Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Αν θέλουμε να θυμόμαστε τους νεκρούς πρέπει να αφηγούμαστε τις ιστορίες τους»
10/11/2021, 12:57 πμ

«Αν θέλουμε να θυμόμαστε τους νεκρούς πρέπει να αφηγούμαστε τις ιστορίες τους»

Γράφει η Βασιλική Διαμαντουλάκη // *

 

Jaqueline Woodson «Κάτι αστραφτερό», Μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη, εκδ. Πόλις

 

Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, στο οποίο περιγράφεται η ιστορία  τριών γενεών μιας οικογένειας Αφροαμερικανών.

Η γιαγιά Σέιμπυ με τον παππού Πό Μποι, η κόρη τους Άιρις με τον αγαπημένο της Όμπρει και η μικρή Μέλοντι.

Πίσω  από την προσωπική ιστορία των ηρώων αναπτύσσεται υπό μορφή αναμνήσεων της γιαγιάς το θέμα των φυλετικών διακρίσεων και των διωγμών εναντίον των Αφροαμερικανών με επίκεντρο τη σφαγή στην Τάλσα της Οκλαχόμα το 1921. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο από τη συγγραφέα στην ατέλειωτη σειρά των προγόνων της, όλους εσάς, που σκύβατε και λυγίζατε, σκύβατε και λυγίζατε.

Βασικά αποφθέγματα του βιβλίου: Να υπερασπίζεσαι ότι είναι δικό σου – κάτι που είπε η μητέρα της γιαγιάς Σέιμπυ, όπως και το: Αν θέλουμε να θυμόμαστε τους νεκρούς πρέπει να αφηγούμαστε τις ιστορίες τους, κάτι με το οποίο η γιαγιά Σέιμπι μεγάλωσε και κατάφερε να το περάσει στους απογόνους της.

Όλοι οι ήρωες της Γούντσον νιώθουν βαρύ το αίσθημα της απώλειας, την κουβαλούν, μα ξέρουν επίσης ότι μέσα στην απώλεια πρέπει να κουβαλάς και το φευγιό, τη σωτηρία την επιβίωση.

Οι αφηγήσεις των ηρώων έχουν εξομολογητικό και απολογητικό ίσως χαρακτήρα. Εκθέτει ο καθένας τα γεγονότα από τη δική του σκοπιά, αναλύει τους λόγους που τον οδήγησαν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, καταφέρνει να κερδίζει τη συμπάθεια του αναγνώστη και κατά κάποιο τρόπο αποζητά τη συγχώρεση. Υπερισχύει ωστόσο το υποκειμενικό στοιχείο, το οποίο διαφαίνεται από τον τρόπο που βιώνει ο κάθε ένας τα γεγονότα, και τη λήψη αποφάσεων που ενδεχόμενα επηρεάζουν αρνητικά τις ζωές των άλλων.

Πολλά τα θέματα, που θίγονται με εξαιρετικό τρόπο. Φυλετικές διακρίσεις και ρατσισμός, ταξικές διαφορές, εκπαίδευση, το στίγμα εγκυμοσύνης στην εφηβεία, συμπεριφορά γονέων στα παιδιά, σχέσεις μητέρας κόρης, σχέσεις μεταξύ συντρόφων, επιλογή σεξουαλικής ταυτότητας, αποξένωση του παιδιού από την μητέρα, παρελθόν και οικογενειακή κληρονομιά.

Η ιστορία ξεκινά το 2001 στο Μπρούκλιν με την ενηλικίωση της Μέλοντι, ενός παιδιού που  είναι ο καρπός ενός πρώιμου εφηβικού έρωτα μεταξύ δύο νέων του Όμπρει και της Άιρις. Μία κρίσιμη απόφαση που το ζευγάρι πήρε σε αυτή την άγουρη ηλικία χωρίς να υπολογίσει τις ευθύνες που δημιουργεί μια τέτοια απόφαση.

Η ανακοίνωση της εγκυμοσύνης στους γονείς της δημιουργεί μια μεγάλη αντίδραση λόγω των κοινωνικών και θρησκευτικών αρχών της οικογένειας. Η Άιρις αιφνιδιάζεται από την εγκυμοσύνη καθώς δεν φαίνεται να ήταν ενημερωμένη από την μητέρα της, ωστόσο αντιδρά με ψυχραιμία, άγνοια ίσως για τις παντοτινές ευθύνες που δημιουργεί ένα παιδί.

«Ήμουν τεσσάρων μηνών έγκυος και δεν είχα ιδέα πως στην αντίπερα όχθη της εγκυμοσύνης υπάρχει η μητρότητα».

Ωστόσο αποφασίζει να γεννήσει το παιδί, νομίζοντας ότι εκεί τελειώνουν όλα.

Έρχεται σε σύγκρουση με το οικογενειακό περιβάλλον, το περιβάλλον του σχολείου, την εκκλησία και τον κοινωνικό περίγυρο. Καταφέρνει να πείσει τους γονείς, εξάλλου  η προχωρημένη εγκυμοσύνη δεν αφήνει περιθώρια.

Μετά τη γέννηση και τα πρώτα χρόνια ζωής της Μέλοντι αναπολεί τη ζωή που θα είχε χωρίς το μωρό. Η ζωή της θα ήταν εξαιρετική, σπουδές στο Πανεπιστήμιο, μια καλή δουλειά, ένας καλός γάμος. Νιώθει εγκλωβισμένη και αποφασίζει με την ώθηση της μητέρας του Όμπρει, να κυνηγήσει τα όνειρά της φεύγοντας μακριά για σπουδές και αφήνοντας τη μικρή Μέλοντι στον πατέρα της και στους γονείς της. Η απόφαση αυτή βέβαια είχε σαν συνέπεια ο Όμπρει να ματαιώσει τα όποια όνειρά του και το βασικό η Μέλοντι να στερηθεί την μητρική αγάπη.

Οι γονείς της Άιρις μετά την αρχική τους αντίδραση αποδέχονται την κατάσταση, στηρίζουν το παιδί τους και δημιουργούν τις συνθήκες μιας καλής ζωής σε νέο σπίτι για το εγγόνι τους. Του δίνουν πολύ μεγάλη αγάπη και όπως βλέπουμε εκ του αποτελέσματος, η Μέλοντι εκπληρώνει τις προσδοκίες και τα όνειρα που είχαν αρχικά για την κόρη τους. Άγρυπνος φρουρός και φύλακας άγγελος στο μεγάλωμα της Μέλοντι, ο πατέρας της Όμπρει που σε αντίθεση με τα ειωθότα μεγαλώνει αυτός την κόρη του, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τα δικά του θέλω αρκούμενος σε μια μέτρια ζωή.

Η απουσία της μητέρας δημιουργεί στην Μέλοντι το αίσθημα της εγκατάλειψης και δημιουργεί ένα βαθύ ρήγμα στις μεταξύ τους σχέσεις. Η συνειδητοποίηση ότι είναι προαιρετική για τους ανθρώπους που αγαπά, μετά τις αποκαλύψεις της μητέρας της την συγκλονίζει.

«Αν οι λέξεις είμαι έγκυος είχαν ειπωθεί νωρίτερα θα είχαν σημάνει το τέλος της απαρχής μου.»

 

Jacqueline Woodson

 

Πέρα όμως από τα συναισθήματα ανταγωνισμού, ζήλιας, νιώθει θαυμασμό και βαθιά αγάπη για τη μητέρα της. Αποζητά τις μητρικές συμβουλές, την αγκαλιά της και την επιβεβαίωση της αγάπης εκ μέρους της. Μα και η Άιρις άσχετα από την επιλογή της, αγαπά πολύ την κόρη της.

«Δεν έπαψα να σε θέλω … Απλώς άλλαξε ο τρόπος. Θα το μάθεις κι εσύ αυτό. Ελπίζω δηλαδή να το μάθεις. Η αγάπη μεταμορφώνεται συνεχώς. Ποτέ δεν σταματάει. Σήμερα αγάπη σημαίνει για μένα ότι θέλω να σε βλέπω με αυτό το φόρεμα. Θέλω να βλέπω τον εαυτό μου σε σένα, γιατί εδώ και πολύ καιρό έχει χαθεί η δική μου εικόνα με αυτό το φόρεμα. Πάνε πια τα δεκαέξι μου. Κι ύστερα τα δεκαεφτά, τα δεκαοχτώ- όλα αυτά τα χρόνια.»

Στο τελευταίο κεφάλαιο αστράφτει η ελπίδα της αγάπης και του χρυσού!

Κάτι αστραφτερό! Ένα ολιγοσέλιδο σχετικά βιβλίο, πολύ πλούσιο όμως σε συναισθήματα! Πραγματεύεται πάρα πολλά επί μέρους κοινωνικά θέματα, δείχνει με δεξιοτεχνία τις συνθήκες κάτω από τις οποίες καλούνται οι νέοι να πάρουν πολύ σοβαρές αποφάσεις για τη ζωή τους, πριν καν γνωρίσουν τον εαυτό τους. Παράλληλα αναδεικνύει τη δύσκολη διαδρομή ποτισμένη με αίμα και θυσίες, των Αφροαμερικανών για αποδοχή ισότητα και ισονομία.

Εξαιρετική η μετάφραση της κ. Άννας Μαραγκάκη που κατάφερε να αποδώσει με σπουδαίο τρόπο το ύφος της συγγραφέως και κυρίως την πληθώρα και εναλλαγή συναισθημάτων των ηρώων.

 

 

* Η Βασιλική Διαμαντουλάκη είναι Νομικός, στέλεχος επί 30ετία του ΥΠΕΧΩΔΕ. Είναι μέλος του Συνδέσμου Επιστημόνων Γυναικών Θεσσαλονίκης και μέλος της Λέσχης Ανάγνωσης του Συνδέσμου. Διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Προσφύγων Ανατολικής Θράκης- Αγίας Τριάδας.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top