Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / H εμπνευσμένη ποίηση είναι γέννημα της μοναξιάς, της ομορφιάς, της μοναδικότητας και της οδύνης
08/12/2021, 9:22 πμ

H εμπνευσμένη ποίηση είναι γέννημα της μοναξιάς, της ομορφιάς, της μοναδικότητας και της οδύνης

Γράφει η Πασχαλία Τραυλού //

 

Βίκυ Κατσαρού «Παπούσα», εκδ. Ενύπνιο

 

Η Παπούσα ή Μπρονισλάβα Βάις, η μούσα της Βίκυς Κατσαρού ήταν μια τσιγγάνα ποιήτρια που βίωσε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα τα οποία συνόδευαν την ιδιότητα, τη φυλή και το φύλο της. Η δημιουργία στίχων αποτελούσε για εκείνη την βαλβίδα της ψυχικής της εκτόνωσης σε ένα κόσμο γεμάτο απαγορεύσεις σε ό,τι διέφερε απ’ τη ζωή που όφειλε να ακολουθεί ένα θηλυκό. Αυτός ήταν ο λόγος που η Παπούσα με την απαράμιλλη ομορφιά και την λουλουδάτη φούστα της, το στίγμα της τσιγγάνικης φυλής της, έκρυβε ως μίασμα την ποιητική της ταυτότητα ζώντας απομονωμένη και απόμακρη απ’  τους ανθρώπους που την περιέβαλαν, περιθωριοποιημένη στην ουσία, μόνο και μόνο επειδή διέθετε τη δυσνόητη και γι’ αυτό απεχθή ιδιαιτερότητα των ποιητών.

Ιδιαίτερα εμβριθής και εύστοχη η παρατήρηση της Κατσαρού ότι η Παπούσα ως ποιήτρια, τσιγγάνα και γυναίκα κατείχε εκείνο το τρίπτυχο ιδιοτήτων που έσπερνε το φόβο ολόγυρά της όπως οι μάγισσες τον Μεσαίωνα που παραδίδονταν στην πυρά όχι επειδή πραγματικά συνεργούσαν με τον Διάβολο αλλά επειδή κάτεχαν γνώσεις φαρμακολογίας σι βοτανολογίας που οι πολλοί αγνοούσαν. Και αυτός ακριβώς ο συσχετισμός του ανθρώπινου φόβου μπροστά σε ό,τι είναι αδύνατο να συλλάβει και να αντέξει ο απαίδευτος και αδαής ανθρώπινος νους, μοιάζει να ενέπνευσε τη Βίκυ Κατσαρού ώστε να συλλάβει και να αποδώσει ποιητικά ένα εξαίσιο εύρημα: να συνδέσει την Παπούσα της με τις ιστορίες τριών γνωστών μαγισσών περνώντας απ’ το ένα σώμα στο άλλο και παρουσιάζοντας με την γοητευτική της πένα την ιστορία τους. Η Παπούσα, μέσα στις σελίδες του βιβλίου ταξιδεύει στο χρόνο με όχημα πρώτα το κορμί της Έρσουλα Σαδίλ, μάγισσας και αρχέτυπο μητέρας, έπειτα της Κατρίν Μονβουαζέν της μάγισσας τιμωρού με τα φαρμάκια της των κακοποιητικών συζύγων και τέλος, κλείνει τον κύκλο των μετενσαρκώσεων με την Ιζαμπέλ Γκαουντί, την πιο εύθραυστη μάγισσα από όλες με την πιο τρυφερή ψυχοσύνθεση και την πιο παραπλήσια στο προφίλ της Παπούσα.

Αν η συλλογική μνήμη υπάρχει, η Παπούσα, έπειτα απ’ αυτές τις μετενσαρκώσεις και αποθησαυρίζοντας στην ψυχή της όλον τον κατατρεγμό, τον τρόμο, τις στρεβλώσεις και την απαξίωση που υπέμεινε στις προγενέστερες ζωές της, αποκτά μια ψυχή ζυμωμένη με φωτιά και νερό και σμιλεμένη με πόνο όπως πάντα είναι οι ψυχές των πηγαίων ποιητών με το πνεύμα το στιβαρό και το αδάμαστο.

Αν επιχειρούσα να προσδιορίσω το είδος του έργου, θα τολμούσα να μιλήσω για μια ποιητική νουβέλα, προσιδιάζουσα στα αφηγήματα μπονζάι αλλά με κυρίαρχη την οπτική της ποιητικής αφαιρετικότητας και της ποιητικής λογοτεχνικής εκφοράς. Ο λυρισμός του έργου είναι διάχυτος δίχως να χάνεται στιγμή το μέτρο ενώ η ρυθμικότητα και η αρμονία του κειμένου παρασύρουν τον αναγνώστη σε μια απολαυστική επαφή με τις λέξεις μέσα από τις οποίες θαρρείς συνδέεται με τον παλμό της φύσης και το χτυποκάρδι των τριών μαγισσών.

 

Βίκυ Κατσαρού

 

Παρότι πρόκειται για ένα έργο που αποπνέει την πεποίθηση ότι η ποιήτρια έχει τον απόλυτο έλεγχο του κειμένου της, τα συναισθήματα κυριαρχούν, οι φυσικές περιγραφές είναι συγκλονιστικές, οι ιδέες αφθονούν και όλα αυτά τα στοιχεία είναι τόσο σφιχτοδεμένα, αλληλένδετα και απαραίτητα ώστε είναι αδύνατο να εντοπίσεις ο,τιδήποτε αχρείαστο.  Τα μηνύματα ξεσπούν σαν λάβα μέσα από λιτές εκφράσεις και αποδίδουν άλλοτε με σαιξπηρικό λυρισμό και άλλοτε με λιτότητα και απίστευτη ευστοχία τις ιδέες της ποιήτριας. Εν κατακλείδι, η Παπούσα είναι ένα έργο διαφορετικό όπως και η ηρωίδα του το οποίο μες στην πολλαπλότητα των ιδεών που εμπεριέχει και την αισθητική ομορφιά που το χαρακτηρίζει στην αφήγηση μιας τόσο αλλιώτικης ιστορίας, αποδεικνύει πως η εμπνευσμένη ποίηση είναι γέννημα της μοναξιάς, της ομορφιάς, της μοναδικότητας και της οδύνης. Και όπως ό,τι η φύση υφαίνει, το ξηλώνει και εκ νέου το πλέκει, έτσι και η ποιήτρια είμαι σίγουρη πως ύφανε, ξήλωσε και ξαναέπλεξε ετούτο το ασύλληπτο υφάδι αμέτρητες φορές ώσπου να φτάσει στην άρτια μορφή του. Και αυτός ο κάματος εξασφαλίζει εκείνη τη διαστρωμάτωση που οδηγεί σε έργα μοναδικά και ανεπανάληπτα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top