Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Ο Άμλετ αναβάλλει, αμφιβάλλει, αμφιταλαντεύεται, ολιγωρεί, αλλά ούτε μια στιγμή δεν σκέφτεται την παραίτηση η την απραξία»
31/08/2022, 10:10 πμ

«Ο Άμλετ αναβάλλει, αμφιβάλλει, αμφιταλαντεύεται, ολιγωρεί, αλλά ούτε μια στιγμή δεν σκέφτεται την παραίτηση η την απραξία»

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

William Shakespeare, «Η τραγική ιστορία τού Άμλετ, Πρίγκιπα τής Δανίας», πρόλογος-μετάφραση: Κώστας Λάνταβος, Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα Μάρτιος 2022, σελ. 232

 

There are more things in heaven and earth, Horatio,

Than are dreamt of in our philosophy…

(Hamlet, Shakespeare, Act 1, Scene 5)

 

Υπάρχουν, Οράτιε, πολλά πράγματα στα ουράνια

Και στη γη, που η φιλοσοφία σας δεν τα είδε

Ούτε στο όνειρό της…

(μετάφραση: Κώστας Λάνταβος).

 

Η λογοτεχνική μετάφραση δεν είναι προνόμιο κανενός, φιλολόγου, γλωσσολόγου ή μεταφρασιολόγου, για τον απλούστατο λόγο πως η επιστήμη δεν είναι αυτόχρημα τέχνη, η τέχνη όμως προϋποθέτει την επιστημοσύνη, τουλάχιστον ως προς την μέθοδό της.

Και η μέθοδος που ακολουθεί ο δοκιμασμένος συγγραφέας είναι απόλυτα σχολαστική και θεμιτή, όπως ακριβώς εκτυλίσσεται στον εκτενή πρόλογό του, απόσπασμα τού οποίου σάς παραθέτω:

[…]

«Μεταφράζοντας τον ΑΜΛΕΤ, συχνά πίστευα πως αυτή η σαιξπηρική τραγωδία θα μπορούσε να τιτλοφορείται ως εξής: Άμλετ, ίδε ο άνθρωπος.

Ο Άμλετ αναβάλλει, αμφιβάλλει, αμφιταλαντεύεται, ολιγωρεί, αλλά ούτε μια στιγμή δεν σκέφτεται την παραίτηση η την απραξία. Δυσκολεύεται, αλλά δεν οπισθοχωρεί, συχνά η συμπεριφορά του προδίδει μια σύγχυση επί του πρακτέου, αλλά γρήγορα συνέρχεται. Οι μεταπτώσεις του δεν συνιστούν δειλία. Αντίθετα, καταδεικνύουν έναν σφαιρικό προβληματισμό γύρω από το αίτημα που καλείται να υπηρετήσει. Ο Σαίξπηρ, ως μέγιστος ποιητής, με αφορμή τον ήρωα Άμλετ αρπάζει την ευκαιρία να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα στον οποίο φορτώνει όλες σχεδόν τις ανθρώπινες ιδιότητες, όλες τις αρετές και τις αδυναμίες του ανθρωπίνου όντος, όλα του τα προτερήματα κι όλα του τα πάθη.»

Κ. Λ.

Η φιλοσοφική επάρκεια δεν είναι απαραιτήτως ακαδημαϊκή και πολλοί μεγάλοι φιλόσοφοι θα γελούσαν με την πανεπιστημιακή απλοποίηση ή περιπλοκοποίηση των διδασκαλιών και των θεωριών τους. Δεν είναι τυχαίο που κάποιοι δεν (κατ)έγραψαν συστηματικά τις σκέψεις και τις απόψεις τους.

Όλοι οι άλλοι κολυμπάμε σε ένα διακειμενικό κενό, που πολλές φορές το εκλαμβάνουμε ως πέλαγος και καταλήγουμε να «πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό».

 

William Shakespeare

 

Όποιος και να ήταν εκείνος που έγραψε ή συνέγραψε τα μεγαλειώδη δράματα που υπέγραψε ο Σαίξπηρ ήταν αναμφισβήτητα και φιλόσοφος και ποιητής και πανεπιστήμων και γνώστης τής ανθρώπινης ψυχής, αλλά πάνω απ’ όλα μιλάει για τις άλλες διαστάσεις και για τα εξωκοσμικά όντα υπερβαίνοντας τις προκατασκευασμένες ιδέες και τους κοινούς τόπους τής εποχής του. Γι’ αυτό διασώζεται ακόμα και σε σχολικές παραστάσεις. Όσο για τις μεταφράσεις τους μόνον οι μεγαλειώδεις που αναδεικνύουν τις εκλεκτικές συγγένειες όλων των σύγχρονων πολιτισμών περισώζονται από την αδέκαστη Λήθη.

Στη συγκεκριμένη μεταφραστική εργασία ο Κώστας Λάνταβος τεχνουργεί αποτελεσματικά σε όλα τα δύσκολα σημεία (Πράξη πρώτη Σκηνή πρώτη, Πράξη δεύτερη Σκηνή δεύτερη, στην παν-δύσκολη Πράξη τρίτη Σκηνή δεύτερη, αυτή με τους θεατρίνους, που διδάσκονται από τον πρίγκιπα Άμλετ ένα αυτοσχέδιο έργο που τιτλοφορείται από τον ίδιον «Η Ποντικοπαγίδα» [!!!], καθώς και στην απαιτητική (γλωσσικά και υφολογικά) Πράξη πέμπτη Σκηνή δεύτερη, όπου η φρενιτική ταχύτητα τής δράσης είναι σχεδόν τηλεοπτική-κινηματογραφική-διαδικτυακή και συναγωνίζεται υπερσύγχρονες παραγωγές).

Μία απόδοση τού μνημειώδους πρωτότυπου δράματος με τις άπειρες (ανεξερεύνητες ακόμη) «μετά-φυσικές» πτυχές που θα απέδιδε δίκαια στον εκπονητή της ένα σημαντικό (και  –  γιατί όχι; – κρατικό) λογοτεχνικό βραβείο μετάφρασης.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top