Fractal

Μετάφραση: Rose Ausländer – Δύο ποιήματα

Μετάφραση από τα Γερμανικά – Επίμετρο: Θεοδόσης Κοντάκης //

 

 

 

Το Τσέρνοβιτς πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο

[Czernowitz vor dem Zweiten Weltkrieg]

 

 

Γαλήνια πόλη του λόφου

τριγυρισμένη από δάση μ’ οξιές

 

ιτιές κατά μήκος του Προύθου

σχεδίες και κολυμβητές

 

του Μάη αφθονία από πασχαλιές

 

γύρω απ’ τα φανάρια

χορεύουν του Μάη σκαθάρια

το θάνατό τους

 

τέσσερις γλώσσες

κοινωνούν μεταξύ τους

κανακεύουν τον αγέρα

 

μέχρι που πέσαν οι βόμβες

ανάσαινε ευτυχισμένη

η πόλη

 

 

 

Μητρική γη

[Mutterland]

 

 

Η πατρική μου γη είναι νεκρή

τη θάψανε

στη φωτιά

 

Ζω

στη μητρική μου γη

τη Λέξη

 

 

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

 

Η Rose Ausländer (1901-1988) θεωρείται,  μαζί με τη Nelly Sachs και τη Hilde Domin, μια από τις σημαντικότερες, εβραϊκής καταγωγής, γερμανόφωνες «ποιήτριες της εξορίας».

Γεννήθηκε στο Τσέρνοβιτς της Μπουκοβίνα, μια πόλη με πολυτάραχη ιστορία κατά τον 20ό αιώνα. Στην πόλη αυτήν, η ποιήτρια ξεκίνησε σπουδές φιλολογία και φιλοσοφίας. Το 1921 εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, αλλά επέστρεφε κατά διαστήματα στην «πατρική γη» και τελικά παγιδεύτηκε στο γκέτο του Τσέρνοβιτς στις αρχές της δεκαετίας του 1940. Κατά την εφιαλτική εκείνη εμπειρία γνωρίστηκε με τον, επίσης εβραϊκής καταγωγής, Paul Celan, τον οποίο η ποιήτρια έκτοτε θαύμαζε ως κορυφαίο ποιητή. Τις παραμονές του πολέμου, το 1939, είχε εκδοθεί η πρώτη της συλλογή ποιημάτων.

Μετά την απελευθέρωση, εγκαταστάθηκε στη Ν. Υόρκη για περισσότερο από είκοσι χρόνια. Εκεί έγραψε αρχικά ποίηση στην αγγλική γλώσσα, όμως, με την ενθάρρυνση της φίλης της και σημαντικής ποιήτριας Marianne Moore, επέστρεψε στη «μητρική γη», τη γερμανική γλώσσα[i]. Τελικά, η Ausländer εγκαταστάθηκε στη Γερμανία την τελευταία εικοσαετία της ζωής της.

Τα δραματικά βιώματα σημαδεύουν το μεταπολεμικό ποιητικό έργο της: σε αυτό, επανέρχονται θέματα, όπως τα νεανικά χρόνια στην «πράσινη μητέρα» (έτσι αποκαλεί η ίδια τη γενέτειρά της Μπουκοβίνα), ο πόλεμος και ο εγκλεισμός, η «εξορία» από την πατρίδα. Για την Ausländer, η ποίηση είναι ρητά μια ζωτική ανάγκη. Η γραφή της παραλληλίζεται συχνά με αυτήν του Celan, καθώς γίνεται προσπάθεια για μια απογυμνωμένη όσο και ξεκάθαρη έκφραση, μακριά από οποιαδήποτε ρητορεία που συσκοτίζει την (ποιητική) αλήθεια.

 

___

[i] Η «μητρική γη» στο τέλος του φερώνυμου ποιήματος ταυτίζεται με τη λέξη Wort, η οποία στα Γερμανικά είναι αμφίσημη: σημαίνει επίσης τον Λόγο. Στην παρούσα μετάφραση προτιμήθηκε η Λέξη (με κεφαλαίο το Λ, ως γενικότερη έννοια), καθώς στη γλώσσα μας ανήκει στο ίδιο γένος με τη Γη. Εξάλλου, η ίδια η Ausländer τονίζει τη σημασία της λέξης στην ποίησή της: «Γιατί οι λέξεις μού υπαγορεύουνε: γράψε μας! Θέλουν να ’ναι ενωμένες, να γίνουν ένα. Λέξη με λέξη με λέξη».

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top