Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αυτή η ελευθερία είναι μόνο η αρχή
08/06/2021, 11:18 μμ

Αυτή η ελευθερία είναι μόνο η αρχή

Γράφει η Μαρία Λιάκου //

 

Βιρτζίνια Γουλφ «Γυναικεία επαγγέλματα/ Σκοτώνοντας τον άγγελο του σπιτιού», Μετάφραση- επίμετρο: Λαμπριάνα Οικονόμου, εκδ. Κοβάλτιο, 2021

 

«Τα γυναικεία επαγγέλματα» είναι η συντετμημένη μορφή της ομιλίας που απηύθυνε η Βιρτζίνια Γούλφ στο Λονδίνο  στις 21 Ιανουαρίου 1931 στα μέλη της Εθνικής Εταιρείας για την Γυναικεία Απασχόληση. Το κείμενο εκδόθηκε μετά τον θάνατο της και περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ο θάνατος της νυχτοπεταλούδας και άλλα δοκίμια».

Αναφέρεται στα εμπόδια που βάζει η κοινωνία στις γυναίκες αλλά και στην καταπίεση που υφίστανται. Αν και έχουν περάσει 90 χρόνια από την ημερομηνία εκφώνησης αυτής της ομιλίας, το κείμενο είναι πάντα επίκαιρο.

Το επίμετρο της Λαμπριάνας Οικονόμου βοηθάει τον αναγνώστη να κατανοήσει τις συνθήκες  των γυναικών και την επαγγελματική τους θέση σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον αλλά και την γυναίκα –συγγραφέα και δημιουργό Βιρτζίνια Γούλφ.

Πρόκειται για μια φροντισμένη έκδοση που πάντα οι εκδόσεις κοβάλτιο μας χαρίζουν με όμορφο εξώφυλλο σχεδιασμένο από τον Θάνο Γκιώνη.

Το βιβλίο εντάσσεται στην λίστα βιβλίων περί φεμινισμού και όχι μόνο.

Όσοι αγαπούν την Λογοτεχνία βλέπουν την τόλμη της γραφής και την αισιοδοξία της Γούλφ για το μέλλον του κινήματος των δικαιωμάτων της γυναίκας.

Τα κείμενα της έχουν πάντα ενδιαφέρον και κάθε νέα μετάφραση της  έρχεται να προσθέσει νέα οπτική στα κείμενά της.

 

Η Βιρτζίνια Γουλφ ας μην ξεχνάμε ότι απευθυνόταν σε ένα  κύκλο μορφωμένων και προνομιούχων γυναικών των οποίων ο πατέρας ή ο σύζυγος ήταν σε θέση να τους εξασφαλίσει τα μέσα για να γράψουν.

Η γυναικεία γραφή βέβαια μπορούσε να γίνει αποδεκτή εφόσον αποτελούσε ευκαιριακή ενασχόληση  η οποία δεν διατάρασσε την οικογενειακή γαλήνη.  

Πώς μπορούσε όμως μια γυναίκα  να γράψει;

Η Βιρτζίνια Γουλφ δίνει απάντηση στο ερώτημα αυτό. Για να είναι σε θέση μια γυναίκα  πρέπει πρώτα να σκοτώσει τον «άγγελο του σπιτιού», όπως χαρακτηριστικά ονομάζει το αρχέτυπο της γοητευτικής, γλυκιάς γυναίκας.

Χρειάζεται να ξετινάξει από πάνω της «την τέλεια εικόνα της» και να εξασφαλίσει για τον εαυτό της το δικαίωμα να σκέφτεται, να αισθάνεται, να επιθυμεί και να εκφράζεται ελεύθερα..

«…εάν στο εξής σκόπευα να γράφω κριτικές βιβλίων, θα έπρεπε ν’ αναμετρηθώ μ’ ένα φάντασμα: μία γυναίκα που, όταν τη γνώρισα καλύτερα, την ονόμασα Άγγελο του Σπιτιού…. Αυτή έμπαινε ανάμεσα σ’ εμένα και στο χαρτί μου όταν έγραφα κριτικές. Αυτή με τριβέλιζε και μου ’τρωγε τον χρόνο και με βασάνιζε τόσο που τελικά τη σκότωσα ΄.

…- ίσως δεν καταλαβαίνετε ποια εννοώ. Θα σας την περιγράψω όσο πιο συνοπτικά μπορώ. Βαθιά συμπονετική· εξαιρετικά συμπαθητική· απόλυτα ανιδιοτελής. Διέπρεπε στη δύσκολη τέχνη του οικογενειακού βίου. Θυσιαζόταν καθημερινά. Εάν είχε κοτόπουλο στο τραπέζι, αυτή έπαιρνε το μπουτάκι· εάν έκανε ρεύμα, αυτή καθόταν εκεί που φυσούσε ― με δυο λόγια, η συγκρότησή της δεν της επέτρεπε να έχει δική της γνώμη ή δικές της επιθυμίες· ανέκαθεν προτιμούσε να συμμερίζεται τη γνώμη και τις επιθυμίες των άλλων΄. Σελ.11

Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι για τη Βιρτζίνια, Γούλφ το γράψιμο δεν ήταν απλώς και μόνο ένας τρόπος δημιουργικής έκφρασης αλλά αποτελούσε και μια πολιτική πράξη, συνδεδεμένη με τα φεμινιστικά ιδεώδη της εποχής.

 

Virginia Woolf

 

Στρέφοντας τώρα την προσοχή στη δική μας εποχή, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι η κατάσταση, τουλάχιστον στον σύγχρονο κόσμο θα ήταν πολύ καλύτερη. Η ισότητα των φύλων είναι νομικά κατοχυρωμένη, η πρόσβαση στην εκπαίδευση δεν αποτελεί πλέον προνόμιο ενός μικρού ποσοστού γυναικών αλλά δικαίωμα της κάθε γυναίκας που επιθυμεί να μορφωθεί. Όσο για την οικονομική της ανεξαρτησία, αυτή εξασφαλίζεται, θεωρητικά- τουλάχιστον, από την πρόσβαση και  το δικαίωμα της στην εργασία.

Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι το οικονομικό ζήτημα  παραμένει πρόβλημα για εκατομμύρια νέες γυναίκες οι οποίες αναγκάζονται να μένουν με τους γονείς τους αν και έχουν ενηλικιωθεί  ή με συντρόφους που δεν αγαπούν και βιώνουν ακόμα και βία, επειδή δεν διαθέτουν  εισόδημα για να πληρώσουν έναν δικό τους χώρο διαμονής.

Το βιβλίο αυτό των εκδόσεων κοβάλτιο στρέφει και την προσοχή μας στο ζήτημα της γυναίκας όταν είναι και συγγραφέας και στην  αποδοχής της. Το ερώτημα «έχουμε γυναικεία λογοτεχνία ή γυναικεία γραφή» ακόμα τίθεται . Το γεγονός ότι μια συγγραφέας είναι γυναίκα συχνά δεν έχει την ευκαιρία ακόμα και μιας κριτικής ή αναφοράς για την έκδοση ενός νέου βιβλίου της.

Χρειάζεται να αποκτήσει «ένα δικό της δωμάτιο» – και ως γυναίκα και ως συγγραφέας. Ένα δικό της σπίτι, ένα δικό της γραφείο. Σχεδόν τίποτα δεν θεωρείται αυτονόητο και χρειάζεται να απαιτεί  συνεχώς τα δικαιώματα της.

«Έχετε κατακτήσει τα δικά σας δωμάτια στο σπίτι που μέχρι σήμερα ανήκε αποκλειστικά στον άντρα. Είστε σε θέση, μετά κόπων και βασάνων, να πληρώνετε το νοίκι. Κερδίζετε τις πεντακόσιες λίρες σας τον χρόνο. Μα αυτή η ελευθερία είναι μονάχα η αρχή ― το δωμάτιο είναι δικό σας, αλλά άδειο. Πρέπει να επιπλωθεί, να διακοσμηθεί· πρέπει να το μοιραστείτε. Πώς θα το επιπλώσετε, πώς θα το διακοσμήσετε; Με ποιον θα το μοιραστείτε και υπό ποιους όρους; Σελ.18

Παρά την ολοένα αυξανόμενη γυναικεία λογοτεχνική παραγωγή, εξακολουθούμε και σήμερα να βρίσκουμε τα κείμενα της Γούλφ ενδιαφέροντα. Το αναγνωστικό κοινό τα αναζητάει και έχουμε την τύχη το έργο της να έχει μεταφραστεί από εξαιρετικές μεταφράστριες.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top