Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ως άλλος Οδυσσέας
10/11/2021, 12:57 πμ

Ως άλλος Οδυσσέας

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Anton Beraber «Η μεγάλη ιδέα», μετάφραση: Αλεξάνδρα Κωσταράκου, εκδόσεις Πόλις

 

Η μεγάλη ιδέα του Anton Beraber (εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Αλεξάνδρα Κωσταράκου) έχει ως κεντρική ιδέα ―επί της ουσίας είναι η θρυαλλίδα για τη δημιουργία της ιστορίας― τη διάλυση της μεγάλης ιδέας, την κατατρόπωση του ελληνικού στρατού που οδήγησε στην Μικρασιατική καταστροφή.

Ο βασικός αφηγητής ―ένας φοιτητής― ερευνά στα πλαίσια της διατριβής του τον μύθο του στρατιώτη Σαούλ Καλογιάννη, ο οποίος λέγεται πως διέφυγε με τους συντρόφους – συμπολεμιστές του από την κόλαση της Σμύρνης.

Ερευνώντας την πορεία του Σαούλ Καλογιάννη, συναντά πρόσωπα τα οποία δίνουν τη δική τους εκδοχή των γεγονότων και των πράξεων. Ο συγγραφέας έχει επιλέξει το όνομα και το επώνυμο του ήρωά του. Το Καλογιάννης αναφέρεται ασφαλώς στην καλοσύνη του ήρωα. Το Σαούλ (επιθυμητός στα εβραϊκά) αφορά ―κατά τη δική μου εκδοχή― τον απόστολο Παύλο, που ως περιπλανώμενος μετέφερε το μήνυμα του Χριστιανισμού, την αγάπη, τη συμπόνια και τη συγχώρεση. Δεν το συσχετίζω με τον μυθικό βασιλιά Σαούλ της Παλαιάς Διαθήκης.

Μέσα λοιπόν από τις μαρτυρίες, ο άγνωστος αφηγητής-ερευνητής και εμείς οι αναγνώστες παρακολουθούμε την πορεία του ήρωα, από τη Σμύρνη μέχρι τα Βαλκάνια και τον Νέο Κόσμο, χωρίς όμως να μας δίδεται μια σχετική βεβαιότητα για τον τελικό προορισμό του.

Ο επινοημένος ήρωας Σαούλ Καλογιάννης είναι αντιφατικός και για αυτό άκρως ενδιαφέρων ως χαρακτήρας. Καλός και κακός μαζί, αιρετικός και ταπεινός, νικητής και ηττημένος. Είναι ένα φάντασμα, ένα ξωτικό που περιδιαβαίνει με αυθάδεια και άνεση στους χώρους, και στις σκέψεις, εκείνων με τους οποίους είχε συγχρωτιστεί, αλλά και των υπολοίπων που έχουν ακούσει το όνομά του και έχουν στήσει τη δική τους εκδοχή. Άλλωστε κάπως έτσι δημιουργούνται οι μύθοι, αυτό είναι το υλικό τους.

 

Anton Beraber

 

Οι αντικρουόμενες απόψεις των αφηγητών, το άχρονο και το χωρίς τόπο πλαίσιο στο οποίο κινείται ο Σαούλ Καλογιάννης επιβεβαιώνουν και ενισχύουν τη συγγραφική πρόθεση του Anton Beraber να δημιουργήσει ένα μυθιστόρημα όπου η χρονική σειρά είναι δευτερευούσης σημασίας. Αυτό που μετράει είναι η πορεία του ήρωά του, του Σαούλ Καλογιάννη, ο οποίος ως άλλος Οδυσσέας ―εμφανής η ταύτιση με τα Ομηρικά Έπη―περιπλανιέται χωρίς εν τέλει σαφή προορισμό.

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται αγγίζει και ίσως ξεπερνάει στιγμές στιγμές τα όρια του λυρικού, θυμίζοντας στίχους από επικά ποιήματα, πλέκοντας το μαγικό με το ρεαλιστικό, απαιτώντας την ―σχεδόν απόλυτη― προσοχή του αναγνώστη.

Στα συν η μετάφραση της Αλεξάνδρας Κωσταράκου που έχει αποδώσει το ύφος ―επικό και μεγαλειώδες― του συγγραφέα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top