Fractal

Για να φωτίσουμε το πέρασμά μας

Γράφει η Άννα Γρίβα //

 

Βιργινία Παπατρέχα, «Ταυτοπροσωπίες», Εκδόσεις Συρτάρι, 2020

 

Στο πρώτο της πεζογραφικό βιβλίο, η Βιργινία Παπατρέχα ανασκάπτει έναν κόσμο γεμάτο ψυχική αγνότητα, καθαρά βλέμματα και ελπίδα. Στα δέκα σύντομα διηγήματα του βιβλίου, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με χαμένους έρωτες, ήρωες που ακροβατούν μεταξύ πραγματικότητας και ονειρικών διαισθήσεων, εφηβικούς πόθους και ιστορικές πληγές. Οι αφηγητές μοιάζουν να μιλούν πάντοτε τη γλώσσα ενός άμεσου βιώματος, ενώ συχνά μετεωρίζονται μεταξύ των φαινομένων και της αναζήτησης μια άλλης αλήθειας, καλά κρυμμένης μέσα σε ένα πολυσύνθετο ψυχικό σύμπαν.

Εκκινώντας από το πρώτο διήγημα της συλλογής με τον τίτλο «Ταυτότητα», η συγγραφέας «ορίζει» με έναν υπολανθάνοντα τρόπο το πεδίο του εγχειρήματός της: σε αυτό το διήγημα τον λόγο έχει ένα νεογέννητο παιδί που προσπαθεί να εκφράσει την εμπειρία της εξόδου στον κόσμο. Είναι η στιγμή που η ασφάλεια και η αβεβαιότητα, η τρυφερή σταθερότητα της μητέρας και η γοητεία του ταξιδιού, καταστάσεις δηλαδή που μοιάζουν φαινομενικά ασύμβατες, αρχίζουν να εμπλέκονται αξεδιάλυτα. Η συγγραφέας με έναν άμεσο και συγκινητικό τρόπο δίνει την αίσθηση ότι πράγματι μεταφράζει τις σκέψεις πριν τον λόγο. Αυτό το πρωτογενές και γεμάτο αθώες δονήσεις γλωσσικό ύφος συνεχίζει και στα επόμενα διηγήματα: η κοινή αυτή υφολογική «ροή» είναι για το βιβλίο αρετή και δύναμη, αφού κινητοποιεί τον αναγνώστη να αντικρίσει με το ίδιο βλέμμα τον άνθρωπο και τις ρωγμές του, πέρα από περιστάσεις και χρόνους. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η αφηγήτρια του τελευταίου διηγήματος του βιβλίου («Φωτογραφία») απευθύνεται στον αγαπημένο της, τον οποίο αποχωρίστηκε χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια ενός πογκρόμ κατά των Εβραίων στη διάρκεια της Κατοχής, με μια αφοπλιστική απλότητα, που μετατρέπει το παρελθόν σε ένα διαρκές παρόν:

Έλα απόψε και πάρε με μαζί σου. Να δούμε ξανά μενεξέδες στο ηλιοβασίλεμα, να μείνουμε έως τα ξημερώματα αγκαλιά, ακούγοντας τις μουσικές σου. Δες με, μεγάλωσα, χάθηκαν τα νεανικά μου στήθη, άσπρισαν τα μαλλιά μου, ο πόνος χάραξε το μέτωπό μου, μα μέσα μου σε περιμένω. Πήδηξε από το φορτηγό και πάρε με μαζί σου.

Φεύγουμε.

Το βιβλίο της Παπατρέχα αρχίζει με μια έλευση ενός ανθρώπου σε έναν κόσμο αβεβαιότητας και ολοκληρώνεται με την προσπάθεια μιας γυναίκας να φέρει πίσω όσα ο θάνατος οριστικά έχει κερδίσει. Ανάμεσα μένει μετέωρο ένα ερώτημα: μπορούν οι στιγμές και η καταγραφή τους να φωτίσουν το πέρασμά μας με τρόπο τέτοιο που να δοθεί νόημα σε κάθε έλευση και σε κάθε τέλος, σε κάθε πληγή και σε κάθε ανθρώπινο πλησίασμα;

 

Βιργινία Παπατρέχα

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top