή βροχή αισθημάτων αναπόλησης «Τα μονοπάτια του Αγγέλου της» και «Τα φιλντισένια μονοπάτια της ζωής της», έχω την αίσθηση πως αυτή τη στιγμή χαράσσω μερικές γραμμές στην επιλεκτική μνήμη του σύγχρονου πνευματικού κόσμου της χώρας με ένα οδοιπορικό αγάπης στα βροχερά ποιητικά τοπία της Μαρίας Λαμπαδαρίδου –Πόθου.

Είναι φτωχά τα λόγια που μιλώ.

Άλλα από τούτα που μιλώ δεν έχω λόγια.

 

Ελένη Χωρεάνθη  

Κυριακή, 18 Ιουνίου 2023.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top