«Σαν ποίημα σε μορφή λυγμού, σαν πεζοτράγουδο τής πικρής πατρίδας»
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *
Άννα Βαγενά, Το βεραμάν φόρεμα, εκδόσεις ΟΤΑΝ, Αθήνα Μάρτιος 2024, σελ. 46
Στη Σοφία Αδαμίδου
και σε όλους όσοι φύγαν μόνοι στον κορωνοϊό
Ήδη από αυτή την αφιέρωση είναι σαφές το κοινωνικό πρόσημο και η επαυξημένη, εμπλουτισμένη με αισθητικό κάλλος ενσυναίσθηση που διαπνέει αυτό το πυκνογραφημένο δραματικό κείμενο με τις ψυχογραφικές πινελιές και τις κινηματογραφικές απαιτήσεις. Σαν εκλεκτή τηλεταινία σε κανάλι για φανατικούς θεατές επαγρυπνούντες τις μεταμεσονύκτιες ώρες, σαν παρτιτούρα παράστασης για κοινό που αποφεύγει τους στείρους διανοουμενισμούς όπως η αλεπού την παγίδα που της στήνει ο αμαθής κυνηγός. Σαν ποίημα σε μορφή λυγμού, σαν πεζοτράγουδο τής πικρής πατρίδας, σαν αναστεναγμός που δεν στέργει να ακουστεί, σαν έρωτας που «δεν εγνώρισε τής ηδονής μια νύχτα, ένα κορμί της φεγγερό» (που θα έλεγε και ο Μεγάλος Αλεξανδρινός Ποιητής Καβάφης).
Η ΆΝΝΑ ΒΑΓΕΝΑ έχει αποδείξει την πολιτική της επαγρύπνηση στα κοινωνικά προβλήματα τού καιρού μας. Έρχεται τώρα να σκύψει με φροντίδα, στοργή, φιλότητα πάνω από τις αδικημένες ψυχές τις αποστερημένες τα χρειώδη: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΈΡΩΤΑ, ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ. Τα στοιχειώδη δηλαδή προκειμένου να νιώσουμε άνθρωποι, αξιοπρεπείς μέχρι το τελευταίο λεπτό. Και μπορεί να κάναμε όσα λάθη θέλαμε, να αφήσαμε τη ζωή, την πραγματική ζωή να γλιστρήσει μέσα από τα δάχτυλά μας (όπως λέει ο Σεφέρης)… μπορεί να συνθηκολογήσαμε εκεί που δεν έπρεπε και να σιωπήσαμε εκεί που θα ήταν λογικό κι αναμενόμενο να κραυγάσουμε. Μπορεί να καταπνίξαμε τον εφηβικό ενθουσιασμό με το αιτιολογικό τής ενηλικίωσης… Μπορεί να θυσιάσαμε τον απολλώνιο διονυσιασμό στο βωμό μιας ωριμότητας τού συρμού. Μπορεί να ρουφήξαμε γουλιά τη γουλιά σαν πικρό καφέ τη μοναξιά μας. Όμως όχι, δεν πεθαίνουμε όλοι/όλες μόνοι, μοναχούλια μας. Μερικές/μερικές από εμάς κρατάμε σαν πολύτιμο θησαυρό στην καρδιά μας τη μνήμη των στιγμών που αγαπηθήκαμε κι αγαπήσαμε πλέρια. Αυτό το βαθύ, τραγικό αλλά και πανάλαφρο συναίσθημα που γίνεται με τον καιρό αίσθημα και μεταίσθηση, μετείκασμα, διαίσθηση, ψυχανέμισμα των αοράτων αιθερικών πεδίων… αυτό είναι που ακυρώνει κάθε μιζέρια, στέρηση, αθλιότητα… αυτό είναι που μας δικαιώνει και μας εξυψώνει στον Παρνασσό των Μουσών. Η Υψηλή Τέχνη τής Ποιήσεως βασίζεται στα απλά πράγματα, στα καθημερινά, στα ανθρώπινα. Οι αληθινοί ποιητές μοιρολογούν αλλά δεν παραλογούν. Η ανθρώπινη συνθήκη είναι από μόνη της τόσο παράλογη που δεν χρειάζεται να την επιτείνουμε με νοητικές ακροβασίες. Το μόνο που χρειάζεται είναι ελαφρά απόσταση από την όποια κατάσταση και μετά καταβύθιση, ακριβώς όπως πράττουν τα θαλασσοπούλια.
Η Άννα Βαγενά συνθέτει έναν δραματικό μονόλογο που θυμίζει Τσέχωφ. Η θεατρική της παιδεία, η ιδεολογική της κατεύθυνση, ο αισθητικός της προσανατολισμός, η λαϊκή της κοινωνικότητα, η εγγενής και αενάως ασκούμενη ενσυναίσθηση συνθέτουν ένα παραδοσιακό αμάλγαμα υψηλής πυκνότητας.
Λόγος κρουστός, αψεγάδιαστος, δίχως περιττά στολίδια. Τα κοσμητικά επίθετα υποχωρούν στων βλεμμάτων το άγγιγμα. Η σιωπή, η απραξία, η αποφυγή κινήσεων είναι περισσότερο τρομακτική από τον αγριότερο πανικό. Η βακχεία δεν εξαντλείται, εξημερώνεται όμως.
Η πέρα από τα όρια, η εξωσυμβατική ιστορία αγάπης δύο υπερώριμων οντοτήτων που οι οικείοι τους θεωρούν ληγμένους και τους αφήνουν (όχι χωρίς πόνο ψυχής) σε έναν οίκο ευγηρίας να σαπίσουν σαν οργανικά σκουπίδια (όπως στο μπεκετικό «Τέλος τού παιχνιδιού») θα μπορούσε να είναι και μπανάλ, και ρετρό, και ξεπερασμένη, εάν δεν ήταν αυθεντική, εάν έκρουε κάποια ευαίσθητη χορδή στον βαθύ ψυχισμό μας.
Ετούτη η προσέγγιση μάς εξανθρωπίζει, μας εξημερώνει, μας γαληνεύει χωρίς να απαλείφει τις συλλογικές ενοχές μας, την ατομική μας ευθύνη… δίχως να παραλείπει το βάρος των αστοχιών μας που και αμαρτίες καταλήγουν να είναι, όταν δεν κάνουμε τίποτα για να βοηθήσουμε τον πλησίον μας, αφού δεν έχουμε αποδεχτεί τον εαυτό μας.
Η παραδοχή είναι το αντίθετο τής άρνησης και η αρχή τής όποιας θεραπείας.
Η Λογοτεχνία και η Τέχνη μάς δείχνουν τον κόσμο όπως θα έπρπει να είναι. Οραματισμός δια του αντιθέτου. Το αρνητικό ενός παλαιού χημικού φιλμ που όταν εμφανιστεί θα σκορπίσει θαύματα.
Η χαρμολύπη συναγωνίζεται την αισθητική ηδονή που βιώνει ο απλός, ο μέσος, ο επαρκής, ο απαιτητικός αναγνώστης.
*Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Σε ένα προκλητικό, λευκό τοπίο
30/04/2024, 9:04 μμ -
Παρακείμενα: «Μια ζωή σε αναμονή, μια ψυχή που περιμένει έναν Αύγουστο»
30/04/2024, 9:02 μμ -
Δύο μοναχικοί λύκοι σε αναζήτηση της ανατολίτικης σοφίας
30/04/2024, 9:00 μμ -
-
259 αλληγορίες, από το λογοτεχνικό σύμπαν του Καζαντζάκη
30/04/2024, 8:57 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Τα ανεξερεύνητα όρια μιας σχέσης
Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης // Ραντουάν Νασσάρ «Ένα ποτήρι οργή», Μετάφραση: Αθηνά Ψυλλιά, εκδόσεις Πατάκη Ο Ραντουάν Νασσάρ είναι άγνωστος στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Οι εκδόσεις Πατάκη φροντίζουν να μας φέρουν σε μια πρώτη επαφή με
Περισσότερα -
Τέσσερα ποιήματα
Γράφει η Κατερίνα Μήλιου // * Αφή Το βλέμμα στο παράθυρο. Κενό εικόνας. Η σκληρότητα του τσιμέντου με την σκληρότητα του χρόνου συνέθλιβαν το πρόσωπο που κοιτούσε, μια το βλέμμα και μια το παράθυρο. Έσφιξε λίγο την
Περισσότερα -
Ποίημα: “Οι διαβάτες”
Tου Νικηφόρου Βυζαντινού // Οι διαβάτες Τους διαβάτες μές στους δρόμους που περνούνε και που χάνονται σε λίγο βιαστικά δεν σας κρύβω είν φορές που συλλογούμαι προσπαθώντας να μαντέψω τα μικρά τους μυστικά.Μές την ζέστη, μές στο κρύο προσπερνούνε
Περισσότερα -
Η αυτοποίηση του «Ιστορικού εαυτού»
Γράφει ο Κωνσταντίνος Λίχνος // Αντώνης Ε. Χαριστός «Φίλωνος & Νοταρά – τα στιχάκια τής Τρούμπας, 1950-1970», εκδ. Γράφημα Η πρώτη ποιητική συλλογή τού Αντώνη Χαριστού, με τίτλο «Φίλωνος & Νοταρά – τα στιχάκια τής Τρούμπας, 1950-1970», αποτελεί
Περισσότερα -
✔ Νικήτας Μ. Παπακώστας: «Τελευταία η έμπνευση έρχεται από αυτά που φαίνονται ασήμαντα- τις μικρές σημειώσεις στις εφημερίδες- τα μικρά νέα»
Συνέντευξη στη Μαρία Λιάκου // Ο Νικήτας Μ. Παπακώστας γεννήθηκε το 1977 στο Δάρα Αρκαδίας. Ζει στο Λονδίνο. Το «Καληνύχτα καλούδια μου είναι το πρώτο του βιβλίο. Κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2018 από τις εκδόσεις ΔΩΜΑ.
Περισσότερα -
Μια κριτική αντιμετώπιση της εικονογραφίας του 1821
Γράφει η Γιούλη Χρονοπούλου // * Παναγιώτης Πυρπυρής «Μια ανάγνωση της εικονογραφίας του 1821», εκδ. Δωδώνη Το βιβλίο του Παναγιώτη Πυρπυρή «Μια ανάγνωση της εικονογραφίας του 1821», που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Δωδώνη, είναι κατ’ αρχάς ένα
Περισσότερα -
Αναγνωστική αυταξία
Γράφει ο Θανάσης Τριανταφύλλου // Θεόδωρου Α. Νημά: “Αθλητική Ιστορία των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, εκδ. Αφοί Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2022, σσ. 446 Tο βιβλίο Αθλητική Ιστορία των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα του Θ.
Περισσότερα
