Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι γραφιάδες του εγκλεισμού
28/10/2020, 9:52 πμ

Οι γραφιάδες του εγκλεισμού

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

“Ο ιός: 19 διηγήματα λογοτεχνικού εγκλεισμού”. Ανθολόγηση: Αχιλλέας Σωτηρέλλος. Εκδόσεις Βακχικόν. Αθήνα, 2020

 

Ο διαρρεύσας εξάμηνος εγκλεισμός των πολιτών στα περισσότερα μέρη του κόσμου, λόγω της απρόσμενης, εν πολλοίς, και ύπουλης εισβολής της πανδημίας του κορονοϊού, δεν άφησε ανεπηρέαστους ούτε τους λογοτέχνες.  Βεβαίως η νέα πραγματικότητα, μπορεί να ήταν κάπως ιδιαίτερα φορτισμένη στους περισσότερους  συμπολίτες μας, αλλά για τους επιφορτισμένους με το θεάρεστο έργο της συγγραφής κειμένων, πεζογράφους, ποιητές, κριτικούς και αρθρογράφους, για τους γραφιάδες τους αρεσκόμενους στην ησυχία της νύχτας και της ηθελημένης απομόνωσης, κάθε άλλο παρά πρωτόγνωρη κατάσταση ήταν! Τουναντίον θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε με σχετική ασφάλεια!  Ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς, γνωστούς και αγνώστους, να ξεδιπλώσουν κρύφιες απόψεις, να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια ή την επιθυμία τους για κάτι τέτοια περίεργα φαινόμενα, να δουν με το δικό τους μάτι και μέσα από ένα άλλο πρίσμα την δημιουργηθείσα κατάσταση που εμφιλοχωρούσε σταδιακά μέσα στους ιστούς της  εν πολλοίς παραπαίουσας κοινωνίας. Το φαινόμενο δεν υπήρξε ούτε φαίνεται πως είναι πρόσκαιρο, γιατί ο ιός είναι πάντα εδώ, ούτε αμιγώς ελληνικό, αφού στα περισσότερα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας παρατηρήσαμε την ίδια και απαράλλαχτη κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο, όμως, ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα σε κάποια μέρη του κόσμου ήρθαν στο φως της δημοσιότητας σχετικά πονήματα με αντικείμενο τι άλλο φυσικά από τις βιωματικές εμπειρίες των συγγραφέων, τις σκέψεις, τις ελπίδες και τους φόβους τους γύρω από αυτή τη μεγάλη ανατροπή που επισυνέβη στην καθημερινότητά μας. Πώς αλλοιώς αλήθεια θα έπρεπε να αντιδράσουν οι συγγραφείς της διπλανής χώρας μας, της Ιταλίας, όταν έβλεπαν καθημερινά στην τηλεόρασή τους την πορεία των στρατιωτικών οχημάτων να διέρχονται, δίκην εθνικής παρέλασης, μέσα από τους νεκρωμένους δρόμους των πόλεων με τα φέρετρα των αναρίθμητων νεκρών λόγω της πανδημίας; Πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να αποτυπώσουν εκείνο το μοιραίο και αναπάντεχο γεγονός που ενέσκηψε στη χώρα τους, εκτός από τα πλημμυρισμένα με ευαισθησία κείμενά τους;

Τις τελευταίες μέρες δημοσιεύτηκαν αναρίθμητα άρθρα με σκέψεις και απόψεις δημοσιογράφων, σχολιαστών, επιστημόνων και συγγραφέων, με αντικείμενο φυσικά τον προελαύνοντα ιό και τις άμεσες και απώτερες συνέπειες, επιπτώσεις  και παρενέργειές του. Με την πάροδο του χρόνου φυσικά ο όγκος όλων αυτών θα πολλαπλασιαστεί δραματικά, γιατί ειδικά οι συγγραφείς, όπως προείπαμε, είναι περισσότερο απ’ τους άλλους εθισμένοι στον  κατ’ οίκον εγκλεισμό  και την πολύπλευρη εκεί δημιουργία. «Το να μπορείς να αντέχεις τη μοναξιά και επιπλέον να την απολαμβάνεις είναι μεγάλο προσόν», έλεγε κάποτε ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω. Φυσικά δεν εννοούσε, ούτε συμπεριελάμβανε στα λεγόμενά του την Έμιλυ Ντίκινσον που πέρασε τη ζωή της, ηθελημένα,  κλεισμένη στο σπίτι της, στη Μασαχουσέτη, όπου και έγραψε και μας άφησε παρακαταθήκη τα αριστουργηματικά της ποιήματα. Ούτε βεβαίως και το αγρόκτημα Μπάρνχιλ της Σκωτίας, όπου κατέφυγε, το 1946, και έζησε εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα έως τον Ιανουάριο του 1949, ο  Τζωρτζ Όργουελ με σκοπό να ολοκληρώσει το ανατριχιαστικά προφητικό έργο του, το  «1984».

Αλλά βέβαια οι περισσότεροι συγγραφείς για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα προέβησαν σε ηθελημένο εγκλεισμό με απώτερο σκοπό να φέρουν εις πέρας κάποιο βιβλίο τους. Τα παραδείγματα αφθονούν! Εκούσιοι ή μη, οι εγκλεισμοί των συγγραφέων οδηγούν σε απτά αποτελέσματα που αργότερα θα χρησιμεύσουν στις επόμενες γενιές ως πληροφοριακοί οδηγοί των παρελθουσών εποχών, των δεινών που συσσώρευσε σε αυτά η ανελέητη μοίρα και το βασικότερο των αιτίων και αφορμών τους. Και οι νεότεροι συγγραφείς, σήμερα, δείχνουν το δρόμο. Ο νεαρός συγγραφέας Πάολο Τζορντάνο, για παράδειγμα, γεννημένος στο Τορίνο το 1982, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του στη Ρώμη, και σε διάστημα δέκα περίπου ημερών τις πρώτες μέρες του Μαρτίου του 2020, συγκεκριμένα, προχώρησε σε συγγραφή ενός αριθμού δοκιμίων περί της κατάστασης που διαμόρφωσε ο κορονοϊός, και δημοσίευσε στην ιταλική γλώσσα το «Nel contagio», το οποίο αμέσως μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορεί με τον τίτλο «Περί μετάδοσης. Επιστήμη, άνθρωπος και κοινωνία στην εποχή της πανδημίας», σε μετάφραση της Σώτης Τριανταφύλλου, από τις εκδόσεις Πατάκη. Εκεί μέσα χρησιμοποιώντας τις γνώσεις του στη Φυσική απ’ το  Πανεπιστήμιο  και το λογοτεχνικό του ταλέντο, χωρίς βεβαιότητες και αφορισμούς, προβάλλει την άποψη ότι σε τούτο τον πλανήτη όλοι, ανεξαρτήτως εθνικής ταυτότητας και πολιτισμού, είμαστε αλληλεξαρτώμενοι. Σκέψεις ενός νεαρού συγγραφέα ο οποίος σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε και έφερε στην επιφάνεια πικρές και απωθημένες σε μεγάλο βαθμό αλήθειες.

Τελευταία σοδειά για τη χώρα μας, τα «19 διηγήματα λογοτεχνικού εγκλεισμού» που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν με τον τίτλο «Ο ιός». Σε αυτή τη συλλογή συμμετέχουν με διηγήματά τους αρκετοί νέοι κατά κύριο λόγο λογοτέχνες στους οποίους περιλαμβάνονται οι Άγγελος Χαριάτης, Κάτια Τζαννετή, Ιωάννης Μπαχάς, Γιώργος-Νεκτάριος Παναγιωτίδης, Ελπίδα Πέτροβα, Θοδωρής Καρανικόλας, Νίκος Κακατσάκης, Αργύρης Κόσκορος, Ανθή Φούντα, Συμεών Βασ. Καραγαβριηλίδης, Νίκος Κουλούρης, Παναγιώτης Κεφαλάς, Βασίλης Μέγας, Καλλιόπη Πλέσσα, Νίκος Καμόντος, Γιώργος Διακάκης, Χριστόφορος Τριάντης, Απόστολος Θηβαίος και Μιχάλης Κατράκης.

Στην συγκεκριμένη συλλογή των δεκαεννέα διηγημάτων, ξεχειλίζει η αγωνία των συγγραφέων τους όσον αφορά την έκβαση, την εξέλιξη της πανδημίας η οποία προκάλεσε αναρίθμητα κοινωνικά προβλήματα, ατομικά και το κυριότερο οικονομικά τα οποία φυσικά συνεχίζονται. Κι’ όπως γράφει ο Αχιλλέας Σωτηρέλλος στον πρόλογο, «… Το βιβλίο… περιλαμβάνει 19 μικρές ιστορίες από τις ημέρες του Covid-19, που η κάθε μία φέρει το δικό της ειδικό βάρος, αποτυπώνοντας τους προβληματισμούς, τις προσδοκίες αλλά και την οπτική γωνία των συγγραφέων τους στην αυγή της πραγματικότητας… μικρό δείγμα των ευρύτερων προβληματισμών, που γέννησε η συγκεκριμένη συγκυρία». Σχέσεις συγγενικές, επαγγελματικές  και ερωτικές ξεδιπλώνονται έξυπνα στα κείμενα που φιλοξενεί το βιβλίο. Αλλαγές στην εμφάνιση των εγκλεισμένων, προφανώς λόγω της αύξησης του σωματικού τους βάρους,   επανεκτιμήσεις κάποιων σοβαρών παραμέτρων της ζωής τους, μικρών και μεγαλύτερων σε ηλικία. «… Οι μνήμες τους είχαν πεθάνει προ πολλού, δεν τους έδιναν χαρά. Το μόνο, λοιπόν,  που απέμενε στα γεροντάκια, ατόφιο και σκληρό, ήταν το μίσος….Μοχθούσαν να βάλουν και στο  τελευταίο σακατεμένο κομμάτι τους όλη την κακία του κόσμου…», γράφει στο  μικρό διήγημα που επιγράφεται «Το μάθημα», ο Χριστόφορος Τριάντης. Στα θετικά του βιβλίου ο πρόλογος του Αχιλλέα Σωτηρέλλου στην αρχή, και τα μικρά, έστω, βιογραφικά σημειώματα των δεκαεννέα συγγραφέων στο τέλος του. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με δεδομένο το γεγονός ότι ο κορονοϊός είναι πάντα εδώ και αναμένεται η νέα εισβολή του τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες που ακολουθούν, η συγγραφική δραστηριότητα θα συνεχιστεί πολύπλευρη, όπως φυσικά ελπίζουμε και η αντίστοιχη εκδοτική παραγωγή. Οι μικροί εγκλεισμοί, τελικώς, κάποιες φορές είναι πράγματι επιθυμητοί! O Πασκάλ, κάποτε, δήλωνε  πως όλα μας τα δεινά προέρχονται από το ότι δεν είμαστε ικανοί να καθίσουμε ήρεμα σ’ ένα δωμάτιο, μονάχοι! Οψόμεθα!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top