Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Σε ρωγμές βουλιάζει ο χρόνος
26/01/2022, 10:12 πμ

Σε ρωγμές βουλιάζει ο χρόνος

Γράφει η Κούλα Αδαλόγλου //

 

Χρυσάνθη Ιακώβου, “Lacrimosa”, εκδ. Βακχικόν, 2021

 

Στη συλλογή Lacrimosa, της Χρυσάνθης Ιακώβου, ξεδιπλώνεται μια πορεία του ποιητικού υποκειμένου, με την ένταση να δυναμώνει. Την ένταση της απώλειας. Από τον ήλιο στο μυστηριώδες φεγγάρι. Από τον έρωτα στη στέρηση. Από το καλοκαίρι στο σούρουπο και στη σκοτεινιά.

Δύο ολιγόστιχα ποιήματα σηματοδοτούν τη μετάβαση από τη μία άκρη του συνεχούς στην άλλη, χωρίζοντας τη συλλογή σε τρία τμήματα. Σύνορο στο πρώτο για το δεύτερο:

ένα ατελείωτο νεκροταφείο ο χρόνος/ από φθηνές προθέσεις/ που πέθαναν στη νιότη τους (σ. 24)

Και για το τρίτο:

Και το πουλί κοιμήθηκε/ στη σάπια αποβάθρα/ χωρίς να νοιάζεται/ για την πολυκοσμία/ ή για την κακία των ανθρώπων (σ. 37)

 

Από το καλοκαίρι στον Σεπτέμβρη.

Το καλοκαίρι στην κορύφωσή του/ και το ημερολόγιο έδειχνε ήδη Σεπτέμβρη,/ σε κρατούσα/ ήσουν τόσο μικρή/ και το γέλιο σου γάργαρο,/ γλιστρούσες μέσα στο νερό,/ και τότε το κατάλαβα/ πως μέσα σε κάθε αρχή/ υπάρχει ήδη το τέλος. («Το τέλος», σ.11)

Τα γνωρίσματα του καλοκαιριού μένουν, διαφοροποιείται η διάθεση, και η επίγνωση, του ποιητικού υποκειμένου.

Παράλληλα, υπάρχει η πορεία στον χρόνο. Το παρόν, και ένα γενναίο κοίταγμα στο παρελθόν.

Στις ρωγμές του προσώπου σου/ βουλιάζει ο χρόνος/ […]στις ρωγμές του προσώπου σου/ μπορώ να δω/ το παρελθόν το παρόν και το μέλλον/ κι εκείνο το κορίτσι/ που κάποτε ξάπλωνε κι ονειρευόταν/ κάτω από τον έναστρο ουρανό. («Αλλαγή», σ. 22)

Στο δεύτερο τμήμα ο χρόνος πάλι, και τα φεγγάρια.

Τελευταία μέρα του Αυγούστου./ Καλοκαίρι που πέταξες/ σε μια υγρή ψευδαίσθηση,/ ό,τι απέμεινε απ’ την ένδοξη πανσέληνο/ χλωμιάζει τον ουρανό. («Μετάβαση», σ. 33)

Στο τρίτο τμήμα οι πόλεις, σε μια δυστοπική ποιητική απεικόνιση.

Εγώ κάποτε σε έψαξα/ μα ήταν πολύ αργά/ βρήκα τα παράθυρα κλειστά,/ πόελις σκληρές δίχως συμπόνια/ στα χάρτινα πρόσωπα των ανθρώπων,/ πού καιρός για έρωτες/ και για ενδοσκοπήσεις/ και για αυτοκριτικές,/ πόλεις σκληρές και πολυπρόσωπες/ τόσο ευθείες στην καθημερινότητά τους […] («Μια μελωδία ξεχασμένη», σ. 40)

 

Χρυσάνθη Ιακώβου

 

Λόγος καθαρός, λέξεις προσεχτικά επιλεγμένες, για να μεταφέρουν το συναίσθημα, τις εικόνες, το ύφος

Είναι προσωπική μου ανάγνωση ότι σε όλη τη συλλογή «άκουγα» σαν μουσική υπόκρουση «Το ύφος μιας μέρας», του Γιώργου Σεφέρη. Κάτι το «μαρμαρωμένο βασίλεμα κάποιου Σεπτεμβρίου», κάτι η «Ακαταστασία στην κάμαρα: συρτάρια παράθυρα πόρτες ανοίγουν το στόμα τους σαν άγρια θηρία»[1]. Και γενικότερα η μελαγχολία του ύφους και ο τόνος ρέκβιεμ, που κορυφώνεται με το ομότιτλο τελευταίο ποίημα.

Η συλλογή δεν μπορεί να ιδωθεί παρά μέσα από το πρίσμα του τελευταίου ποιήματος, που φέρει τον τίτλο «Ρέκβιεμ». Και κλείνει με τη λέξη Lacrimosa. Θα τη μετέφραζα αρχικά με το ομηρικό «δακρυόεσσα», πολυδάκρητη ίσως.

Στη σημείωση κάτω από το ποίημα υποδεικνύεται ότι το ποίημα «Διαβάζεται με τη συνοδεία του «Lacrimosa» του Zbigniew Preisner». Να προσθέσω ότι η συγκεκριμένη μουσική γράφτηκε από τον συνθέτη, για να αποχαιρετήσει τον φίλο του σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι.

 

Ας μείνουμε στην ίδια τη λέξη. Lacrimosa. Δάκρυα για την ομορφιά του κόσμου που χάθηκε, και στάζει η θλίψη.

[…] η ομορφιά του κόσμου κρύφτηκε/ χάθηκε/ διαλύθηκε/ τότε/ που έσκιζες τους ουρανούς/ που έστυβες τα σύννεφα// Και τότε κάποιος ψιθύρισε/ Lacrimosa. («Ρέκβιεμ», σ. 45)

Η  ζωή που απομακρύνεται, το τετελεσμένο. Ρέκβιεμ, μελαγχολία και θλίψη για όλα όσα χάνονται. Στις στιγμές, στον έρωτα, στις ανθρώπινες σχέσεις. Στη ζωή.

 

 

______________

[1] Στίχοι από το «Ύφος μιας μέρας», του Γιώργου Σεφέρη,  από τη συλλογή Στροφή (Γ. Σεφέρης, Ποιήματα, εκδ. Ίκαρος, ένατη έκδοση, 1974)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top