Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στίχοι για την ποίηση και τον έρωτα
26/01/2021, 10:16 μμ

Στίχοι για την ποίηση και τον έρωτα

Γράφει Φίλιππος Φιλίππου //

 

Ευσταθία Τσιγκάνου: “Η αφή του κόσμου”, Εκδόσεις Κύφαντα, 2020, σελ. 84

 

Η Ευσταθία Τσιγκάνου (Πειραιάς, 1960) η οποία μπήκε στο λογοτεχνικό χώρο το 1913 με μια ποιητική συλλογή, 4+1 Εποχές, το 2017 εξέδωσε τη συλλογή Το ξυλόφωνο που περιείχε ποιήματα για τη θλίψη, τον πόνο, την αγάπη, κι οι τρυφεροί στίχοι της απέπνεαν ένα αέρα απαισιοδοξίας, μολονότι σε αυτούς διακρίναμε χαρά και φως. Το καινούργιο ποιητικό βιβλίο με τον τίτλο Η αφή του κόσμου μας ξαφνιάζει ευχάριστα, καθώς σε αυτό, εκτός από τους στίχους της, την ενότητα «Ποιήματα» και την ενότητα «Βινιέτες», περιέχει την ενότητα «Στο café» με τρία πεζοτράγουδα, καθώς και την ενότητα «Μεταφράσεις», με μεταφράσεις ποιημάτων γνωστών και αγνώστων ποιητριών και ποιητών.

Το πρώτο της ποίημα, το «Mon semblable, mon frère», έχει ως θέμα τους ποιητές και τη στάση τους στη ζωή ή καλύτερα τις συμπεριφορές τους σε σχέση με την ποίηση και δέχονται ένα είδος επίθεσης:

 

Ποιητή μου φίλε μου,

εσύ που μας παραβγαίνεις σε αλαζονεία,

που στα νεκρά μάτια των ψαριών

βλέπεις κρυφά νοήματα

και σύμβολα πίσω από τα καθημερινά μας,

Παρακαλώ μόνο μην αρχίσεις τις αναλύσεις:

Οίνος, μυστικός δείπνος κ.λπ.

Τις μεταφορές και τα τεχνάσματα του επαγγέλματος

κάθησε να σε κεράσω ένα κρασί.

 

Το τρίτο ποίημα είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό, περιέχει την ποιητική εξιστόρηση ενός τραγικού γεγονότος που συγκλόνισε το πανελλήνιο πριν από δύο χρόνια. Σε αυτό καταγράφονται συναισθήματα και σκέψεις γεμάτες απαισιοδοξία:

 

Τα παιδιά μας τραγουδάνε, τα παιδιά μας κλαίνε και γελούν.

Καθαρίζουν τα καμένα μας σπίτια.

Μαζί μας σωπαίνουν, μας αγκαλιάζουν σφιχτά.

Πώς ν’ αντέξουν τόση αγάπη.

Και η καρδιά μας φλέγεται. 

 

Μερικά ποιήματα εκφράζουν αλληλεγγύη, κατανόηση για τις γυναίκες όλων των εποχών και ταυτόχρονα προσδοκούν έναν καλύτερο κόσμο για όλους, με δεδομένο ότι οι άνθρωποι ζουν στη γη χωρίς ειρήνη, χωρίς αγάπη. Στο «Η πόρτα του Παραδείσου» η ποιήτρια απευθύνεται στις αδικημένες γυναίκες:

 

Γυναίκα που σκαλίζεις τις νύχτες τα σκουπίδια,

γυναίκα πεινασμένη για αγάπη,

κάπου σε έχω ξαναδεί, πολύ παλιά αδελφή μου,

όταν άνοιξε η πόρτα του παραδείσου

και βγήκες στον λασπωμένο δρόμο,

μα ντροπιασμένη Εύα.

 

Ευσταθία Τσιγκάνου

 

Από την παρούσα συλλογή δεν λείπει η επικαιρότητα, η σημερινή κατάσταση του κόσμου, το φαινόμενο της οδυνηρής πανδημίας που έχει ανατρέψει τη ζωή μας, προκαλώντας ποικίλα προβλήματα. Στο «Ο σκληρός Απρίλης του 2020» (παραπομπή στην Έρημη χώρα του Έλιοτ και στον δίσκο του Χατζηδάκι), θυμόμαστε πως και κατά το παρελθόν οι άνθρωποι βίωναν αντίστοιχα φαινόμενα:

 

Μια στοίβα βιβλία στο πάτωμά μου

ανάσες ανθρώπων που υπήρξαν

και έγραψαν γι’ αυτά που ζήσαν.

Για την ειρήνη ανάμεσα στ’ αγριολούλουδα

για τους φόβους των μικρών κοριτσιών

γα τη δύναμη της προσευχής

και για τις ομορφιές της Μάνης.

 

Μολονότι ορισμένοι στίχοι δείχνουν κακές στιγμές της ζωής, η ποιήτρια δεν αποφεύγει να μιλήσει για τις ειδυλλιακές εικόνες των ανθρώπων, οι οποίοι, ή τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς, τυχαίνει να ομονοούν και να μοιράζονται υπέροχες στιγμές. Αυτό το βλέπουμε και στο «Απόψε πάλι»:

 

Απόψε πάλι θα γυρίσουμε στο ίδιο σπίτι,

θα τινάξουμε τα ψίχουλα από το τραπεζομάντηλο,

θα καθήσουμε αντικριστά και θα πούμε τα νέα.

Μετά θα ξαπλώσουμε μαζί στα χτεσινά σεντόνια

με σώματα ζεστά και κουρασμένα

απαλά θα ακουμπάμε ο ένας τον άλλον,

σύντροφοι ομόκλινοι

και με την ίδια τρυφερότητα θα πούμε καληνύχτα.

 

 

 

Το τελευταίο ποίημα αυτής της ενότητας, εκείνο που δίνει τον τίτλο της συλλογής, το «Η αφή του κόσμου», αναφέρεται στον έρωτα ως αίσθημα αλλά και ως στάση ζωής, και απευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, αυτό που εμπνέει την ποιήτρια, αυτό που τη γεμίζει αισιοδοξία:

 

Στο παρόν και στον χρόνο

ερωτεύομαι το ίδιο πρόσωπο

του έρωτα και της ψυχής

το δικό μου και το δικό σου

το πρόσωπο πίσω από τις μάσκες

το πρόσωπο του Θεού.

 

Σπάνια, πολύ σπάνια, διαβάζουμε τόσο τρυφερούς στίχους, σπάνια μια ποιήτρια αποκαλύπτει δημοσίως τι αισθάνεται για τον προσφιλή της. Ακόμα και στο Επίμετρο, ο αποκλειστικός παραλήπτης των ποιημάτων δέχεται μιαν επίκληση, μια υπόσχεση ή μιαν ευχή: «Ω αγαπημένε! Ας κρατήσουμε την πίστη μας ο ένας για τον άλλον!»…

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top