Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο εφιάλτης της επόμενης μέρας
15/01/2020, 8:55 πμ

Ο εφιάλτης της επόμενης μέρας

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη //

 

Ίαν ΜακΓιούαν: «Η κατσαρίδα», Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, Εκδόσεις Πατάκη

 

Το Brexit είναι εδώ!
Με τρομακτικές επιπτώσεις για την Μ. Βρετανία,
κατά την άποψη του συγγραφέα,
που στήνει μια φανταστική νουβέλα,
θέλοντας να κατακεραυνώσει τον λαϊκισμό
και την αφροσύνη τών πολιτικών.
Θ’ αποδειχθεί προφητικός;

 

Ο Ίαν ΜακΓιούαν θεωρείται από τους σημαντικότερους Άγγλους συγγραφείς.  Το τελευταίο του βιβλίο, «Μηχανές σαν κι εμένα» (Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ), είναι μια πικρή προφητεία για την εξέλιξη και την εκμετάλλευση της τεχνητής νοημοσύνης από τον άνθρωπο, επισημαίνοντας πιθανότητες που θα μπορούσαν να φέρουν τα πάνω κάτω στη ζωή μας, δημιουργώντας τον αντι-άνθρωπο.

Με τη νουβέλα «Η κατσαρίδα», που κυκλοφόρησαν αυτές τις ημέρες οι Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, λίγες ημέρες μετά την κυκλοφορία της στην Αγγλία, μεταφέρεται ένα εφιαλτικό σενάριο, που πιθανότατα γίνει πραγματικότητα σε λίγες ημέρες, όταν, στα τέλη τού μήνα, το Brexit θα είναι μη αναστρέψιμο γεγονός, με τρομακτικές – κατά τον συγγραφέα – συνέπειες!

Της νουβέλας, προηγείται πρόλογος του συγγραφέα, γραμμένος τον Νοέμβριο του 2019. Διαβάζουμε σ’ αυτόν:

«Είτε φτάσει είτε όχι η στιγμή τού Brexit, για πολύ καιρό θα θέτουμε ερωτήματα στον εαυτό μας. Τα ψεύδη, οι ύποπτες χρηματοδοτήσεις, η ρωσική ανάμειξη, θα απασχολήσουν τους ιστορικούς του μέλλοντος. Θα μελετήσουν σίγουρα την τύφλωση που προκαλεί μια ειδική μαγική σκόνη, κοινή σε όλα τα λαϊκίστικα ρεύματα που διαπερνούν σήμερα την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία, την Ινδία και πολλές άλλες χώρες. Τα συστατικά αυτής της σκόνης είναι τώρα πια πολύ γνωστά: βίαιος παραλογισμός, εχθρότητα προς τους ξένους, αντίσταση στην υπομονετική ανάλυση, δυσπιστία προς τους ‘‘εμπειρογνώμονες’’, κομπασμός για το εθνικό μεγαλείο, παθιασμένη πίστη για απλές λύσεις, λαχτάρα για πολιτισμική ‘‘καθαρότητα’’ – και μια χούφτα κυνικών πολιτικών που σπεύδουν να εκμεταλλευτούν αυτές τις παρορμήσεις».

Οι επισημάνσεις αυτές του Ίαν ΜακΓιούαν, τον οδηγούν σε μια δραματική προφητεία (η οποία είχε και άμεση ισχύ και στην περίπτωση της χώρας μας πριν πέντε χρόνια): «Εάν κατορθώσουμε ποτέ να εγκαταλείψουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε θα ξεκινήσει μια οπισθοδρόμηση τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνων, για να φτάσουμε κάποτε σε κάτι που θα μοιάζει με ό,τι ήμασταν άλλοτε…

{…}

»Γιατί το κάνουμε αυτό στον εαυτό μας; Ο πρωθυπουργός – κατσαρίδα του βιβλίου μου δίνει στη Γερμανίδα καγκελάριο τη μόνη δυνατή απάντηση: γιατί έτσι…»

Η πορεία προς το Brexit, τα επικίνδυνα παιγνίδια εξουσίας, ο λαϊκισμός, γίνονται νουβέλα με έντονο σαρκασμό και δραματικές καταγγελίες. Ο λαός είναι το αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης, με τα λόγια ενός πρωθυπουργικού συμβούλου, να δίνουν το στίγμα:

«Βρε δεν πάει να γαμηθεί ο λαός; Εύπιστα ζωντόβολα. Έχουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία και είσαι επικεφαλής. Το κοινοβούλιο κωλυσιεργεί. Η χώρα βρίσκεται υπό διάλυση…»

Ο Ίαν ΜακΓιούναν εισάγει δυο όρος-έννοιες: Τους «Ωρολογιόστροφους», δηλαδή αυτούς που είναι πιστοί στις παλιές, δοκιμασμένες οικονομικές θεωρίες και πρακτικές, και τον «Αντιστροφισμό», μια νέα οικονομική θεωρία, που θυμίζει έντονα τις θεωρίες Βαρουφάκη για τη δημιουργική ασάφεια, που έφεραν τη χώρα μπροστά στην πλήρη κατάρρευσή της, θεωρίες που δυστυχώς ακόμα βρίσκουν υπέρμαχους μέσα στο εκλογικό σώμα.

 

Ian McEwan

 

Άλλη μια φράση τού βιβλίου θυμίζει έντονα τις διακηρύξεις Λαφαζάνη, ανακαλώντας από τη μνήμη μας τις δραματικές μέρες του Ιουλίου του 2015: «Θα τυπώσουμε χρήμα ώστε τα πολυκαταστήματα να μπορούν να ανταπεξέλθουν στους πελάτες τους και οι πελάτες στις δουλειές τους».

Άραγε, η νέα Αγγλία θα τυπώσει χρήμα;

Στη νουβέλα ο πρωθυπουργός – κατσαρίδα είναι ένας αδίστακτος λαϊκιστής, που σέρνει τον χορό τής καταστροφής μέσα σε αυταπάτες. Άραγε κάτι απ’ αυτά θα το δούμε στους μήνες και τα χρόνια που έρχονται;

 

Λάρισα, 3/1/2020

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top