Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η μαγεία και η ωραιότητα ενός αλησμόνητου, σαγηνευτικού ταξιδιού στην ιερή και πολυσύνθετη Ινδία
19/08/2020, 10:10 πμ

Η μαγεία και η ωραιότητα ενός αλησμόνητου, σαγηνευτικού ταξιδιού στην ιερή και πολυσύνθετη Ινδία

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας //

 

Στέλιος Βαρβαρέσος «Ένα ταξίδι στην Ανατολή. Οι Ινδίες», Εκδόσεις Παπαζήση

 

Ο Στέλιος Βαρβαρέσος είναι καθηγητής οικονομίας και πολιτικής του τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, συγγραφέας αντίστοιχων επιστημονικών βιβλίων περί τουρισμού, συστηματικός και συνειδητός ταξιδιώτης με μεράκι, αγάπη και σεβασμό και συγγραφέας του βιβλίου “Ένα ταξίδι στην Ανατολή. Οι Ινδίες” των εκδ. Παπαζήση. Ο Στ. Βαρβαρέσος γεννήθηκε στην αγροτική κωμόπολη Ανδραβίδα της Ηλείας και γι’ αυτό από τα παιδικά του χρόνια συνδέθηκε με τη φύση, το φυσικό περιβάλλον και έναν κόσμο εκείνη την εποχή αγροτικό, όπου δεν κυριαρχούσε ασφυκτικά η τεχνολογική κι οικονομική ανάπτυξη. Αυτός ήταν ο παιδικός, φυσιοκρατικός και σχεδόν παγανιστικός παράδεισος του συγγραφέα, έτσι όπως αποτυπώθηκε στη νοσταλγική μνήμη του, τον οποίο δείχνει να αναζητά στην εξερεύνησή του της Ινδίας και της Ανατολής. Παρ’ όλο που έχει σπουδάσει και μελετήσει Οικονομικά και Τουρισμό, κατά βάση ο Βαρβαρέσος είναι ένας ρομαντικός και μεταφυσικός που ψάχνει να επιβεβαιώσει τα εφηβικά οράματά του για έναν διαφορετικό, μη τεχνοκρατικό και βιομηχανοποιημένο πολιτισμό, για το “αλλού”, το διαφορετικό, ακόμη και το επέκεινα, για έναν κόσμο, μια ουτοπία μακριά από τον βιομηχανικό, τεχνολογικό πολιτισμό της Δύσης. Μετά από την παραμονή και τις αντίστοιχες σπουδές του στις μεγαλουπόλεις Αθήνα και Παρίσι κάνει τα ταξίδια του στις λεγόμενες χώρες του τρίτου κόσμου, που τον έλκουν αναπόδραστα λόγω της αμεσότερης σχέσης τους με τη φύση, την αγροτική ζωή, τη γη, τη θρησκεία, την πνευματικότητα και τον μυστικισμό των ανατολίτικων θρησκειών και της ανατολίτικης φιλοσοφίας. Μόνο εκεί δείχνει, παρ’ όλες τις επίπονες δοκιμασίες και μεγάλες ταλαιπωρίες του δυσχερούς ταξιδιού, να ξαναβρίσκει τον εαυτό του, χαμένο στην οικονομικά και βιομηχανικά ανεπτυγμένη, δυτική κοινωνία, που ήρθε να καταπιεί και να διαλύσει την κωμόπολη της Ηλείας της παιδικής του ηλικίας (η οποία επιζεί κυρίως στις νοσταλγικές αναμνήσεις και τα όνειρά του). Ο Σ.Βαρβαρέσος αφού έχει δει και μελετήσει την Ανατολή σε κινηματογραφικές ταινίες, σε ντοκιμαντέρ και σε βιβλία, τουριστικά, ταξιδιωτικά και λογοτεχνικά, έχει σχεδόν σχηματίσει ως ένα βαθμό τα φυσιολατρικά, φιλοσοφικά, μυστικιστικά και πολιτισμιολογικά οράματά του τα οποία σπεύδει να ψάξει και να βρει στις ανατολικές κοινωνίες τις οποίες επισκέπτεται (κόντρα στις απογοητεύσεις που του έδωσε η άτεγκτα και μηχανικά, άψυχα ανεπτυγμένη, παγκοσμιοποιημένη Δύση).

Πράγματι το 1996 κάνει ένα αποκαλυπτικό, πρωτόγνωρο γι’ αυτόν, μαγικό ταξίδι στην Ινδία, το οποίο και περιγράφει όμορφα, γλαφυρά, θερμά και λυρικά, αργότερα, μετά από 13 χρόνια, με βάση το παλαιό ταξιδιωτικό ημερολόγιό του. Στην Ινδία βλέπει – και περιγράφει στο βιβλίο του – πολλά εκπληκτικά αξιοθέατα και μνημεία, μακρινούς εξωτικούς τόπους και ανθρώπους πολύ διαφορετικούς από αυτούς της Ευρώπης, κοινωνίες με πολύ διαφορετικές αντιλήψεις, ήθη και έθιμα, αρχές και ηθική, με διαφορετική ταξική κοινωνική διαστρωμάτωση από αυτή της κινητικής, σχετικά ρευστής κοινωνικής διαστρωμάτωσης της Ευρώπης (που δεν έχει τις κάστες της Ινδίας), έναν διαφορετικό πολιτισμό και διαφορετική θρησκεία, κυρίως τον ινδουισμό σε διάφορες παραλλαγές του, πολλούς Θεούς και δαίμονες, με τις αντίστοιχες, φαντασμαγορικές τελετουργίες, μια διαφορετική πνευματική, θρησκευτική κοσμοαντίληψη και κοσμοθεωρία, διαφορετικές, πιο απλές και εγγύτερα στη φύση συμπεριφορές των ανθρώπων, τη λιτότητα και αμεσότητα να κυριαρχούν μέσα στη φτώχεια (αναφερόμαστε στην εποχή πριν από τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη της Ινδίας κατά τον 21ο αιώνα).

Τα πιο εντυπωσιακά, αφηγημένα με συναίσθημα, κατάνυξη, πλούσια χρώματα κι ενάργεια, μέρη του ωραίου και γοητευτικού ταξιδιωτικού βιβλίου του Σ.Βαρβαρέσου αναφέρονται στις καταπληκτικές περιοχές του ιερού Μπενάρες (Βαρανάσι) και των όχθεων του Γάγγη, όπου λούζονται αδιάκοπα οι πιστοί και σκορπίζονται οι στάχτες των απανθρακωμένων νεκρών, η επιβλητική, καυτή έρημος Ταρ στη Δ.Ινδία, τα θεϊκά Ιμαλάια, συγκλονιστικά, απειλητικά και παντοδύναμα έναντι της ασημαντότητας του ανθρώπου, το Λαντάκ με τους Θιβετιανούς και τα υπέροχα βουδιστικά μοναστήρια, το πανέμορφο μαυσωλείο του Ταζ Μαχάλ και την κόλαση του Σαριναγκάρ στο Κασμίρ, εστία απαίσιων πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ μουσουλμάνων και ινδικού στρατού, που ασχήμυνε φριχτά τις θαυμαστές, παραδείσιες εικόνες που ο Βαρβαρέσος είδε κι αποκόμισε από το ελκυστικότατο και δύσκολο, επίμοχθο ταξίδι του, στερημένο από ανέσεις και χρήμα.

 

Στέλιος Βαρβαρέσος

 

Το “Ένα ταξίδι στην Ανατολή. Οι Ινδίες” είναι ενδιαφέρον για τη γνώση και τις πληροφορίες που μας μεταφέρει για τον ινδουισμό και την κοσμοθεωρία των Ινδών. Ο Βαρβαρέσος θέλει να κοιτάζει ολόκληρη την πραγματικότητα της παλιάς, παραδοσιακής Ινδίας· αυτή δυστυχώς περιλαμβάνει τη φτώχεια, τις ανισότητες, τις φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις (π.χ. τις κάστες), τη συστηματική υποβάθμιση των γυναικών, τη μορφωτική καθυστέρηση, τη διάδοση των ασθενειών, τη θρησκοληψία και μοιρολατρία, την απάθεια και άλλα μειονεκτήματα της παλιάς Ινδίας που λατρεύει ο Σ.Βαρβαρέσος εξιδανικεύοντάς την. Αν δηλαδή ο αναγνώστης προσπεράσει κάποιες κάπως σχηματικές και μονομερείς αντιδυτικές πολιτισμιολογικές απόψεις του Βαρβαρέσου (και τις αντιφάσεις τους) που δεν δείχνουν να συμπεριλαμβάνουν τις εναλλακτικές, αντιτεχνοκρατικές και όχι οικονομίστικες, τις οικολογικές, ουμανιστικές, δημοκρατικές, πλουραλιστικές και ανοιχτόμυαλες συλλήψεις της δυτικής σκέψης και φιλοσοφίας, μπορεί να εισπράξει τη μαγεία και την ωραιότητα ενός αλησμόνητου, πολύχρωμου και σαγηνευτικού ταξιδιού στην ιερή και πολυσύνθετη Ινδία…

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top