Fractal

✔ Κωνσταντίνος Δομηνίκ: «Πρόθεσή μου μέχρι στιγμής δεν ήταν απλώς να ηθογραφήσω, αλλά να εκσφενδονίσω τόπους και καταστάσεις στη σφαίρα του αλλόκοτου.»

Συνέντευξη στην Αγγελική Σπηλιοπούλου //

 

 

 

Τον Κωνσταντίνο Δομηνίκ τον γνωρίσαμε με τη συλλογή διηγημάτων του «ώπα-ώπα, Μπλάτιμοι» (Ενύπνιο, 2021). Τον μήνα που διανύουμε κυκλοφόρησε μια δεύτερη συλλογή διηγημάτων του από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Η συλλογή απαρτίζεται από δώδεκα ιστορίες που ακροβατούν μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Αντλώντας έμπνευση από θρύλους, δοξασίες και μύθους τις λαϊκής παράδοσης ο συγγραφέας δημιουργεί δικές του αλλόκοσμες αφηγήσεις. Ενσωματώνει στην πραγματικότητα το στοιχείο του μεταφυσικού προσεγγίζοντας το άγνωστο και ανεξήγητο σε μια απόκοσμη διάσταση ενεργοποιώντας δεισιδαιμονίες, παραισθήσεις και παγανιστικά κατάλοιπα.

Δημιουργεί ρωγμές στον παρόντα κόσμο από όπου παρεισφρέουν μορφές άλλων διαστάσεων. Στεκόμαστε στο μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου, το απίθανο είναι δυνατό, νόμοι της φυσικής καταργούνται και το παράλογο είναι δεδομένη κατάσταση.

Κοινός τόπος των αφηγήσεων του παραμένει η ευρύτερη περιοχή της Πιερίας. Στοιχεία gothic, που θα μπορούσαν να αναδύονται από την μυθοπλασία του Edgar Allan Poe, μαγικός ρεαλισμός, το μεταφυσικό στοιχείο τρόμου του Άρθουρ Μάχεν, ενσωματώνονται σε αφηγήσεις που θυμίζουν τα παραμύθια της γιαγιάς στο παραγώνι.

Στη λαογραφία των λαών των Βαλκανίων υπάρχουν κοινά θέματα και πρόσωπα, όπως η Μανιά-Γιάγκα από το διήγημα «Το παλιντράμι» που τη συναντάμε ως Μπάμπα-Γιάγκα- η κυρά του δάσους, δίνοντας μια αίσθηση κοινής ταυτότητας. Η αλληλεπίδραση αυτή παρατηρείται και στη διαμόρφωση των τοπικών γλωσσικών ιδιωμάτων.

Ο συγγραφέας επιλέγει να εντάξει στο λόγο του λέξεις που προέρχονται από την ντοπιολαλιά του τόπου του δίνοντας το στοιχείο της εντοπιότητας.

 

 

 

-Και στις δύο συλλογές διηγημάτων σας υπάρχει το στοιχείο του αλλόκοσμου. Τι οδηγεί τη γραφή σας σε αυτό το μονοπάτι;

Είναι επειδή την ποτίζω με τα διαβάσματα μου – τη λογοτεχνία υπερφυσικού τρόμου∙ που παραλλάσσοντας την πραγματικότητα, αποκαλύπτει στην ουσία μια άλλη πραγματικότητα: μυστηριώδης και θαυμαστή, που χρήζει εξερεύνησης.

 

-Οι αφηγήσεις σας περιέχουν θραύσματα θρύλων και μύθων όπως έχουν εντυπωθεί στη συνείδηση κυρίως των κατοίκων της επαρχίας. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το έργο σας ως ένα είδος παρακαταθήκης στις επόμενες γενιές; Ένας τρόπος να διατηρηθεί αυτή η επίδραση στη συλλογική μνήμη;

Οι περισσότεροι θρύλοι του βιβλίου είναι δικές μου επινοήσεις, για να έχουν από κάπου να εφορμούνε τα διηγήματα. Περί συλλογικής μνήμης δεν γνωρίζω, αλλά ίσως μπορώ να πω για το συλλογικό ασυνείδητο: ότι, δηλαδή, όλοι οι θρύλοι και οι μύθοι προέρχονται μέσα από την ίδια πνευματική μήτρα, όπου κι επιστρέφουν αενάως, ταξιδεύοντας μέσα στο χρόνο, με διάφορες παραλλαγές, με καμουφλάζ, με συνεχόμενες μορφώσεις και μεταλλάξεις – παραμένουν όμως πάντα, στον πυρήνα τους, οι ίδιες ιστορίες. Μάλιστα, κάτι αντίστοιχο με την εν λόγω μήτρα, κι όσον αφορά το μικρόκοσμο που συνθέτουνε τα διηγήματα του βιβλίου, αποτελεί κι ο τίτλος του, το Κακό Ανήλιο.

 

-Στα διηγήματά σας επιλέξατε τη σποραδική χρήση λέξεων από το γλωσσικό ιδίωμα της Πιερίας. Θα σκεφτόσασταν να γράψετε κείμενα εξολοκλήρου σε ντοπιολαλιά;

Προς το παρόν, το αποκλείω – κι ας με γοητεύει η χωριάτικη γλώσσα. Πρόθεση μου μέχρι στιγμής δεν ήταν απλώς να ηθογραφήσω, αλλά να εκσφενδονίσω τόπους και καταστάσεις στη σφαίρα του αλλόκοτου.

 

-Συμβάλλει η χρήση του γλωσσικού ιδιώματος στην ενίσχυση της αφηγηματικής εξωπραγματικής βάσης όπου εντάσσετε και αναπτύσσετε τη μυθοπλασία σας;

Σαφώς – αποτελεί κι αυτό στοιχείο σκηνογραφίας, προκύπτει από συγκεκριμένες ατμόσφαιρες, εντείνει την αίσθηση του απομακρυσμένου. Του εξωτικού. Ίσως και περισσότερο για κάποιον μεγαλωμένο σε αστικό περιβάλλον.

 

 

 

-Ο συνδυασμός της σύγχρονης γλώσσας, ιδιώματος, μύθων και δοξασιών θεωρείται ότι επιτυγχάνει τη σύγκλιση μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμού;

Μια τέτοιου είδους σύγκλιση θα κατέληγε μάλλον σε σύγκρουση. Οι νεωτερισμοί, όταν είναι γόνιμοι, απορροφούνται αυτομάτως από την παράδοση, η οποία στο διάβα των αιώνων, προσθέτει κι αφαιρεί, συνεχώς, δικά της ή δικά τους στοιχεία και μας ξεπερνά. Οπότε το τι θα συμβεί, μονάχα ο χρόνος θα το δείξει.

 

-Είναι θεραπευτική η πίστη στο μεταφυσικό; Καθησυχάζει αγωνίες η απόδοση του ανεξήγητου στο υπερβατικό

Υπό μια έννοια ναι, καθώς η ίδια φαντασία που χρησιμοποιούμε για να διηγούμαστε ιστορίες είναι από μόνη της μεταφυσική – δεν συναντάται δηλαδή, αλλού, στη φύση.

Ωστόσο, τίθεσαι σε μόνιμη επιφυλακή: το υπερβατικό είναι συγχρόνως και αποκαλυπτικό, σου αλλάζει μπουρί, το βλέμμα, εντείνει τις αγωνίες, ενώ το βατό τις αποκοιμίζει.

 

-Το ανοίκειο συνδέεται με το τρομακτικό και ταυτόχρονα το μύχιο, το εγγενώς απόκρυφο, ιδιότητες που συνήθως δαιμονοποιούνται. Η ένταξή του στη μυθοπλασία λειτουργεί ως εκλογίκευση και απομάγευση;

Η καλή μυθοπλασία δεν εκλογικεύει – μπορεί και στο κάνει η πραγματικότητα αυτό. Επιχειρεί όμως να σε προετοιμάσει, να σε θωρακίσει. Απέναντι στο άγνωστο. Προκειμένου να ανασκουμπωθείς αγωνιωδώς και να το εξερευνήσεις περαιτέρω.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top