Το ‘Επεισόδιο’ του Κάουντυ Κάλλεν
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //
Μια μέρα που βολτάριζα στην παλιά Βαλτιμόρη
Με γεμάτη από χαρά καρδιά, γεμάτος κέφι,
Παρατήρησα ένα Βαλτιμοριανό
Να με κοιτάει σκληρά.
Ίσως θα ήμουνα οχτώ χρονών και μικροκαμωμένος
Κι αυτός σχεδόν ίδιος με εμένα
Και γι αυτό του χαμογέλασα, αλλά εκείνος έβγαλε έξω
Τη γλώσσα και μου είπε ‘παλιοαράπη’.
Είδα κι έμαθα ολάκαιρη τη Βαλτιμόρη
Από το Μάη έως το Δεκέμβρη
Αλλά απ’ όσα είδα εκεί να συμβαίνουν
Μονάχα αυτό θυμάμαι.
Incident
Once riding in old Baltimore,
Heart-filled, head-filled with glee,
I saw a Baltimorean
Keep looking straight at me.
Now I was eight and very small,
And he was no whit bigger,
And so I smiled, but he poked out
His tongue, and called me, ‘Nigger.’
I saw the whole of Baltimore
From May until December;
Of all the things that happened there
That’s all that I remember.
Οι κάτοικοι της Βαλτιμόρης αναγνωρίζουν την ποίηση του αφροαμερικανού ποιητή Κάουντυ Κάλλεν όταν διαβάζουν ετούτο το ποίημα το οποίο σκιαγραφεί μια άσχημη, αλλά με τόσο μεγάλη ακρίβεια εικόνα της πόλης τους στις αρχές του 20ου αιώνα. Είναι το ποίημα που οδήγησε πολλούς να υποθέσουν ότι γεννήθηκε εδώ σ’ αυτή την πόλη, γνωστού όντος ότι οι διάφορες πηγές δεν συμφωνούν ως προς τη γενέτειρά του. Κατά πάσα πιθανότητα γεννήθηκε στο Λούσβιλ του Κεντάκι, αν και ο ίδιος ήταν πολύ μυστικοπαθής σχετικά με τις λεπτομέρειες της ζωής του. Γνωρίζουμε, όμως, ότι μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη την οποία πάντα θεωρούσε σπίτι του από τη γιαγιά του και τον πάστορα Frederick Cullen. Σε αντίθεση με πολλούς άλλους αφροαμερικανούς ποιητές, ο Κάλλεν προσελκύστηκε από την παράδοση των αγγλικών λυρικών ποιητών, ιδιαίτερα τους Keats και Shelley, παρά από την λογοτεχνία, την ιστορία και τις λαϊκές παραδόσεις της Μαύρης Αμερικής. Οι σημερινοί συγγραφείς και αναγνώστες ίσως τον βρουν συντηρητικό, ειδικά όταν συγκρίνεται με ποιητές όπως ο Langston Hughes (1902-1967), η Lucille Clifton (1936-2010) ή τη Nikki Giovanni (1943- ). Ωστόσο, οι αγώνες του ως αφροαμερικανός συγγραφέας φαίνεται στα ποιήματά του, ιδιαίτερα σε ένα από τα γνωστότερά του, το ‘Yet Do I Marvel’. Δυστυχώς πέθανε σε ηλικία μόλις σαράντα τριών ετών από ουραιμία και επιπλοκές της επακόλουθης υπέρτασης.
Το ποίημα ετούτο δομικά αποτελεί μπαλάντα τριών τετράστιχων που αφορά όπως είπαμε την τραυματική εμπειρία ενός παιδιού. Η λέξη του τίτλου μας λέει ότι πρόκειται για κάποιο συμβάν, αλλά που εμπλέκει σοβαρά ζητήματα για δημόσια κρίση και χρησιμοποιείται από τον ποιητή ακριβώς για να συνδέσει την προσωπική και την πολιτική σημασία ενός περιστατικού που έλαβε χώρα ανάμεσα σε δύο αγόρια και εκ πρώτης όψεως, ήσσονος σημασίας. Το ποίημα παρουσιάζει το κρίσιμο σημείο της κοινωνικής μάθησης του τόπου από ένα άτομο που ανήκει σε συγκεκριμένη φυλετική ομάδα, μια στιγμή απότομης και αρκετά επώδυνης μάθησης η οποία βεβαίως συζητείται και σε πολλά αυτοβιογραφικά και φανταστικά κείμενα από τους Zora Neale Hurston, WEB Du Bois και James Weldon Johnson ως ένα ‘σημείο καμπής’ για τα μαύρα παιδιά.
Στη μέση του ποιήματος, ο Κάλλεν μας φέρνει στο προσκήνιο την ισότητα των παιδιών σε σωματικό μέγεθος, συμπεριφορά και ηλικία, δηλαδή όμοια καθ’ όλα, πλην όμως ενός χαρακτηριστικού. Η στροφή περιέχει μια αξιοσημείωτη προσβολή, καθώς μετακινείται από το χαμόγελο, στην αγενή χειρονομία και συμπεριφορά, που ουσιαστικά εμπλέκει δύο παιδιά στο φυλετικό σύστημα των ΗΠΑ, τουτέστιν στη λύπη και την απελπισία του ενός και την ικανοποίηση του άλλου. Όταν γράφεται στο ποίημα η λέξη ‘αράπης’ που εκστομίζεται από το λευκό παιδί, δεν απευθύνεται ευθέως στο μαύρο, αλλά βρίσκεται ελεύθερη σε έμμεσο διάλογο, και αμέσως υπαινίσσεται δύο άνισα φυλετικές κάστες. Την κοινωνική δηλαδή ανισότητα και της Βαλτιμόρης, εκείνη τουλάχιστον την περίοδο!
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
Ο Άκης Παρώδης στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:11 μμ -
Ο Χρήστος Τζανάκος στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:10 μμ -
✩ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
30/04/2024, 9:07 μμ -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Η ψίχα της μεταλαβιάς»
30/04/2024, 9:06 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Δύο ποιήματα: “Φοβισμένος σκαντζόχοιρος” | “Τα βαθυκόκκινα σκάγια του ροδιού”
Του Κωνσταντίνου Ιωαννίδη // Φοβισμένος σκαντζόχοιρος Εχθροί σαν ύφαλοι, εκεί που δεν το περιμένεις. Έτσι τους μηδενίζει ο εγωισμός. Φοβισμένος σκαντζόχοιρος είμαι. Στην κακία δεν υπάρχει ντροπή. Σκαρφαλώνω σε χαμόγελα κι από εκεί ψηλά,
Περισσότερα -
Στη θάλασσα του διαδικτύου
Γράφει η Αργυρώ Μουντάκη // Τασούλα Τσιλιμένη «Ο κύριος Μπου …σερφάρει» Εικονογράφηση: Διατσέντα Παρίση, Εκδόσεις Διάπλαση, 2016 Τον αγαπημένο μας κύριο Μπου τον έχουμε ζήσει από τον παιδικό του σταθμό και το προνήπιο έως και το νηπιαγωγείο και
Περισσότερα -
Massoud Bakhshi, Μια αξιοπρεπής οικογένεια (2012)
του Μπάμπη Δερμιτζάκη // Πρώτη φορά μου συνέβη. Όταν γράφω για μια ταινία κάνω αναφορά σε ταινίες του ίδιου σκηνοθέτη τις οποίες έχω παρουσιάσει. Κοιτάζω και βρίσκω ό,τι έχω γράψει για το «Η Τεχεράνη δεν έχει πια ρόδια», αλλά
Περισσότερα -
Τι σημαίνει το Πάσχα για έναν άστεγο;
Του Νίκου Τσούλια // Σκέφτηκα να γράψω κάτι, για το “πως κάνει Πάσχα ένας άστεγος”. Το βρήκα ανόητο την ίδια στιγμή που έλεγα να κάνω την αρχή. Τι νόημα έχει μια τέτοια θεώρηση; Άλλωστε, εύκολο ήταν το θέμα
Περισσότερα -
✩ Για την παράσταση «Νύχτες στη Ρώμη – Τενν Και Άννα» του Φράνκο Ντ’ Αλεσσάντρο στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // «Νύχτες στη Ρώμη – Τενν Και Άννα» του Φράνκο Ντ’ Αλεσσάντρο στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη σε μετάφραση Χλόης Βερίτη και σκηνοθεσία Άγι Παΐκου με τους εκπληκτικούς ερμηνευτές: Φάνη Πέτσα, Δημήτρη Κωνσταντινίδη. Βασισμένο στην
Περισσότερα -
Διήγημα: “Τα Χριστούγεννα της κυρά Φανής”
Της Βασιλικής Μαργιόλα // * Τα Χριστούγεννα της κυρά Φανής «Ευ ζην». Η μεγάλη πινακίδα σε περίοπτη θέση. Μεγάλα παράθυρα και από κάτω ένας κήπος γεμάτος δέντρα, περιποιημένα φυτά και όμορφα λουλούδια ολόγυρα από το κτίριο.
Περισσότερα -
Ο άνθρωπος-τρένο
Γράφει ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος // Ιωάννης Σ. Παπουτσάκης «Στις ράγες της μνήμης», Εκδόσεις Βακχικόν Διαβάζοντας αρκετές ποιητικές συλλογές έχουμε συναντήσει κατά καιρούς αρκετούς ποιητές, που έχουν πολυσχιδή δραστηριότητα. Εννοούμε ποιητές, που δεν υπηρετούν μόνο τη μούσα της ποίησης,
Περισσότερα