Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένας ύμνος στη φιλία, στη γυναίκα, στην Κούβα
28/02/2023, 11:20 μμ

Ένας ύμνος στη φιλία, στη γυναίκα, στην Κούβα

Γράφει η Τούλα Ρούσσου //

 

Λεονάρδο Παδούρα «Σαν σκόνη στον άνεμο», Μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη

 

«Κι’ αν ακόμα αρνιόμαστε να το δούμε
δεν είμαστε παρά
σαν σκόνη στον άνεμο».

 

Από αυτούς τους φιλοσοφικούς στίχους ενός αγαπημένου τραγουδιού του 1977 του συγκροτήματος των Κάνσας, ο σπουδαίος Κουβανός συγγραφέας Λεονάρδο Παδούρα εμπνέεται το ομότιτλο μυθιστόρημά του.

Με κριτική και πολιτική ματιά εκφράζει τη δίψα του κουβανικού λαού για περισσότερη ελευθερία έκφρασης, καθώς και για μια αξιοπρεπή διαβίωση.

Περιγράφει τη ζωή, τα όνειρα και τις ελπίδες του περήφανου, αξιοπρεπή αλλά ταλαιπωρημένου και ταπεινωμένου αυτού λαού, που συνεχίζει να δοκιμάζεται σε ένα δυσλειτουργικό κράτος. Μας ταξιδεύει στα βαθιά νερά αυτού του όμορφου νησιού της Καραϊβικής, στην πατρίδα του τη Κούβα. Εδώ που οι αγανακτισμένοι, απογοητευμένοι και κυνηγημένοι πολίτες του προσπαθούν να αποδράσουν από ξηρά, από θάλασσα, από τα στενά της Φλόριντα, από τους καταρράκτες του Νιαγάρα, από τα σύνορα του Μεξικό, ακόμα και μέσω Μόσχας, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσον.

Μια παρέα διανοουμένων Κουβανών, που οι ίδιοι την αποκαλούν «Συμμορία», έμπιστων συντρόφων, σχεδόν αδελφών, αποτελούμενη από την Κλάρα, μια ανοιχτή αγκαλιά για όλους, τον πρώτο σύζυγό της διακεκριμένο γιατρό Δαρίο, την αριβίστρια Ελίσα, το φιλόδοξο ζευγάρι   Φάμπιο και Λιούμπα, τον ορθολογικό φυσικό Οράσιο, τον φοβικό Ίρβινγκ και τον σύντροφό του Γιοέλ, τον όμορφο, αλλά  εξαρτημένο από το αλκοόλ και στείρο Μπερνάρντο, σύζυγο της Ελίσα και τον μυστηριώδη Ουάλτερ. Όλοι τους έχουν τύχει μιας αξιόλογης βασικής και μέσης εκπαίδευσης και της υψηλής πανεπιστημιακής κατάρτισης που διαθέτει η Κούβα. Όλοι διακεκριμένοι στο είδος τους και όλοι σεξουαλικά απελευθερωμένοι, άνδρες και γυναίκες.

Η συντροφική αυτή ανάγκη της «Συμμορίας» προκύπτει από την αποξένωση του κουβανικού λαού και από την έλλειψη επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο, λόγω μιας σειράς περιοριστικών συνθηκών που του έχει επιβληθεί. Έτσι η «Συμμορία» στεγάζει τις ελπίδες της, εκφράζει τα όνειρά της, μοιράζεται τις ανησυχίες της, τις απόψεις της, ακόμα και το λιγοστό φαγητό της, κάτω από την στέγη, το «καταφύγιό» τους, στο παλιό, ζεστό και φιλόξενο αρχοντικό της Κλάρα και του Δαρίο στην περιφέρεια της Αβάνας, το «Φοντανάρ». Το σπίτι αυτό συμβολικά περνά από διάφορα στάδια, της ανάκαμψης, της λάμψης και της παρακμής. Όπως ακριβώς η ίδια η Κούβα.

Η υπόθεση αρχίζει με την Αδέλα, μια νεαρή Νεοϋορκέζα, κουβανικής καταγωγής, που έχει αποδεχτεί και ενταχθεί στον αμερικανικό τρόπο ζωής. Έχει μεγαλώσει σ’ ένα διαμέρισμα του δυτικού Χάρλεμ, με τον Αργεντίνο πατέρα της Μπρούνο και την μητέρα της Λορέτα, κόρη Κουβανών διπλωματών, που όμως έχει κόψει κάθε σχέση με τη γενέθλια χώρα της, σε αντίθεση με την Αδέλα που διψάει για μια καταγωγή και μια πατρίδα.

Η Αδέλα έχει πρόσφατα μετακομίσει στο Μαϊάμι με τον αγαπημένο της Κουβανό Μάρκος Μαρτίνες Τσάπλε, που έχει το ταπεραμέντο έμπειρου Κουβανού εραστή.

Σε μια φωτογραφία τραβηγμένη πριν από 25 χρόνια, από το πάρτι των 30ων γενεθλίων της μητέρας του Μάρκο, της Κλάρα, στο Φοντανάρ, που η Αδέλα θα δει στο face book, θα αναγνωρίσει ανάμεσα στα μέλη της «Συμμορίας» την μητέρα της σε κατάσταση προχωρημένης εγκυμοσύνης.  Όμως η γυναίκα αυτή λέγεται Ελίσα Κορέα. Αυτό θα αφυπνίσει την Αδέλα και θα δημιουργήσει κάποιους συνειρμούς στο μυαλό της σχετικά με την καταγωγή της. Στο σημείο αυτό αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι της αναζήτησης της αλήθειας.

Στο πολυσέλιδο αυτό έργο του, ο συγγραφέας παρακολουθεί και αναλύει με αριστοτεχνικό τρόπο , σημαντικά ορόσημα της ξεστρατισμένης ζωής των ηρώων του, μια ζωή που τα μέλη της «συμμορίας», προσπαθούν να ξορκίσουν.

 

Λεονάρδο Παδούρα

 

Η αφήγηση του Παδούρα δεν ακολουθεί γραμμική πορεία. Συχνά επιστρέφει σε γεγονότα και αναμνήσεις που έχουν προηγηθεί. Με μαεστρία περιγράφει τη δύσκολη καθημερινότητα αυτών, που επέλεξαν να μείνουν στη χώρα τους, τα σκάνδαλα, τις αδικίες, τις δολοπλοκίες και τις σκοπιμότητες, πίσω από κλειστές πόρτες και δαιδαλώδη κρατικά κτίρια.

Για τον αναγνώστη η γραφή συνιστά μια διείσδυση στα βάθη της ψυχής   των Κουβανών, μπροστά στο δίλημμα παραμονή ή ξεριζωμός χωρίς επιστροφή. Περιγράφει τα συναισθήματα αυτών που κατόρθωσαν να δραπετεύσουν, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, σε πόλεις του ελεύθερου κόσμου, Νέα Υόρκη, Πουέρτο Ρίκο, Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Παρίσι και το βαθύ τραύμα της εξορίας που βιώνουν.

Συγκλονίζει τον αναγνώστη η σύγκριση των χαρακτήρων των ξεριζωμένων ανθρώπων. Ποιοι ήταν πίσω στην πατρίδα και ποιοι έγιναν στην εξορία. Τις νίκες και τις ήττες τους. Τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις του ξεριζωμού. Την οδύνη αυτών που  ξανασμίγουν για λίγο με τους οικείους  τους, μετά την προσωρινή άδεια που έχουν πάρει από το καθεστώς.

Με μεγάλη συγγραφική δεινότητα και σχολιασμό με μορφή καταγγελίας  περιγράφει τον Αρμαγεδδώνα που έχει πλήξει την χώρα του. Την άθλια καθημερινότητά αυτών που έμειναν πίσω. Το κενό ανάμεσα σε ένα γεύμα με το επόμενο που ανοίγει  σαν οροπέδιο. Την έλλειψη βασικών αγαθών και ειδών πρώτης ανάγκης. Τις διαρκείς διακοπές ρεύματος. Τη δυσκολία μετακίνησης από το ένα σημείο της πόλης στο άλλο. Τα ανύπαρκτα δημόσια μεταφορικά μέσα. Τα μειωμένα ωράρια εργασίας σε σχολεία, γραφεία, εργοστάσια, καταστήματα. Τη μειωμένη διάρκεια των   τηλεοπτικών προγραμμάτων. Γενικά ένα αγκυλωμένο κράτος . Μια χώρα υπό διάλυση.

Παρόλα αυτά το βιβλίο αποτελεί έναν ύμνο στη φιλία, στην κουβανή  γυναίκα και μάνα που σπούδασε και είναι χωρίς εργασία και εισόδημα, στις τρείς ηρωΐδες του, που αποτελούν τους δραματικούς πυλώνες του έργου του, αλλά και στη νέα γενιά.

Το βιβλίο «Σαν σκόνη στον άνεμο» του Λεονάρδο Παδούρα, απαιτεί έναν αφοσιωμένο και συμμετέχοντα αναγνώστη, καθώς είναι ένα πυκνογραμμένο μυθιστόρημα.

Βέβαια ένα τέτοιο έργο απαιτεί και έναν άξιο μεταφραστή, που θα συντελέσει στην άνεση του Έλληνα αναγνώστη να επικοινωνήσει με τους προβληματισμούς  του κουβανικού λαού και τα γεγονότα της χώρας και της εποχής αυτής. Επίσης να μεταφέρει με σωστά ελληνικά, τα μηνύματα και τις αξίες του συγγραφέα. Τον μεταφραστή αυτόν ο συγγραφέας Παδούρο τον έχει βρει στο πρόσωπο του κυρίου Κώστα Αθανασίου.

 

 

Φωτογραφίες από την παρουσίαση του βιβλίου του Λεοναρδο Παδουρα

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top