Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένα βιβλίο για όλες τις εποχές
26/01/2022, 10:12 πμ

Ένα βιβλίο για όλες τις εποχές

Γράφει η Μελίνα Βέργη // *

 

«1821 – Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους» των Θ. Μ. Βερέμη – Γ. Σ. Κολιόπουλου – Ι. Δ. Μιχαηλίδη, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2018.

 

Ένα ανοιχτό βιβλίο μπορεί να ταράξει το αφήγημα γενεών ολόκληρων, σε ποικίλους τομείς: εκπαίδευση, Τέχνες, ιδεολογικο-πολιτικούς χώρους, θέαση και αντίληψη της πραγματικότητας, είτε από αριστερά είτε από δεξιά είτε από το κέντρο.

[…]

ΡΩΜΙΟΣ : Τα παλιά βάσανα της Ελλάδας  περάσανε. Ήρθε ο Καποδίστριας ! 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Ά, ωραία. 

ΡΩΜΙΟΣ : Πάει ο Καποδίστριας. Τώρα περιμένουμε τον Όθωνα. 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Ά, τον Όθωνα. Ο Όθωνας και η Αμαλία, έ. 

ΡΩΜΙΟΣ : Όχι, η Αμαλία θα έρθει αργότερα, τώρα περιμένουμε τον Όθωνα. 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Έτσι μπράβο. Να ‘χουμε και ’μεις ένα δικό μας βασιλιά, να μην περιμένουμε όλο από τους ξένους βασιλιάδες, γιατί όποιος δεν έχει νύχια να ξυστεί … Καλά δε λέω ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Σοφά. Μόνο που κι αυτόν οι ξένοι μας τον διαλέξανε.

ΡΩΜΙΑΚΙ : Έ, άστους να διαλέγουν οι ξένοι. Ξέρουν αυτοί. Έχουνε πείρα οι άνθρωποι.

ΡΩΜΙΟΣ : Σωστό. […]

 

Αυτό είναι το σημείο από την παράσταση «Το μεγάλο μας τσίρκο»[1], το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη[2], που αναφέρεται στην άφιξη (1833) εκ Βαυαρίας του Όθωνα για να στεφθεί βασιλιάς του νεοσύστατου εδαφικά περιορισμένου, ακόμη, ελληνικού κράτους, λίγα μόλις χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821.

Το κοινό, στον δίσκο βινυλίου (κυκλοφορεί και σε δίσκο ακτίνας-cd), ακούγεται να γελά και να χειροκροτά. Έχει πληρώσει αδρά τον γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας με τον τότε διάδοχο του ισπανικού θρόνου Χουάν Κάρλος (1962), έχει δει το παρακράτος με την σιωπηρή έγκριση του Παλατιού να δολοφονεί τον Λαμπράκη (1963), η Χούντα σκοτεινιάζει την χώρα κι εκείνο, μέσα από την θεατρική πράξη, ελευθερώνεται και καθαγιάζεται.

Έτσι μεγάλωναν και μεγαλώνουν οι του Κέντρου προς αριστερά ή της Αριστεράς προς το Κέντρο : οι ξένοι, το αγκάθι. Οι Ξένοι, ένοχοι. Ο Λαός, το μέγα θύμα. Εξύψωση και αγιοποίηση που θολώνουν μέχρι παραμόρφωσης την εικόνα.

Μόνον ανιχνεύοντας και περπατώντας προς τα πίσω μπορεί να κατανοηθεί η πολιτική πορεία και η κατάσταση της χώρας, στην περίπτωσή μας από δύο αιώνες πριν μέχρι σήμερα. Η «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους»[3], που φιλοξενείται στα περισσότερα σχολεία της χώρας, αποτελεί διακοσμητικό στοιχείο μολονότι είναι αξιόλογο έργο. Βιογραφίες σημαντικών προσώπων του 1821 από σύγχρονους τους ή συντρόφους τους, η αυτοβιογραφία του Μακρυγιάννη, και έργα όπως «Τα καπάκια» του Κωστή Παπαγιώργη[4] προσφέρουν στο αναγνωστικό κοινό πληροφορίες που απαιτούν συγκέντρωση, σύγκριση, αναθεώρηση αφηγημάτων.

Η συλλογική εργασία των Θ. Μ. Βερέμη – Γ. Σ. Κολιόπουλου – Ι. Δ. Μιχαηλίδη «1821 – Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους» από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2018, παρουσιάζει ευσύνοπτα, με ωραία ρέουσα γραφή, τις συνθήκες στην περιοχή και πέραν αυτής, πριν από την Επανάσταση όπως και τις συνθήκες κατά την  διάρκειά της μέχρι την άφιξη του Καποδίστρια και την δολοφονία του. Συγκαταλέγεται στα βιβλία που η επιστημονική συγγραφική τους ομάδα ερευνώντας πλήθος πηγών και αρχείων, επιχειρεί να συμβάλει στον καλύτερο φωτισμό του ιστορικού, πια, παρελθόντος στην ολότητά του. Οι αναγνώστριες/ες που ενδιαφέρονται, έχουν την δυνατότητα να εννοήσουν, να αντιληφθούν την διαδρομή του Ελληνικού Κράτους, να απομακρυνθούν από την βολική και μανιχαϊστική προσέγγιση των γεγονότων «κακοί ξένοι-άμοιροι Έλληνες».

Πρόσωπα, ομάδες, οργανισμοί, τα πάντα παρουσιάζονται με σαφήνεια : οπλαρχηγοί, προεστοί, πολιτικοί, Φαναριώτες, Εκκλησία, Καποδίστριας, παρουσιάζονται δίχως την λάμψη του εξωραϊσμού και της ύψιστης τελειότητας μα και χωρίς να υποτιμάται ή να υποβαθμίζεται η προσφορά τους στο ιστορικό μομέντουμ. Κοινό, λοιπόν, που προτιμά ή ικανοποιείται με φαντασιακές απαντήσεις-ερμηνείες θα δυσκολευτεί να δει ην αφαίρεση των γυαλιστερών ψιμυθίων από τα περιβλημένα με τον μύθο και «αγιοποιημένα», πρόσωπα.

 

Θάνος Μ. Βερέμης , Γιάννης Σ. Κολιόπουλος , Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης

 

Προσωπικά και οικογενειακά αφηγήματα («τζάκια») μέσα στα χρόνια, καταρρίπτονται καθώς παρουσιάζεται το ιδιωτικό συμφέρον μεταμφιεσμένο σε «κοινό», η φαλκίδευση της αντιπροσωπευτικότητας των αιρετών, ο σαφής ταξικός διαχωρισμός και ο αποκλεισμός των φτωχών και πένητων από το δικαίωμα στην πολιτική έκφραση, η αναβλητικότητα και η νεφελώδης αλλά σαφώς ελιτίστικη αντίληψη περί εγγράμματων πεπαιδευμένων που θα είναι σε θέση να αγωνιστούν για απελευθέρωση σε βάθος αόριστου χρόνου (Α. Κοραής), γιατί η Εκκλησία κράτησε συγκεκριμένη στάση πριν και κατά την Επανάσταση, η ταξική υπεροχή των ντόπιων οικονομικών κεφαλών που αυτο-χρίζονταν αρμόδιοι και κατάλληλοι για τις εξελίξεις, η προσπάθεια του Καποδίστρια να δώσει υπόσταση, αξία στους μη-έχοντες ώστε ικανοποιώντας τις βασικές τους βιοποριστικές ανάγκες να έχουν την δυνατότητα απόκτησης κοινής συνείδησης. Όλα απαντώνται νηφάλια με παράθεση πηγών, σε ερωτήσεις ή σκέψεις  που έπειτα από τόσα χρόνια θεωρούνται, ακόμη, αιρετικές.

Η βιβλιογραφία, τόσο ελληνόγλωσση όσο και ξενόγλωσση, πλούσια, εξαιρετικά βοηθητική για όσες/ους αγαπούν την Ιστορία, για όσες/ους αναζητούν και προσπαθούν να κατανοήσουν το οικείο και το ξένο.

Θα ήταν τολμηρό να προτείναμε το βιβλίο στους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας, ως βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό για τους ίδιους, σε ό,τι αφορά τις ενότητες σχετικά με την Επανάσταση του 1821 ;

 

 

 

* Ονομάζομαι Μελίνα Βέργη και είμαι 55 ετών. Εργάζομαι ως εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας (δασκάλα). Διαθέτω διδακτική εμπειρία στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (Πανεπιστήμια Ελλάδας και εξωτερικού) ως κάτοχος διδακτορικού (Πανεπιστήμιο Κρήτης). Έχω εργαστεί για μια 10ετία ως μεταφράστρια (στον ευρύτερο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα) λόγω πρώτου πτυχίου και  μεταπτυχιακού από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Είμαι ιδρυτικό μέλος του σωματείου Rainbow Seniors. Πέραν των ταξιδιών/περιηγήσεων σε διάφορες χώρες και πολιτισμικά περιβάλλοντα, έχω ζήσει στην Μ. Βρετανία, την Αυστραλία και την Τουρκία. Μιλώ Αγγλικά, Γαλλικά. Έχω πτυχίο Β2 στην Τουρκική.)

 

 

___________________

[1] Εμβληματικό έργο με θαυμάσια μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου, την μοναδική ερμηνεία των τραγουδιών από τον Νίκο Ξυλούρη, με την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο, τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Στέλιο Κωνσταντόπουλο, Χρήστο Καλαβρούζο και άλλους αξιόλογους ηθοποιούς. Πρωτοανέβηκε το 1973, στο θέατρο «Αθήναιον», που βρισκόταν επί της Πατησίων, απέναντι από το Πολυτεχνείο.

[2] Ι. Καμπανέλλης, Θέατρο, εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, τόμος 3ος, Αθήνα, 2209

[3] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (16 τόμοι) Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1970-2000

[4] Κ. Παπαγιώργης, Τα καπάκια, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2009

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top