Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στο βασίλειο των εμμονών
15/01/2020, 8:55 πμ

Στο βασίλειο των εμμονών

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Δημήτρης Σωτάκης «Ο μεγάλος υπηρέτης», εκδ. Κέδρος

 

Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Σωτάκη «Ο Μεγάλος Υπηρέτης» (εκδόσεις Κέδρος) δεν θα προξενήσει πολλές εκπλήξεις στους πιστούς αναγνώστες του Έλληνα συγγραφέα που τα τελευταία χρόνια απολαμβάνει και τη διεθνή αναγνώριση. Σε ένα ακόμη βιβλίο του ο Σωτάκης δημιουργεί ένα άχρονο σύμπαν έμπλεο εμμονών και μέσα σε αυτό το σκηνικό εξελίσσεται η ιστορία του.

Ο Σωτάκης για μια ακόμη φορά κατορθώνει να φτιάξει ένα σύμπαν ανθρωποκεντρικό μεν που από την άλλη πλευρά λειτουργεί και ως αφετηρία για ερμηνείες που μπορεί να δώσει αυθαίρετα και κατά το δοκούν ο αναγνώστης του. Κάπως έτσι σε μια παλαιότερη δουλειά του, την οποία προσωπικά θεωρώ ως το καλύτερο δείγμα της εργογραφίας του, «Το θαύμα της αναπνοής» η Ελληνική και η διεθνής κριτική εξέλαβαν την όλη μυθιστορία ως μια αλληγορία για την ελληνική οικονομική κρίση. Μπορεί να είναι και έτσι, μπορεί προφανώς να είναι και αλλιώς αλλά αυτό μικρή σημασία έχει. Ο Σωτάκης κατορθώνει να απομονώσει στον πυρήνα των ιστοριών του μια κεντρική ιδέα που συνήθως μοιάζει από ακραία ως σουρεαλιστική. Στην Παραφωνία το ζητούμενο σε πρώτο πλάνο ήταν η λάθος νότα,  ο άνθρωπος καλαμπόκι ήταν αφοσιωμένος στο….καλαμπόκι και έγκλειστος σε ένα καλαμποκένιο παλάτι, στο θαύμα της αναπνοής ο εγκλεισμός παίρνει άλλες διαστάσεις αφού υπεύθυνη είναι μια εταιρεία και στην ουσία αφορά όχι τον άνθρωπο αλλά τη συσσώρευση χρήσιμων και άχρηστων αντικειμένων και συσκευών στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, στην Ιστορία ενός σούπερ μάρκετ ένας σύγχρονος Ροβινσώνας Κρούσος δημιουργεί ένα σούπερ μάρκετ στο ερημονήσι του ναυαγίου του. Βήμα βήμα, βιβλίο με το βιβλίο ο Σωτάκης έφτασε στο πιο ανθρωποκεντρικό ίσως έργο του τον «Μεγάλο Υπηρέτη». Εδώ πλέον, η αρχική ιδέα μοιάζει λιγότερο σύνθετη ή απαιτητική και κινείται πάνω σε ένα μοτίβο όπου η σχέση αφέντη-υπηρέτη μπαίνει σε μια άλλη διάσταση. Ένας επιχειρηματίας προσλαμβάνει κάποιον που του μοιάζει εμφανισιακά σε ρόλο υπηρέτη, δουλειά που έκανε νωρίτερα για τον θείο του πριν αυτός αποδημήσει εις Κύριον. Σταδιακά, όμως εμφανίζονται οι παράδοξες και παράξενες σχέσεις εξουσίας αφού ο υπηρέτης υποθηκεύει στην ουσία αποδεχόμενος την εργασία τα πάντα στο νέο ‘’αφέντη’’. Το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον του. Για μια ακόμη φορά ο εγκλεισμός ή αποκλεισμός ενός ανθρώπου μοιάζει αλλά δεν είναι εκούσιος σε μια εξίσωση που παραπέμπει με διαφορετικούς όρους στο «Θαύμα της αναπνοής». Κάποια στιγμή ο αναγνώστης βιώνει την ψευδαίσθηση ότι οι δύο ζωές έχουν αφομοιωθεί σε μια, ότι αφέντης και υπηρέτης είναι στην ουσία σε ένα ψευδεπίγραφο παιχνίδι ένα και το αυτό. Το παιχνίδι εξουσίας λειτουργεί ενδοσκοπικά και όχι μονόπλευρα για να ξετυλιχθεί άλλη μια ‘’παράδοξη’’ ιστορία.

Προφανώς και η ανάγνωση ενός βιβλίου του Σωτάκη είναι απαιτητική για ένα πολύ απλό και συνάμα πολύ σύνθετο λόγο: Ο καθένας μας μπορεί να δώσει στο παράδοξο και ιδιόμορφο σύμπαν χαρακτήρων του διαφορετική ερμηνεία και να ‘’δει’’ διαφορετικά πράγματα. Ακριβώς αυτό συνιστά και την επιτυχία του. Είναι πλέον οικείος στη διαχείριση καταστάσεων και προσώπων που ενδεχόμενα στα χέρια κάποιου άλλου συγγραφέα θα μετατρέπονταν σε θλιβερές ή αστείες καρικατούρες.

 

Δημήτρης Σωτάκης

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top