Fractal

Μυθιστορηματική καταγραφή του ταραγμένου εικοστού αιώνα και των πληγών του

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού //

 

 

 

Ίαν Μακ Γιούαν «Μαθήματα», Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη, σελ. 688

 

Μια μυθιστορηματική καταγραφή του ταραγμένου εικοστού αιώνα και των πληγών που άφησε επάνω στις ταλαιπωρημένες ψυχές που έζησαν από κοντά τα σκαμπανεβάσματά του επιχειρεί ο γνωστός Βρετανός συγγραφέας Ίαν Μακ Γιούαν στο τελευταίο του πόνημα με τίτλο «Μαθήματα».

Πρωταγωνιστής είναι ο μικρούλης Ρόλαν Μπέινς, δεκατεσσάρων ετών, ο οποίος μεγαλώνει σε μια Ευρώπη που μετρά τις πληγές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Πιο συγκεκριμένα, είναι και αυτός ένα από τα παιδιά που επλήγησαν με τον πόλεμο και αναγκάζεται να μεγαλώσει σε ένα οικοτροφείο, μακριά από την οικογένειά του. Αφετηρία του έργου, επομένως, είναι η πιο καταστροφική σύγκρουση του εικοστού αιώνα και η άμεση συνέχειά της: ο ψυχροπολεμικός κόσμος και η Ευρώπη του σιδηρούν παραπετάσματος. Εν συνεχεία ο Γιούαν «παίζει» με το πολύ γνωστό μοτίβο της ερωτικής σχέσης μεταξύ μαθητή και καθηγητή, δηλαδή της ερωτικής, τραυματικής αλλά και καθοριστικής για τη μετέπειτα ανάπτυξη της προσωπικότητάς του σχέσης μεταξύ του δεκατετράχρονου αγοριού και της δασκάλας του πιάνου του, Μίριαμ Κορνέλ. Πρόκειται για το γνωστό μοτίβο όπου μία ώριμη σεξουαλικά και έμπειρη γυναίκα μυεί στις χαρές του έρωτα τον μικρό, άβγαλτο και άπειρο νεαρό αγόρι με όχημα και βασικό άξονα τη μουσική. Το συμβάν αυτό θα αποτελέσει και το πρώτο «μάθημα» για τον μικρό Ρόλαν, ένα μάθημα που θα τον στιγματίσει ανεπανόρθωτα.

Μετά από περιγραφή όλης της πορείας του εικοστού αιώνα, είκοσι πέντε χρόνια μετά, ο Ρόλαν θα βιώσει και το δεύτερο ακούσιο μάθημα με το οποίο η ίδια η ζωή θα τον φιλοδωρήσει ακούσια: την εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης από τη γυναίκα του Αλίσσα, η οποία θα επιλέξει να ακολουθήσει το όνειρό της να γίνει συγγραφέας, αφήνοντάς τον ολομόναχο με τον επτά μηνών μόλις γιο τους. Σίγουρα η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης και το τραύμα που αφήνει στον εγκαταλειφθέντα δεν είναι κάτι νέο στη λογοτεχνία. Αντιθέτως είναι ένα επίσης πολύ γνωστό μοτίβο. Μήπως, κατά βάθος, τα δύο αυτά μαθήματα που θα λάβει ο Ρόλαν συνδέονται; Μήπως το δεύτερο είναι τελικά απόρροια του πρώτου; Όπως και να ‘χει, το μόνο σίγουρο είναι ότι το δεύτερο αυτό «μάθημα» θα ωθήσει τον Ρόλαν σε μία de profundis κατάδυση στην οικογενειακή του ιστορία. Σημειωτέον δε, ότι το δεύτερο αυτό «μάθημα» του Ρόλαν λαμβάνει χώρα όταν έχει μόλις συμβεί η καταστροφική έκρηξη του Τσερνόμπιλ. Ο ψυχρός πόλεμος και τα τραύματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για την Ευρώπη και τους ανθρώπους της αποτελούν το δίχως άλλο το επίμονο οστινάτο του βιβλίου.

Πολυθεματικό, επικό, διδακτικό, πολυποίκιλο με έντονη ψυχολογική, αλλά και ψυχροπολεμική χροιά, το βιβλίο του Γιούαν είναι αρκετά διαφορετικό από τα υπόλοιπα πονήματά του, αποδεικνύοντας τις πολλαπλές δυνατότητες της πολυχρωματικής πένας του.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top