Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Φορητό μνημείο
16/03/2021, 10:50 μμ

Φορητό μνημείο

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος //

 

Σημείωμα για το μυθιστόρημα «Τα τεμάχια» της Χρύσας Μαστοροδήμου από τις Εκδόσεις Βακχικόν

 

Δέσμη από στάχυα,

αυτό είναι

η ζωή μας

φίλε μου

 

 

Στις σημειώσεις των Τεμαχίων της Χρύσας Μαστοροδήμου, μεταξύ των άλλων υπομνήσεων, επισημαίνεται εκείνο το ύστατο σήμα που εξέπεμψε ο Ελληνικός Ραδιοφωνικός Σταθμός. Έπειτα το τρίτο ράιχ εισήλθε με όλες τις τιμές στην έρημη πόλη και με ένα ρεσάλτο πάνω στην ιστορία των ανθρώπων σφράγισε πράγματα μικρά και ανεπανάληπτα, όπως η ανθρωπιά και η απαντοχή. Τέτοιες υπομνήσεις και άλλες που περιλαμβάνονται στο σχετικό παράρτημα του μυθιστορήματος των εκδόσεων Βακχικόν κουβαλούν μια υποψία ιστορίας μα και συνείδησης. Και προικίζουν μοναδικά, τόσο σύγχρονα, το δίχως άλλο, εξαιρετικό μυθιστόρημα της κυρίας Μαστοροδήμου.

Στις σελίδες των Τεμαχίων μια ιστορία, λίγο πολύ σαν αυτή που γράφεται αδιάκοπα μες στις λαϊκές γειτονιές κάθε πολιτείας, απλώνει τα φτερά της. Η Κατερίνα και ο Μανόλης, αποτυπώματα μιας εποχής γεμάτης πολιτικούς σπαραγμούς και περιθώρια, ξεφυλλίζουν το όνειρο της ζωής. Ταξιδεύουν, παλεύουν, επιστρέφουν, πληγώνονται, σκοντάφτουν, ερωτεύονται, φορούν σαν δεύτερο δέρμα την ιστορία του καιρού τους και σε μια λαμπρή σύνοψη αυτού εδώ του μεγαλείου αφηγούνται το πώς και το γιατί  μιας ολόκληρης γενιάς. Στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος που αγγίζει δίχως αμφιβολία μια δική μας στιγμή, η ιστορία βαδίζει στο πλάι των ελάσσονων. Διαμορφώνει το πλαίσιο μες στο οποίο η ανθρώπινη υποκειμενικότητα, έξω και πέρα από την ζωή των πραγμάτων, πασχίζει για το όνειρο. Δεν έχουν σημασία οι ήττες και οι νίκες, μόνον εκείνος ο ευγενικός τρόπος ζωής, αυτή η τρυφερή βιογραφία που ξαναλέγεται μέσα από την γραφή της μυθιστοριογράφου.

Και αν τα κορίτσια πάντα κερδίζουν, η Κατερίνα του βιβλίου, μια μορφή ελαττωμένη και αδύναμη χάνει στα σημεία την ζωή της και όλο προχωρεί. Δεν γράφεται σε καμιά σελίδα του σπάνιου μυθιστορήματος των εκδόσεων Βακχικόν, μα οι ήρωες αυτού εδώ του βιβλίου διαθέτουν την σπάνια στόφα των μαρτύρων, των τραγικών ηρώων. Μες στα όρια ενός κόσμου διόλου ιδανικού, φθάνουν από τα βάθη των σελίδων οι βραδινές μυρωδιές και η παγωνιά και η σειρήνα της βάρδιας και εκείνο το χαίρε το ύστατο που το κλέβει το ποταμίσιο νερό της ζωής.

Η Χρύσα Μαστοροδήμου καταγράφει σε ένα παλίμψηστο προσώπων και εποχών, αυτήν την καταγεγραμμένη ιστορία των νέων Ελλήνων που τριγυρνά αδέσποτη από δεκαετία σε δεκαετία. Κάλπικη ιστορία και οι ήρωες προικισμένοι με την αιωνιότητα και τις αισθήσεις αυτού εδώ του κόσμου που λιγοστεύει. Δεν έχει πλήξη η ζωή στο μυθιστόρημα των εκδόσεων Βακχικόν, οι επιθυμίες παραμένουν ανεκπλήρωτες και τα απογεύματα της απουσίας γλυκύτατα, καμωμένα από την υγρασία των ανοιξιάτικων φαντασμάτων που μας συντροφεύουν. Αμέτρητα φεγγάρια και ονόματα και απουσίες συνθέτουν την ιστορία των εκδόσεων Βακχικόν που επιβεβαιώνουν το αισθητήριό τους στην ανάδειξη ξεχωριστών, ταλαντούχων δημιουργών.

Εμπρός από κάθε πρόσωπο αυτού του μυθιστορήματος πέφτουν σαν χαρακιές οι στάλες της βροχής. Όλα τα σημάδια σβήνονται από μια παράξενη αιτία και απομένουν οι αποχαιρετισμοί των σπάνιων βιβλίων για τα χρόνια εκείνης της αθωότητας. Κατοχή, ξενιτεμός, επιστροφή, καθεστώτα, μεταπολιτεύσεις. Τα ρέστα ανήκουν στις Κατερίνες όλου του κόσμου, σε κορίτσια σαν εκείνα των τεμαχίων που παραμένουν αθεράπευτοι ερασιτέχνες στην ζωή και τον έρωτα. Στο φόντο αυτού του ειδυλλίου που εκτυλίσσεται στις σελίδες του βιβλίου, δεν ιχνογραφείται παρά το είδος του λυρισμού που ταιριάζει τόσο στις καταστροφές.

 

Χρύσα Μαστοροδήμου

 

Την νεοελληνική εποποιία που περιδιαβαίνει η Χρύσα Μαστοροδήμου έρχονται να σφραγίσουν γεγονότα μεγάλα όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Όπως ο τρόπος με τον οποίο ένας ολοκαίνουριος, ηθικός κόσμος, δίχως προπλάσματα αυτήν την φορά διατρέχει την ίδια του την φλέβα, περνά διάπυρος τα αρχαία αναχώματα, ώσπου να βρει εκείνη την παμπάλαια φωνή των πηγαδιών, ώσπου να νιώσει τον χτύπο της καρδιάς ενός κόσμου χειρουργημένου, όπως τον αφηγήθηκε η θερμή, ελληνική φωνή του Ζήσιμου Λορεντζάτου.

Τα τεμάχια ακολουθούν την διάρθρωση μιας βιογραφίας. Μάγδα, η απόφαση, το προξενιό, το χωριό, Γίναμε Ευρώπη τιτλοφορούνται μερικά από τα κεφάλαια του εξαίσιου μυθιστορήματος των εκδόσεων Βακχικόν που αντιφέγγει χρόνια και χρόνια της δικής μας τραγωδίας. Και είναι τόσο σπουδαίο αυτό το απόθεμα που αρθρώνει με αγιότητα αλήτικη και πεζή την εποποιία των Ελλήνων από τις γραμμές παραγωγής του Μονάχου ως τα καλοσυνάτα καλοκαίρια της επαρχίας. Τα πρόσωπα που άλλοτε συντρίβει τόσο σκληρά η ιστορία, βρίσκουν μια γωνιά και από την αρχή κερδίζουν την ζωή τους, δίχως να συντρίβονται, δίχως να υπακούν σε άλλον ρυθμό έξω από εκείνο της ίδιας της καρδιάς τους. Ετούτο συνιστά το κέρδος από βιβλία όπως τα τεμάχια των εκδόσεων Βακχικόν.

Σε μια σπάνια μετάφραση της θεατρικής Σάρα Κέην, διά χειρός Τζένης Μαστοράκη, το κείμενο κάνει λόγο για σπαρμένους καθρέφτες. Αυτή είναι και η κυρίαρχη ιδιότητα του μυθιστορήματος της Χρύσας Μαστοροδήμου. Μια πιστή αναπαράσταση αυτής εδώ της πολυκύμαντης ιστορίας που θυμίζει αρχαία τραγωδία, με λάθη και μοιραίες αποφάσεις και ήρωες πλασμένους από το ατόφιο υλικό της ζωής. Η Ελλάδα της Χρύσας Μαστοροδήμου συνεχίζει χάρη σε εκείνα τα τεμάχια που ταξιδεύουν σε κάθε γωνιά του κόσμου και κουβαλούν εντός τους μια ιδέα από το μνήμα του Ευριπίδη.

Συνεχίζει χάρη σε εκείνο το αποτρύγι που σαν το θελήσει ξεδιπλώνει τα φτερά του Σολωμού στήνοντας με το τίποτε ιστορίες, βαθύτατα ποιητικές.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top