Fractal

Με τη μαγεία της Ανατολής

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Ναγκίμπ Μαχφούζ «Μέρες και νύχτες της Αραβίας», μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση, εκδόσεις Ψυχογιός

 

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Αιγύπτιος Ναγκίμπ Μαχφούζ στο μυθιστόρημα Μέρες και νύχτες της Αραβίας (εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση), έχοντας ως αφετηρία την αραβική συλλογή ιστοριών και παραμυθιών Χίλιες και Μία νύχτες, δημιουργεί έναν ονειρικό λογοτεχνικό καμβά πάνω στον οποίο απλώνει τα υλικά του. Ο εξαγριωμένος Σουλτάνος ηρεμεί ακούγοντας τις αφηγήσεις της κόρης του Βεζίρη και γυναίκας του Σαχραζάτ, και μεταμορφώνεται σε άνθρωπο με μυαλό και αισθήματα. Αυτός είναι εν ολίγοις ο μύθος στον οποίο βασίζεται ο Μαχφούζ.

Πηγαίνοντας πιο μακριά, ο συγγραφέας χειρίζεται με μαεστρία όλη τη μαγεία της Ανατολής. Όνειρα, καλοκάγαθα και μοχθηρά τζίνι ―τελώνια και ξωτικά αν προτιμάτε―, εμφιλοχωρούν στις λέξεις, τις προτάσεις, τις παραγράφους, βοηθώντας ή βάζοντας τρικλοποδιά στα ανθρώπινα πάθη, υφαίνοντας το μαγικό χαλί που μάς ταξιδεύει στα μυθικά μέρη της Αραβίας.

Η Σαχραζάτ, ο Σουλτάνος ασφαλώς, ο μειλίχιος και ταυτόχρονα βλοσυρός σοφός γέροντας, ο παραδομένος στο κακό έμπορος Σαναάν ελ Γκάμαλι, ο κομβικός ήρωας Γκάμσα ελ Μπάλτι, ο καλόκαρδος κι επαναστάτης Φαντέλ, είναι μερικοί από τους χαρακτήρες που ξεδιπλώνονται στο μυθιστόρημα-ωδή στην αστραφτερή αραβική δημιουργία τού Μαχφούζ.

Το επίτευγμα του βιβλίου Μέρες και νύχτες της Αραβίας είναι πως καταφέρνει να φέρει το υπερφυσικό, τη μαγεία του παραμυθιού, ιστορίες αλαργινών εποχών σε ένα ανθρώπινο επίπεδο, χρησιμοποιώντας ως όχημα τον κοινωνικό ρεαλισμό κι ενίοτε τον μαγικό, κάνοντας τον αναγνώστη να αισθανθεί μέρος του έργου. Σα να είναι θαμώνας του καφενείου «Οι εμίρηδες», εκεί όπου πληβείοι και άρχοντες συγχρωτίζονται ―αν και καθήμενοι σε διαφορετικά πόστα, σύμφωνα με την ιδιότυπη κάστα που κυριαρχεί σε όλους τους χώρους― παρακολουθώντας τα πάθη να ανθίζουν, το λάθος να κόβει νήματα ζωών και τη σοφία του λαού να μεταρσιώνεται προς έναν εξιδανικευμένο παράδεισο.

Δεν μπορώ να μην αναφέρω το ουσιώδες επί του έργου επίμετρο του Κ.Ι. Τσαούση, και την εξαιρετική μετάφραση της Πέρσας Κουμούτση.

 

Ναγκίμπ Μαχφούζ

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top