Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ξαναδιαβάζοντας τον Ρέιμοντ Τσάντλερ
27/04/2021, 9:10 μμ

Ξαναδιαβάζοντας τον Ρέιμοντ Τσάντλερ

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

 

 

 

Ρέιμοντ Τσάντλερ «Ο μεγάλος αποχαιρετισμός», Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Κέδρος και

«Η μικρή αδελφή», Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Κέδρος»

 

Για όσους μεγάλωσαν στη δεκαετία του ’80 οι pulp Ελληνικές εκδόσεις τύπου Μάσκα και Μυστήριο αλλά και τα θρυλικά ΒΙΠΕΡ ήταν ο λόγος και τα μέσα που γνώριζαν αστυνομικούς συγγραφείς όπως ο Ρέιμοντ Τσάντλερ. Η αλήθεια είναι ότι ο Τσάντλερ δεν είναι πια οικείος με όσους διαβάζουν σύγχρονα αστυνομικά μυθιστορήματα. Παρόλα αυτά όταν μπήκα στον…. πειρασμό βλέποντας τις δύο επανεκδόσεις βιβλίων του σε καλαίσθητες εκδόσεις από τον Κέδρο. Κάπως έτσι ξαναδιάβασα μετά από πολλά χρόνια τον Μεγάλο αποχαιρετισμό (πρωτότυπος τίτλος The long goodbye) και για πρώτη φορά την Μικρή αδελφή (τίτλος πρωτότυπου The little sister), αμφότερα σε εξαιρετικές μεταφράσεις του Αντώνη Καλοκύρη.

Ας πάρουμε τα βιβλία με τη σειρά καθώς αποτελούν δύο ξεχωριστές περιπτώσεις στη βιβλιογραφία του Τσάντλερ.

Ο Μεγάλος αποχαιρετισμός είναι αναγνωρισμένο ως το magnus opum του Τσάντλερ αφού όχι μόνο η σύγχρονη κριτική άποψη αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας το θεωρούν ως την καλύτερη δουλειά του, ανώτερο και από τον κλασικό πλέον ‘’Μεγάλο ύπνο’’. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1953 και ήταν η έκτη νουβέλα του Τσάντλερ. Για τα γεγονότα του βιβλίου δεν δίνεται συγκεκριμένη χρονική ένδειξη αλλά τοποθετούνται –με βάση τις παράλληλες αναφορές που υπάρχουν- κάπου ανάμεσα στο 1950 και το 1952. Ο πλέον τυπικός ήρωας του Τσάντλερ, ο ντεντέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου, συναντά ένα μέθυσο, βετεράνο του Β’ παγκοσμίου πολέμου με σημαδεμένο πρόσωπο, τον Τέρι Λένοξ και για τους επόμενους μήνες διατηρούν μια στενή φιλία. Ένα βράδυ ο Λένοξ εμφανίζεται στο σπίτι του Μάρλοου, του δηλώνει ότι είναι άσχημα μπλεγμένος και του ζητάει να τον βοηθήσει στη φυγάδευσή του στην Τιχουάνα στο Μεξικό. Παρότι, ο Λένοξ δεν αναφέρει λεπτομέρειες των προβλημάτων του ο Μάρλοου τον βοηθάει αλλά στην επιστροφή του στην πόλη των Αγγέλων μαθαίνει ότι η σύζυγος του Λένοξ έχει βρεθεί νεκρή και ο θάνατος της χρονικά είναι προγενέστερος της…. δραπέτευσης του συζύγου της. Ο Μάρλοου αρνείται να συνεργαστεί με τους ερευνητές της αστυνομίας και συλλαμβάνεται ως συνένοχος για το έγκλημα. Για να γλιτώσει από τη ‘’μαύρη τρύπα’’ που έπεσε, πρέπει να φτάσει μέχρι το τέλος του δρόμου και ανακαλύψει την αλήθεια, ανοίγοντας κλειστές πόρτες αφού γρήγορα στην ιστορία θα εμπλακούν πολιτικοί και παράξενα συμφέροντα.

Ο Τσάντλερ ξεδιπλώνει τον μύθο με αριστουργηματικό τρόπο που κρατάει σε αγωνία και εγρήγορση τον αναγνώστη του, ειδικά αν δεν έχει…. ξαναδιαβάσει το βιβλίο ή έχει ξεχάσει τις λεπτομέρειες της υπόθεσης. Κυρίως, όμως ο Μεγάλος αποχαιρετισμός είναι ένα βιβλίο που μεταφέρει την ατμόσφαιρα ζόρικων καιρών, ζόρικων ζωών και αφήνει μια μόνιμη αίσθηση hangover η τη διάθεση να κεράσεις ένα γύρο ποτά τον Μάρλοου για ευνόητους λόγους! Ο Μάρλοου θυμίζοντας κινηματογραφικούς ρόλους του Τζον Γουέιν αποτελεί το αρχέτυπο του σκληρού αρρενωπού ντεντέκτιβ. Ατρόμητος, σκληρός, απόλυτα κυνικός και αποφασισμένος. Με θανατηφόρο χιούμορ αλλά και αναγκαίες δόσεις μισογυνισμού και ρατσισμού (ειδικά για τους Λατινοαμερικάνους) που συμπληρώνουν το προφίλ του macho man μιας άλλης εποχής.

Ο Τσάντλερ με αληθινό χάρισμα στην περιγραφή χαρακτήρων αλλά και στους καυστικούς διαλόγους αφού σε ορισμένα σημεία υπάρχει σκληρή ‘’σάτιρα’’ για το Χόλιγουντ ή ακόμη και για τους ευπώλητους συγγραφείς που γράφουν με μοναδικό σκοπό το κέρδος. Ο Μεγάλος Αποχαιρετισμός αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του νουάρ αστυνομικού μυθιστορήματος και δίκαια κατέταξε τον Τσάντλερ στο ίδιο (κορυφαίο) επίπεδο με τον άλλο μετρ του είδους, τον Ντάσιελ Χάμετ. Για όσους θέλουν να συμπληρώσουν την εικόνα προτείνεται μετά την ανάγνωση του βιβλίου και η παρακολούθηση της κινηματογραφικής μεταφοράς (σε ορισμένα σημεία πάντως υπάρχουν αισθητές διαφορές με το χειρόγραφο) του Ρόμπερτ Αλτμαν με τον Έλιοτ Γκουλντ στον ρόλο του Μάρλοου. Εάν κάποιος θέλει να διαβάσει ένα και μόνο ένα βιβλίο του Τσάντλερ είναι βέβαιο ότι ο Μεγάλος Αποχαιρετισμός θα τον ικανοποιήσει απόλυτα.

 

Raymond Chandler

 

Στην προκειμένη περίπτωση όμως υπάρχει και μια…. δεύτερη ευκαιρία αφού σχεδόν ταυτόχρονα κυκλοφόρησε στα Ελληνικά και η Μικρή αδελφή. Το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει –ξανά από τις εκδόσεις Κέδρος- πριν από περίπου μια εικοσαετία αλλά δεν το είχα διαβάσει τότε. Κάτι που είχα την ευκαιρία να κάνω με την επανέκδοση του. Η Μικρή αδελφή χρονικά προηγείται ένα έτος από την αντίστοιχη αρχική έκδοση του Αποχαιρετισμού. Είναι η εποχή που ο Τσάντλερ έχει αρχίσει να δουλεύει με σεναριογράφους και σκηνοθέτες του Χόλιγουντ για τη μεταφορά των βιβλίων του στη μεγάλη οθόνη αλλά και για βιοποριστικούς λόγους γράφοντας ο ίδιος σενάρια. Για αυτό ακριβώς τον λόγο στο βιβλίο υπάρχουν και αναφορές και επιρροές από τον κόσμο του Χόλιγουντ. Ταυτόχρονα, ο Τσάντλερ καταφέρνει να αναμείξει στην αφήγησή του και το ‘’άρωμα’’ από την άλλη πλευρά της πόλης, τη φτωχική που συνυπάρχει με το γκλάμορους Χόλιγουντ.

Η υπόθεση που καλείται να ερευνήσει ο Μάρλοου είναι η εξαφάνιση του μεγάλου αδελφού μιας στάρλετ του Χόλιγουντ, μιας κοπέλας με καταγωγή από το Οχάιο, σχετικά αθώας που όμως δεν είναι αυτό που ακριβώς δείχνει. Γρήγορα, ο Μάρλοου ανακαλύπτει παντού γύρω του νεκρά σώματα κάτι που δεν αρέσει στην ούτως ή άλλως εχθρική απέναντι του τοπική αστυνομία. Κοινό στοιχείο των δολοφονιών είναι ότι ως όργανο του εγκλήματος χρησιμοποιείται σε κάθε περίπτωση ένα παγοκόφτης! Αναγκαία παρένθεση: Η έμπνευση του Τσάντλερ με τον παγοκόφτη αποτελεί ξεκάθαρα ένα μεταγενέστερο δάνειο σε συγγραφείς όπως ο Ρος Μακ Ντόναλντ που έγραψε το 1962 τη Νεκροφόρα με τις ρίγες και κυρίως για τον Τσαρλς ‘Οσμπορν που το 1992 έγραψε το Βασικό ένστικτο με τη γνωστή μεταφορά του στον κινηματογράφο από Σάρον Στόουν και Ντάγκλας!

Επιστροφή στον κόσμο του ντεντέκτιβ Μάρλοου: Γρήγορα με την εμπλοκή μιας ακόμη μοιραίας γυναίκας που είναι η Τρίτη αδελφή της οικογένειας και έχει στενές σχέσεις με ένα μεγαλο-μαφιόζο του Λος Άντζελες η υπόθεση προβλέψιμα ξεφεύγει! Ο σκληρόπετσος Μάρλοου περιφέρεται εν μέσω σφαιρών, πτωμάτων και επικίνδυνων τύπων που έχουν τη διαφθορά επάγγελμα εκτοξεύοντας θανατηφόρες ατάκες, πιο κυνικός από ποτέ.  Αυτή τη φορά ο Τσάντλερ φροντίζει να ‘’μπερδέψει’’ για τα καλά τον αναγνώστη του, ο δρόμος μέχρι την τελική λύση του μυστηρίου είναι αρκετά δαιδαλώδης (όχι όμως κουραστικός) και τελικά το φινάλε δεν είναι καθόλου μα καθόλου…. Χολιγουντιανό. Συνολικά, δύο βιβλία που θα ικανοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό τους λάτρεις των νουάρ ιστοριών με ήρωες ή αντιήρωες ντεντέκτιβ.

 

ΥΓ Ξναδιαβάζοντας μετά από χρόνια τον Μεγάλο Αποχαιρετισμό δεν μπόρεσα να μην κάνω ένα αναγκαίο παραλληλισμό. Πριν καλά-καλά το Ελληνικό κοινό μάθει τον πολύ δημοφιλή ήρωα του Τσάντλερ από τις πρώτε εκδόσεις των βιβλίων του στη χώρα μας εξαιρετικά δημοφιλής είχε υπάρξει ένας άλλος ‘’σκληρός’’. Ο Λέμμυ Κώσιον, μυστικός πράκτορας και ήρωας των βιβλίων του Πίτερ Τσένεϊ, Ιστορίες του Κώσιον μπορεί κάποιος να βρει σε διάφορα τεύχη των περιοδικών Μάσκα, Μυστήριο, Μασκούλα (σε κάποια φάση της έκδοσης της είχε μετονομαστεί μάλιστα και κυκλοφορούσε στα περίπτερα με τον τίτλο Λέμμυ Κώσιον!) αλλά και σε ορισμένα βιβλία από την κλασική σειρά αστυνομικών με το κίτρινο εξώφυλλο που εκδόθηκαν από το Λυχνάρι.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top