Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Ένα απροσδόκητο παιχνίδι αισθημάτων, αναγκών, επιθυμιών και απώλειας για έξι κύριους παίχτες που διαχειρίζονται την έννοια του μοιραίου»
29/04/2020, 12:43 πμ

«Ένα απροσδόκητο παιχνίδι αισθημάτων, αναγκών, επιθυμιών και απώλειας για έξι κύριους παίχτες που διαχειρίζονται την έννοια του μοιραίου»

Γράφει η Τζίνα Ψάρρη //

 

Γιάννης Φιλιππίδης «Κρατάς μυστικό;», εκδ. Άνεμος

 

Τον συγγραφέα κύριο Φιλιππίδη, τον γνώρισα μαζί με τον Γιάννη. Με γλυκιά άνεση, έγιναν γρήγορα φίλοι μου. Και οι δύο. Ξεκίνησα τη «λογοτεχνική» γνωριμία ανάποδα, πηγαίνοντας από την πιο πρόσφατη εσοδεία του προς τα πίσω. Ιστορίες κινηματογραφικές, που έρεαν γοργά, που διαβάζονταν για να τέρψουν. Κι ύστερα, έπεσε στα χέρια μου το «Κρατάς μυστικό» και γέμισαν τα μάτια μου πραγματική λογοτεχνία. Λυρισμός, αναρωτήσεις, προσεκτική ψυχογράφηση, αλήθειες και καλά σερβιρισμένα ψέματα, όλα δεμένα με τόσο όμορφο τρόπο που να εύχεσαι οι 600 κοντά σελίδες του να ήταν άλλες τόσες. Άργησα χαρακτηριστικά να το τελειώσω. Γιατί δεν ήθελα να φτάσω στο τέλος. Γιατί το ταξίδι με κράτησε τόσο, που έμοιαζε αρκετό να το γεύομαι λίγο – λίγο, κάθε μέρα.

Η Άννα, αναγκάζεται σε πολύ μικρή ηλικία να κλέψει. Αν δεν το έκανε, η επόμενη και μοναδική επιλογή ήταν ίδρυμα για εκείνη, ίδρυμα και για την μάνα Αλεξάνδρα, τον μόνο δικό της  άνθρωπο. Στήνει τη ζωή τους επάνω στην σαθρή βάση του ψέματος και για δώδεκα χρόνια χτίζει κάστρα στην άμμο, κλέβοντας και μοιράζοντας χρήματα σε μικρούς τραπεζικούς λογαριασμούς, διασφαλίζοντας έτσι το παρόν και το μέλλον τους. Η μισότυφλη Αλεξάνδρα αγνοεί την διπλή υπόσταση της κόρης της που την νομίζει πρώτα μόνο μαθήτρια και μετά υπάλληλο. Κι η Άννα, δεν της ομολογεί ποτέ πως τα χρήματα δεν έρχονται από τον εξαφανισμένο πατέρα. Ίσως επειδή κάποιες αλήθειες είναι προτιμότερο να μένουν κρυμμένες.

Στις σελίδες που ακολουθούν, η Άννα ντύνεται αγόρι – ληστής, μα ψάχνει όνειρα, θηλυκότητα κι άπιαστες ελπίδες.

 

«Τέλειωσαν τα όνειρα νωρίς εκείνο το ξημέρωμα. Έμεινα μόνη, άδεια μαυρισμένη απότομα. Με σένα δίπλα μου, αρσενικό, αγαθό. Αγαθό της λαχτάρας. Πολύπλοκο και ανυποψίαστο. Κι εγώ, ονειρευόμουνα σύννεφα στην κουνουπιέρα, δάκρυα βροχής κι αγγελάκια ζωγραφιστά στο κορμί μου. Δροσιά ονειρευόμουνα. Δροσιά στο πρώτο παράθυρο, που είχε ανοίξει αυτόβουλα από τον άνεμο και το πολυετές σκέβρωμα της θαλασσινής αρμύρας. Δαντέλες εγώ, τυλιγμένη στα όνειρά μου και στο παράθυρο, καρφωμένα κεντητά μοτίφια. Μοτίφια γεμάτα κεντητές παραστάσεις, από νευρώδη θηλυκά δάχτυλα και μνήμες. Γυναίκα εγώ. Αγνή. Αλλά από τον Θεό ορισμένη πιο πρόστυχη από σένα. Μ’ ένα μυαλό σκέψεις και μουσικές. Εγώ η ίδια. Ευθυτενής. Απόρθητη από πάντα».

 

Δεν υπάρχουν δευτερεύοντες ήρωες σ’ αυτή την ιστορία. Ο άπιστος Αντώνης με τις εφηβικές ανεπούλωτες πληγές, ο γενναιόδωρος Μάρκος, ο φύλακας της Τράπεζας και του έρωτα, η Αλεξάνδρα της τυφλής εμπιστοσύνης, του φιλότιμου και της υποχωρητικότητας, η Λαμπρινή της απόρριψης και της αξιοπρέπειας, όλοι δομημένοι, ουσιώδεις, αρχιτεκτονικά πολύτιμοι. Ήρωες ζωντανοί, άνθρωποι της διπλανής πόρτας, φιγούρες που γίνονται συμπαθείς ακόμα και μέσα στην άδικη ή σκληρή συμπεριφορά τους. Κι Άννα, ένα παιδί που τσαλακώθηκε κι υποχρεώθηκε να γίνει άντρας – στήριγμα, να καυγαδίζει διαρκώς με τον Μάρκο της αλήθειας και της ανησυχίας. Εύκολη μοιάζει η απάντηση, μα είναι; ποιος έχει το δίκιο άραγε;

 

« Η Άννα κι ο Μάρκος. Μια ατέλειωτη ακολουθία από καυγάδες. “Σταμάτα εσύ”, της λέει, “ένα κορίτσι τόσο όμορφο, τόσο νέο, με τόσα ψυχικά ταλέντα είναι άδικο να γίνει βορά μιας βιαστικής μολυβένιας σφαίρας”, “σταμάτα εσύ”, του λέει εκείνη, “έχω χρήματα να ακουμπήσεις επάνω μου, δεν χρειάζεται να κινδυνεύεις άλλο για μια τέτοια δουλειά”, “ο μισθός μου εμένα είναι συνεχής, είναι έντιμος”, “δεν στάθηκα ποτέ μου στ’ αλήθεια άτιμη”, “είσαι άτιμη”, “άτιμη για ποιον, για την ανάπηρη Αλεξάνδρα; για τον πατέρα που δεν υπήρξε; το παρόν και το μέλλον που έπρεπε να εξασφαλίσω μόνη;” ρωτάει εκείνη και τα χείλη της υγραίνονται επιθετικά. “Ό,τι ήθελες το έβαλες σε μια βάση, το στήριξες”, και τα μάτια του καίνε από πόθο και φόβο, “δεν αντέχω να σκέφτομαι ότι ώσπου να γεράσεις θα στέκεσαι εκεί, έξω από μια πόρτα, αρνί έτοιμο για θυσία, για πόσα, για τόσα;” “Για ποιο λόγο πολεμάς ακόμα, Άννα;” “Αυτό είναι ό,τι έχω μάθει να κάνω”.

 

Γιάννης Φιλιππίδης

 

Οι σελίδες ρέουν αβίαστα, η πλοκή διόλου δεν εμποδίζεται από το χρονικό άλμα, πότε παρελθόν, πότε παρόν. Αντίθετα, τονίζει με άψογη τεχνική την τραγική ειρωνεία της παράλληλης ομοιότητας στις ζωές μάνας και κόρης. Άμεσος ο λόγος του συγγραφέα, περιγραφικός, συναισθηματικός, λυρικός όπου χρειάζεται, σχήματα λόγου σε πληθώρα, γρήγορος ρυθμός, έντονος αλλά και ασθμαίνων, συγκινησιακά φορτισμένος. Και η Άννα, πάντα να ψάχνει για ισορροπίες ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, τη λογική και το συναίσθημα, το παρόν και το άγνωστο μέλλον.

 

«Τι περισσεύει από τα καθημερινά μας αισθήματα; Τι σώζεται στον χρόνο; Τι απομένει απ’ τις κουβέντες μας; Λόγια απλά. Παροτρύνσεις, υποδείξεις βγαλμένες από την πιο ανέγγιχτη πλευρά μας. Μετά απομένουμε εμείς. Πιο φτωχοί απ’ όσα λυπηθήκαμε ή συμπονέσαμε, με μάτια που δε λένε τίποτα. Και σκέψεις, μύχιες, παραχωμένες σκέψεις ενός μυαλού στρεβλού, λέξεις που μιλάνε για όλα.  Άλλοτε πάλι για τίποτα. Πώς ορίζει κανείς αυτό το παράξενα εκτιμημένο τίποτα που σπαρταράει μέσα μας πιο σιωπηλό από ένα φεγγάρι που πάλεψε να γίνει πανσέληνος και δεν τα κατάφερε, επειδή η τροχιά του το ‘σερνε ανάποδα. Πού οριοθέτησα την έννοια σύντροφος κι ακόμα πιο πολύ: σε πιο ράφι τοποθέτησα και ξέχασα ν’ αγγίξω την έννοια φίλος; Πότε απέμεινα να μην χρειάζομαι, να μην έχω την ανάγκη από δυο κουβέντες οικείες, να κρατάω τα μυστικά μου μόνο για μένα. Εγώ. Η Άννα».

 

Ένα απροσδόκητο παιχνίδι αισθημάτων, αναγκών, επιθυμιών και απώλειας είναι αυτό το μυθιστόρημα. Για έξι κύριους παίχτες που διαχειρίζονται την έννοια του μοιραίου ο καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Για έξι ανθρώπους που επιχείρησαν να ζήσουν όπως ονειρεύτηκαν και χαρτογραφούν ξανά και ξανά το μέλλον, αφού το παρελθόν δεν θέλησε να τους κάνει το χατίρι. Αν με μια φράση ήθελα να δώσω την πλέον χαρακτηριστική περίληψη, αυτή θα ήταν με λόγια της Άννας:

«…να επιτρέψω στο μυαλό μου να σκέφτεται. Να μην φοβάται και να αφήσει πια ελεύθερα τα μάτια μου. Χιλιάδες μίλια πιο χαμηλά από τον Θεό. Ή μια ανάσα μόνο μακριά Του…»

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top