Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Με φιλοσοφική διάθεση και υπαρξιακή αγωνία
04/04/2023, 10:46 μμ

Με φιλοσοφική διάθεση και υπαρξιακή αγωνία

Γράφει η Περσεφόνη Τζίμα //

 

Τόλης Νικηφόρου «Η καταγωγή των ηφαιστείων», εκδ. Μανδραγόρας

 

Όπως σε όλες τις ποιητικές συλλογές του καλού μας και πολυγραφότατου  ποιητή Τόλη Νικηφόρου, έτσι και στην καινούρια του με τίτλο « η καταγωγή των ηφαιστείων» αναγνωρίζουμε τα αγαπημένα του θέματα και τον εντελώς προσωπικό χαρακτήρα γραφής του, που αφήνουν ισχυρό αποτύπωμα. Διακρίνουμε δύο κυρίως νοηματικούς άξονες, τον Έρωτα και τον Θάνατο. Ο ισοβίως ερωτευμένος -με όλα- ποιητής και ο αντίποδας του έρωτα, ο θάνατος ως μνήμη απωλειών αγαπημένων ανθρώπων ή ως φιλοσόφηση με δέος πάνω σ’ αυτόν.

Στα ποιήματα της συλλογής εμπεριέχονται δυνατές λέξεις – έννοιες προσφιλείς του, όπως ο έρωτας, η αγάπη, το φως, η λάμψη, η έκσταση, η εφηβεία, η νιότη, η ποίηση. Κι ακόμα, το κόκκινο χρώμα, τα φωτεινά μάτια, η μουσική, το όνειρο.

Από πού ξεπηδά η ποίηση και εκτοξεύεται σαν λάβα ηφαιστείων; Ο ποιητής κρύβει πολλή καυτή λάβα εντός του, τα συστατικά της οποίας μπορεί να είναι το υπόγειο πάθος, ο ανεκπλήρωτος ή βιωμένος έρωτας, τα χαμένα όνειρα, τα χαμένα αγαπημένα πρόσωπα και έτσι γίνεται κατανοητός και ο τίτλος της ποιητικής συλλογής. Αυτή η λάβα μετουσιώνεται σε ποίηση, εφόσον το ηφαίστειο, η ψυχή του ποιητή, εκρήγνυται ως έκφραση δυνατών συναισθημάτων.

Στο ποίημα «η αρχική πηγή» (σελ. 10) έμπνευσης του ποιητή αναφέρεται ο χαμένος του αδελφός – «ίσως όλα τα ποιήματα / που γράφτηκαν και θα γραφτούν ποτέ / είναι μηνύματα από τον κόσμο των ψυχών / αιώνια μυστηριώδη κι ανεξιχνίαστο». Επίσης, η υπαρξιακή αγωνία είναι ευδιάκριτη και διατρέχει όλο σχεδόν το βιβλίο και περισσότερο τα τελευταία ποιήματα.

Στα ποιήματα «για την ποίηση», όπως π.χ. στο «επιχειρώντας το ακατόρθωτο» (σελ. 15) διαβάζουμε « (η ποίηση) εκπέμπει τη δική της μουσική / αρνείται τη μεταμφίεση / κάθε έντεχνη πλαστοπροσωπία».

Στο «κάτι ελάχιστο» (σελ. 16) βλέπουμε πόσο τον εμπνέει η φύση, με πόση αγάπη και τρυφερότητα την περιγράφει και την θεωρεί αυτή την ίδια ένα ποίημα – «Με θέλγει το απαλό χάδι της ελιάς / με συναρπάζει η ρώμη του πυράκανθου / με μεθάει και με εμπνέει ο κισσός / με τη βαθυκόκκινη μουσική του / τόσα και τόσα εξαίσια ποιήματα / απ’ άκρη σ’ άκρη της πρασιάς».

Πολύτιμα συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας γεννιούνται στην ψυχή του ποιητικού υποκειμένου για την αθωότητα της μικρής του εγγονής που δρα ως «αντικαταθλιπτικό στις μαύρες σκέψεις / και στο δελτίο των οκτώ» αλλά και για την ανεμελιά – αθωότητα των μικρών παιδιών που παίζουν μπάλα στη γειτονιά, στο ποίημα «ο λαστιχένιος ήχος»  (σελ.29).

Πολλές και ζωντανές είναι οι μνήμες και οι αναδρομές στο παρελθόν του ποιητικού υποκειμένου, έντονη η φιλοσοφική διάθεση και η υπαρξιακή αγωνία. Στο ποίημα «στοιχειωμένη μνήμη» (σελ.31) διαβάζουμε «με κυνηγούν φαντάσματα / στοιχειά διψασμένα για άγγιγμα/ λαχτάρα και αίμα της καρδιάς / αναδύονται εκείνοι που αγάπησα / το σπίτι όπου μεγάλωσα / οι τόποι όπου έζησα / ζωντανές σκιές ανίκητες / κάποτε μ’ αγκαλιάζουν και φιλιόμαστε / λουζόμαστε στα δάκρυά μας…». «Τα δάκρυα υπήρξαν ο πιο μεγάλος δάσκαλος / η απώλεια η κατάθλιψη το χείλος του γκρεμού / τα πολύτιμα ανοιχτά μου τραύματα…/ η ζωή με δίδαξε να μην παραπονιέμαι / να ξέρω το τίμημα της όποιας δωρεάς / και με τη μνήμη τα βιβλία και την αγάπη / να αγωνίζομαι και να γράφω ως το τέλος» (σελ. 34). 

 

Τόλης Νικηφόρου

 

Τα τραύματα θεραπεύονται ως δια μαγείας με την αγάπη, αυτό μας λέει το ποιητικό υποκείμενο στο ωραίο ποίημα «θεραπευτής» (σελ. 32) και στο «στιγμιαία ευτυχία» (σελ. 33), όπου διακρίνουμε έντονο λυρισμό, συγκίνηση, αγάπη και τρυφερότητα για τη σύντροφο «να σε χαϊδεύει ο ήλιος απαλά / φθινόπωρο στο νότιο μπαλκόνι / ενώ δίπλα κάθεται χαμογελώντας / η αγαπημένη της ζωής σου / ασπρομάλληδες πια και οι δύο να είναι απόλυτη η γαλήνη… να μια ημιτελής περιγραφή / της στιγμιαίας έστω ευτυχίας».

Ο ποιητής Τόλης Νικηφόρου αφοπλιστικά δηλώνει πως «ως την τελευταία του πνοή θα γράφει ποιήματα, πάντα θα αναζητά το φως».

Η ποίηση του Τόλη Νικηφόρου είναι γεμάτη από χρώματα, ωραίες εικόνες, αγάπη, μνήμες, μεταφυσικό δέος.  Αναμφισβήτητα  πρόκειται για έναν άοκνο εργάτη της ποίησης, που την υπηρετεί πιστά με λυρισμό.  Η ποίησή του ξεχειλίζει από έντονα συναισθήματα που γεννούν συγκίνηση στον αναγνώστη, φαίνεται πως είναι ο αιώνιος έφηβος με την παιδική και αγέραστη ψυχή. Τα ποιήματά του διδάσκουν αγάπη, ευαισθησία, ανθρωπιά και φιλοσόφηση.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top