Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Επισκόπηση της εξάπλωσης των αυταρχικών καθεστώτων στην Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα
25/05/2022, 9:39 πμ

Επισκόπηση της εξάπλωσης των αυταρχικών καθεστώτων στην Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού //

 

Anne Applebaum, «Το λυκόφως της δημοκρατίας, η σαγήνη του απολυταρχισμού», εκδ. Αλεξάνδρεια

 

Ένα έξοχο δοκίμιο υπογράφει αυτή το φορά η διακεκριμένη ιστορικός που ειδικεύεται στη ρωσική ιστορία του εικοστού αιώνα, η Anne Applebaum με σκοπό να μας κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τον κίνδυνο εξάπλωσης των απολυταρχικών καθεστώτων ανά την υφήλιο, αλλά και την Ευρώπη, πιο συγκεκριμένα.

Η Applebaum είναι η συγγραφέας των βραβευμένων βιβλίων για τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό «Γκουλάγκ» και «Ο Κόκκινος Λιμός» (και τα δύο κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια στην ελληνική γλώσσα). Έχοντας εντρυφήσει, επομένως, στο φαινόμενο της απολυταρχίας στον εικοστό αιώνα, προβαίνει τώρα στο παρόν πόνημά της με τίτλο «Το λυκόφως της δημοκρατίας, η σαγήνη του απολυταρχισμού» σε μία επισκόπηση της εξάπλωσης των αυταρχικών καθεστώτων στην Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα.

Υποστηρίζει πως οι κίνδυνοι για τη δημοκρατία μας δεν ελλοχεύουν μονάχα στην ανατολή σε χώρες όπως η Τουρκία, η Βόρεια Κορέα, η Κίνα και η Ρωσία, αλλά και πιο κοντά, στη γειτονιά μας, όπου χώρες όπως η Ουγγαρία, η Γαλλία, η Πολωνία ή η Ισπανία φλερτάρουν επικίνδυνα με τον ολοκληρωτισμό. Αλήθεια, παρουσιάζει άραγε η εποχή μας εμφανείς αναλογίες με τη δεκαετία του ’30 όταν οι δικτατορίες εξαπλώνονταν σαν φωτιά στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου;

Η Applebaum πιστεύει πως, δυστυχώς για μας, η Ιστορία φαίνεται να κάνει κύκλους και προειδοποιεί ότι η απόσταση από τη δημοκρατία στην απολυταρχία δεν είναι και τόσο μεγάλη. Φτάνει μόνο να βρεθούν οι πρόσφορες συνθήκες. Και, δυστυχώς και πάλι για εμάς, το μεταναστευτικό και το προσφυγικό πρόβλημα, ο πόλεμος, η πανδημία, η οικονομική, περιβαλλοντική και ενεργειακή κρίση προσφέρουν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη του εθνικισμού, ενός κινήματος που αναπτύχθηκε αρχικά ως κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, αλλά και για την ανάπτυξη πολλών θεωριών συνωμοσίας και τη διόγκωση του παραλογισμού που παρατηρούμε στις μέρες μας. Από εκεί και έπειτα, η γραμμή προκειμένου να φτάσει κανείς κοντά στην απολυταρχία δεν είναι διόλου μακριά.

 

Anne Applebaum

 

Γιατί όμως είναι τόσο ελκυστικές στο ευρύ κοινό οι συνωμοσίες; Όπως μας λέει η συγγραφέας «Η συναισθηματική ελκυστικότητα μιας θεωρίας συνωμοσίας είναι η ίδια η απλότητά της. Απορρίπτει τα πολύπλοκα φαινόμενα, τα τυχαία συμβάντα και τα ατυχήματα, ενώ προσφέρει στον πιστό το αίσθημα της ικανοποίησης ότι έχει προνομιούχα πρόσβαση στην αλήθεια». Και αυτό είναι αρκετό για κάποιον για να αναπτύξει την όποια ξενοφοβία, εβραιοφοβία του και να επιρρίψει την ευθύνη για την κατάντια της χώρας του ή τη δική του δεινή θέση σε κάποιον ανύπαρκτο εχθρό.

Η Applebaum δεν διστάζει να κατονομάσει ευθέως όσους φλερτάρουν με την απολυταρχία στην Ευρώπη και να επιρρίψει ευθύνες σε συγκεκριμένα άτομα, λαμβάνοντας υπόψη παραδείγματα από την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Ισπανία, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Αγγλία.

Ο αυταρχισμός και οι στρατευμένοι σε αυτόν γραφιάδες κάθε λογής απειλούν τον πολιτισμό μας, τα ιδανικά του Διαφωτισμούς, της Ευρώπης και της Δημοκρατίας, εν ολίγοις όλα εκείνα για τα οποία αγωνίστηκαν οι Ευρωπαίοι στους νεώτερους χρόνους. Στο χέρι μας είναι, επομένως, να αντιδράσουμε στον παραλογισμό της εποχής και να  διαφυλάξουμε τα αγαθά αυτά αλώβητα για τις επόμενες γενιές.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top