Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / ✔ Περί Ποίησης | Τζούτζη Μαντζουράνη: «Σαν απομεινάρι από αντίδωρο στον δίσκο, η ευτυχία, σ’ αυτή τη ζωή»
22/11/2022, 11:04 μμ

✔ Περί Ποίησης | Τζούτζη Μαντζουράνη: «Σαν απομεινάρι από αντίδωρο στον δίσκο, η ευτυχία, σ’ αυτή τη ζωή»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

«Δεν ξέρω τι είναι ποίημα, ξέρω μόνο πως το αληθινό ποίημα, σε τρυπάει σαν βέλος στην καρδιά, σαν γροθιά στο στομάχι, σαν χαστούκι στο μάγουλο. Τόσο δυνατό πρέπει να είναι το συναίσθημα που σου αφήνει. Θα τολμούσα ίσως να πω πως αν έπρεπε να το παρομοιάσω με κάτι, αυτό θα ήταν ένα εκλεκτό κρασί.»

 

 

Η Τζούτζη Μαντζουράνη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Έχει σπουδάσει Business Administration στο Deree College και στη συνέχεια στο Pepperdine University, California USA, BA, κυρίως French Literature and language, αλλά και French Cinema. Εργάστηκε στα περιοδικά ‘Επίκαιρα’ και ‘Μία’ και στην εφημερίδα ‘Μέτρο’ ως δημοσιογράφος. Το 1993-4 οργάνωσε εκθέσεις στη Ζυρίχη σε συνεργασία με την ελβετική εταιρία Travilia G. με θέμα την Ελλάδα και τον ελληνικό Πολιτισμό. Συμμετείχε στην οργάνωση και παρουσίαση αντιγράφων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, στη Ζυρίχη. Οργάνωσε εκθέσεις στη Γενεύη με θέμα την Ελλάδα και τα ελληνικά προϊόντα. Το 2000-1 ήταν υπεύθυνη στον τομέα Διεύρυνσης Εργασιών και Δημοσίων Σχέσεων της εταιρίας Mediterranean Insurance Brokers. Το 2006-7 συνεργάστηκε στους 15ους Πανασιατικούς αγώνες Ντόχα Κατάρ. Το 2006-8 εργάστηκε ως Επιμορφώτρια στο πρόγραμμα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, ΕΠΕΑΕΚ. “Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών και Στελεχών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης”. Το 2009-10 συνεργάστηκε με το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Πανεπιστημίου Αιγαίου….

Στο μεταξύ μέχρι σήμερα έχει υπογράψει έξι ποιητικές συλλογές: «Μ’ ακούς;», «Τα 24 γράμματα του αλφάβητου», «Καφές και τσιγάρα», «Τα αδέσποτα ποιήματα», «29 ολονυκτίες ενός δίσεκτου Φεβρουαρίου», «23 συνθέσεις πάνω σε ένα πορτρέτο», και μια ιστορική αφήγηση- ντοκουμέντο «Ο αετός του Πάρνωνα», όλα από τις εκδόσεις Φίλντισι.

Περί ποίησης, η κουβέντα μας που ακολουθεί.

 

 

 

-Κυρία Μαντζουράνη, να ξεκινήσουμε αποκωδικοποιώντας τον τίτλο;

Ό,τι μπορεί να μας αρέσει ή να μην μας αρέσει στην ποίηση. Ό,τι σημαίνει ποίηση για μας. Ό,τι μας κάνει να νιώθουμε κάτι έντονο μέσα μας.

 

-Ένας τίτλος οφείλει να είναι ένα ποίημα εν δυνάμει; Στα ποιήματά σας πώς προκύπτουν οι τίτλοι;

Μπορεί να συμβούν και τα δύο. Κάποιες φορές, ο τίτλος μπορεί να είναι και ολόκληρο το ποίημα. Μου συμβαίνει μια λέξη να μου δώσει τον τίτλο και μετά να αρχίσει να υφαίνεται γύρω απ’ αυτόν το ποίημα μόνο του. Και άλλες φορές πάλι, βγαίνει το ποίημα τόσο εύκολα μόνο του λες και γράφεται και ο τίτλος απλά είναι η τελευταία λέξη. Αλλά έχω και πάρα πολλά άτιτλα ποιήματα. Αυτά τα «ορφανά» είναι πολλές φορές πιο δυνατά από τα υπόλοιπα.

 

-Μας επιλέγει το ποίημα ή το επιλέγουμε;

Εμένα προσωπικά με επιλέγει. Κάποια εσωτερική φωνή μέσα μου μού ψιθυρίζει αυτό που πρέπει να γραφτεί. Και έτσι αρχίζει να φτιάχνεται στο μυαλό μου και μετά από αρκετές διεργασίες και φιλτραρίσματα καταλήγει στο χαρτί.

 

-Μια ποιητική συλλογή οφείλει να είναι ένας κύκλος; Να διαθέτει κοινή συνισταμένη, ή όχι απαραίτητα;

Από την μεριά του αναγνώστη θα έλεγα πως ναι. Είναι πιο εύκολο να διαβαστεί όταν είναι ένας κύκλος, όταν υπάρχει μία κοινή γραμμή που ενώνει τα ποιήματα μεταξύ τους. Αλλά από την μεριά του συγγραφέα, του ποιητή, δεν είναι απαραίτητο. Ο ποιητής μπορεί να δουλεύει σε περισσότερους από δύο κύκλους ταυτόχρονα. Αλλά τελικά, νομίζω ότι μία ποιητική συλλογή, ίσως να μην οφείλει, αλλά τις περισσότερες φορές είναι ένας κύκλος.

 

-Υπάρχει εμμονή στην ποίηση, όσον αφορά την θεματολογία, όπως και στην πεζογραφία; Και αν υπάρχει, η δική σας;

Προσωπικά δεν έχω εμμονές. Θα έλεγα περισσότερο ότι είναι κάποιες σταθερές προτιμήσεις στον τρόπο της γραφής μου.

Αλλά, όσο υπάρχουν εμμονικοί άνθρωποι θα υπάρχουν και εμμονικοί ποιητές…

 

-Υπήρξε ποιητής που σας έκανε να πείτε «αυτό θα γίνω;» Ποιητές που υπήρξαν σημείο αναφοράς σας;

Υπήρξαν και υπάρχουν και σύγχρονοι ποιητές που όταν διαβάζω έργα τους λέω μέσα μου «πω πω… μακάρι να καταφέρω να γίνω και εγώ έτσι, να γράψω και εγώ κάτι τόσο όμορφο και δυνατό. Την σιγουριά ότι θα γίνω αυτό, όμως, δεν νομίζω ότι θα την αποκτήσω ποτέ. Ίσως γιατί δεν θέλω να γίνω κάποιος άλλος όσο και αν τον εκτιμώ αυτόν τον κάποιο. Θέλω να είμαι πάντα ο εαυτός μου.

 

-Ποίημα που ποτέ δεν ξεχνάτε; (άλλου ποίημα)

Το ποίημα με τίτλο ΑΝ ΗΤΑΝ του Νικηφόρου Βρεττάκου.

Αν ήταν,

να σου χαρίσω

ένα κρίνο,

θα ‘βαζα

ένα μίσχο,

στον έσπερο.

 

-Ποιοι στίχοι σας, υπήρξαν για σας έκπληξη; (γεννήθηκαν απρόσμενα, ήταν σα να τους έγραψε άλλος, σας ξάφνιασαν κάπως;)

Η πρώτη φορά που έγραψα κάτι τόσο μικρό που θα μπορούσε να είναι χαϊκού, αλλά ήταν για μένα προσωπικά, απλά μία διαπίστωση ζωής.

«Σαν απομεινάρι από αντίδωρο στον δίσκο, η ευτυχία, σ’ αυτή τη ζωή.»

 

 

 

 

-Θυμάστε το πρώτο σας ποίημα;

«Διέφυγον αυτοί» έλεγε η καθηγήτρια των αρχαίων ελληνικών στην 1η Λυκείου, δίνοντας μας μία άσκηση. Και εγώ έγραψα στο τετράδιό μου «Ξέφυγαν απ’ τα δεσμά τους. Κοίταξαν ελεύθεροι τον ουρανό στην απεραντοσύνη του και μουρμούρισαν. Πιο σκλάβοι τώρα από πριν.»

Αυτό ήταν το πρώτο μου ποίημα. 15 χρόνων στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών.

 

-Έχετε απαντήσει στο ερώτημα «τι είναι ποίημα»;

Όχι! Και ίσως δεν καταφέρω ποτέ να το κάνω. Δεν ξέρω τι είναι ποίημα, ξέρω μόνο πως το αληθινό ποίημα, σε τρυπάει σαν βέλος στην καρδιά, σαν γροθιά στο στομάχι, σαν χαστούκι στο μάγουλο. Τόσο δυνατό πρέπει να είναι το συναίσθημα που σου αφήνει. Θα τολμούσα ίσως να πω πως αν έπρεπε να το παρομοιάσω με κάτι, αυτό θα ήταν ένα εκλεκτό κρασί.

 

-Ξεκινώντας από την τελευταία σας συλλογή, μια μικρή ανασκόπηση στην ποιητική δουλειά σας;

Έξι ποιητικές συλλογές μέχρι τώρα και μία που γράφεται ακόμα σήμερα, και έχω στο ενεργητικό μου και μία αντίστροφη μετάφραση μιας ποιητικής συλλογής του Άκανθου από τα ελληνικά στα αγγλικά, για μία δίγλωσση έκδοση.

Έξι κύκλοι ζωής που έκλεισαν. Να λοιπόν και το παράδειγμα ότι η ποίηση είναι κύκλοι τελικά κάποιες φορές.

 

-Από πλεόνασμα γράφουμε ή από περίσσευμα;

Από το υστέρημά μας πρέπει να γράφουμε.

 

-Και «η ποίηση το καταφύγιο που φθονούμε;» Η σημαντική ποίηση πότε γράφεται; Σε αντιποιητικούς καιρούς ή σε εποχές ευμάρειας;

Οι χαλεποί καιροί που ζούμε, μας προετοιμάζουν για αυτά που θα γραφτούν στην εποχή που θα ξαναέρθει η ευμάρεια. Στους δύσκολους καιρούς, γίνεται η ζύμωση κατά κάποιο τρόπο του ποιήματος. Την δημιουργία του ποιήματος την βλέπω όπως τον κύκλο της οινοποίησης του κρασιού. Θέλει προσοχή και λεπτομέρεια στην κάθε στιγμή. Από το τσαμπί που θα κοπεί από το κλήμα μέχρι τον μούστο που θα μπει στο βαρέλι για την ζύμωση, μέχρι και τον τρόπο που θα ανοίξει αργότερα το βαρέλι για πρώτη φορά.

 

-Ο Νάνος Βαλαωρίτης υποστήριζε ότι η ποίηση είναι χρησμική, εσείς τι πιστεύετε;

Θα συμφωνήσω με τον «δάσκαλο» Νάνο. Και το πόσο χρησμική είναι εξαρτάται πάντα από τους καιρούς και τα γεγονότα που ζούμε σαν κοινωνία όταν αυτή γράφεται.

 

 

 

 

-Θα επιλέξετε για μας ένα ποίημά σας;

 

Δεν σε ονειρεύομαι πιά!

Ακόμα και τα όνειρα,

έγιναν η αγωνία

της επιβίωσης.

Το ψωμί της Ημέρας

και ο εφιάλτης

της Επόμενης.

Το βράδυ, δεν κοιμάμαι

Μα, δεν σε σκέφτομαι…

Ακούω τις φωνές

του δρόμου.

Την καρδιά της Αθήνας,

που αγωνίζεται να

αντέξει.

Δεν σε ονειρεύομαι πιά.

Έχω να φάω,

μα δεν ζω…

Τ.Μ.

 

Από την ανέκδοτη συλλογή «Των Ψυχών και των Σωμάτων».

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top