Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / ✔ Μάρω Βαμβουνάκη: «Το Παρά ταύτα είναι η υπέρβαση, μεγαλοψυχία. Το ξεπέρασμα των συνθηκών στην πτήση προς το ουσιώδες και την χαρά του»
12/04/2023, 10:51 πμ

✔ Μάρω Βαμβουνάκη: «Το Παρά ταύτα είναι η υπέρβαση, μεγαλοψυχία. Το ξεπέρασμα των συνθηκών στην πτήση προς το ουσιώδες και την χαρά του»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

«Υπάρχει η άποψη πως ο άνθρωπος ρέπει να βασανίζεται από νοσταλγίες, από βουβό πόθο και ανικανοποίητο, γιατί πίσω απ’ τα ορατά και τα φαινόμενα τον καίει ο καημός επιστροφής στον χαμένο Παράδεισο, στον τέλειο και ακέραιο τόπο της ουράνιας καταγωγής του. Η ελκυστική ουτοπία δεν είναι μη τόπος αλλά τόπος αλλού. Διότι η κληρονομημένη μνήμη υπενθυμίζει την ενότητα, την ακεραιότητα, την πληρότητα, την ευτυχισμένη αθωότητα που γεύτηκαν στην αρχή αρχή της Γέννεσης οι πρωτόπλαστοι πρόγονοί του. Σε τέτοια ένταση και έκσταση βιώθηκαν κάποτε αυτά, που δεν καταφέρνει να τα λησμονήσει»…

 

 

Η Μάρω Βαμβουνάκη όπως το συνηθίζει στο καινούργιο της βιβλίο «Η Νοσταλγία κι εγώ» για μια φορά ακόμα, συνενώνοντας αριστοτεχνικά λογοτεχνία και ψυχολογία, αναμετριέται με τα δύσκολα και αναφέρεται σε έννοιες όπως νοσταλγία, χρόνος, έρωτας, φιλία, προδοσία, θάνατος, αγγίζει το «παρά ταύτα» του θαύματος και το μυστήριο της δημιουργίας. Σε ένα βιβλίο κυριολεκτικά αναστάσιμο, ικανό να σου αλλάξει τη ζωή.

Για τα μεγάλα ζητήματα που θέτει στο βιβλίο της «Η Νοσταλγία κι εγώ» μιλήσαμε στο fractal. Και όπως πάντα, κάθε συνάντηση μαζί της υπήρξε αποκαλυπτική.

 

 

 

-Από νοσταλγία γράφουμε, ζωγραφίζουμε, κάνουμε μουσική, Τέχνη, κυρία Βαμβουνάκη;

Είναι ένα αίσθημα. Μια αίσθηση και μια διαίσθηση, πως αυτό που, εγώ τουλάχιστον, θέλω να γράψω αποτελεί μια αποκάλυψη για κάτι που ήδη υπήρξε. Όχι επινόηση ή όνειρο μελλοντικό. Και όταν ζωγραφίζω έτσι αισθάνομαι. Δεν περιγράφονται αυτά. Νομίζω πως κάτι μας συμβαίνει σαν αυτό που λέει ο Πλάτων για την προΰπαρξη των ιδεών.

 

-Η μνήμη μας κατά πόσο είναι αληθινή ή επιλεκτική; Νοσταλγούμε ό,τι ζήσαμε, ή ό,τι φανταστήκαμε και ό,τι ποθήσαμε;

Λέγεται πως άλλο είναι η ανάμνηση, άλλο η μνήμη. Η ανάμνηση είναι σαν φωτογραφία, μια αντικειμενική ακρίβεια. Η μνήμη όμως έχει κάνει πολλή δουλειά! Πραγματικότητα, άμυνες, πόθοι, ζυμώνουν εκείνο που κάποτε συνέβη και το τοποθετούν μέσα μας λίγο πολύ αλλιώς. Τι είναι το πιο αληθινό δεν ξέρω να πω.

 

-Πότε και πώς καταλάβατε ό,τι υπήρξατε παιδί που νοσταλγεί;

Σαν από πάντα. Η λέξη φαντασία δεν με κάλυπτε.

 

-Και τι μπορεί να νοσταλγεί ένα παιδί, και μάλιστα ένα μικρό παιδί;

Μπορεί να νοσταλγεί την ασφαλή μήτρα της μητέρας του, άγνωστες εμπειρίες εμβρύου ή βρέφους, μπορεί να νοσταλγεί ένα χαμένο παράδεισο, ή κάτι απ’ αυτά που ονομάζουμε: καθολική μνήμη, καθολικό ασυνείδητο, μνήμες προγόνων που κληροδοτούνται…

 

-Ήρθε ήδη η Μεγάλη Εβδομάδα και μας γεμίζει νοσταλγία. Τι νοσταλγούμε κάθε Πασχαλιά, κυρία Βαμβουνάκη;

Α, οι πασχαλιές έχουν συνταρακτικά νοήματα για τις ψυχές, το ίδιο και η Άνοιξη, οι τελετουργίες, οι μυρωδιές, τα όσα ακούσαμε στις ψαλμωδίες για τον απόλυτο πόνο και την απόλυτη χαρά, τα δώρα, τα άνθη, τα καινούργια άσπρα παπούτσια, το άγιο φως στα χάρτινα φαναράκια, τι να πρωτοπώ!…

 

 

-Πόσο ευδιάκριτα ή δυσδιάκριτα είναι τα κίνητρά μας; Μια μάνα, όπως η γυναίκα του βιβλίου σας, αγαπά πάντα το παιδί της; Η ερωμένη τον εραστή της, ο εργατικός τη δουλειά του; Ο ενάρετος την αρετή του; Ο φίλος τον φίλο του;

Κανείς μας δεν γνωρίζει όλα του τα κίνητρα. Ούτε που θα το ήθελε… Πρόκειται για ένα αλωνάκι αυταπάτης. Ασφαλώς υπάρχουν και άγιες προθέσεις στις πράξεις μας, αλλά και οι υποκρισίες είναι μέγας υποβολέας. Εδώ παριστάνουμε το καλό παιδί και στον ίδιο τον Θεό! Τι θέματα με ρωτάτε!…

 

-Και τα ιδιοτελή από τα ανιδιοτελή κίνητρα πότε και πώς γίνονται, ακόμα και από μας τους ίδιους αντιληπτά;

Νομίζω πως στους άλλους γίνονται πιο εύκολα αντιληπτά κάποια ιδιοτελή μας κίνητρα από όσο σε εμάς τους ίδιους. Το βλέμμα μας που οι απέναντι βλέπουν, εμείς δεν το βλέπουμε, ούτε τη γλώσσα του σώματος μας ακούμε. Πολλά ψεύδη μας μάς είναι άγνωστα γιατί η αυταπάτη είναι πιο διαδεδομένη απ’ την απάτη. Ασφαλώς και ο δόλος καλά κρατεί, όμως ο δόλος είναι πιο εύκολα ανιχνεύσιμος στις αυτοκριτικές μας.

 

-Η μοναξιά είναι απαραίτητο συστατικό της αυτογνωσίας και της δημιουργίας;

Να και κάτι που είμαι σίγουρη! Ναι! Η μοναξιά είναι αναγκαία για να προχωρήσουν ψυχές και έργα. Αν δεν αντέχεις καθόλου τη μοναξιά σου δεν θα καταφέρεις στη ζωή τίποτα. Ούτε σχέσεις, ούτε δημιουργία, ούτε γνώση. Ο τρόμος της μοναξιάς είναι μεγάλη ασθένεια και αλυσίδα στον αστράγαλο. Χρειάζεται πολλή άσκηση η ανακωχή με τη μοναξιά.

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου η μοναξιά θεωρείται ήττα και ντροπή, μεγάλο λάθος! Δεν κάνει σχέσεις όποιος τρέμει να μείνει μόνος, κάνει εξαρτήσεις.

 

-Υπάρχει, τελικά, νομοτέλεια στη ζωή; Ό,τι δίνουμε, παίρνουμε;

Πιστεύω στη νομοτέλεια. Απ’ τη στιγμή που προσπαθώ να πιστεύω στον Θεό, δεν γίνεται να αμφισβητώ την δικαιοσύνη, την πρόνοια… Όμως η κατανόηση των γεγονότων είναι στον άνθρωπο ρηχή, δεν διακρίνει την ουσιαστική ανταπόδοση, τις συνδέσεις αιτίου και αιτιατού, τις συνέπειες και την πηγή κάποιων συμβάντων. Ο μέσος, «κανονικός» άνθρωπος είναι σε σύγχυση και θεωρεί πως το υπάρχω σημαίνει χάος.

 

 

 

 

-Πόσο αληθινό είναι εκείνο που λέμε «η τέχνη νικά τον χρόνο» (και τον θάνατο); Και γιατί το λέμε; Επειδή η τέχνη μπορεί να έχει δύναμη και να επιζήσει του παρόντος χρόνου ή επειδή η δημιουργία νικά τον ανθρώπινο χρόνο; Συντελείται στον χρόνο του αιώνιου;

Εγώ δεν ξέρω αν συμβαίνει αυτό. Ίσως το λέμε γιατί η μεγάλη τέχνη είναι ενορατική κάποιες στιγμές της και μπορεί να δει πέρα από την κοινή όραση του παρόντος. Σίγουρα όμως η αληθινή τέχνη κάνει άλματα στον χρόνο.

 

-Βιώνουμε και στον έρωτα τον χρόνο όπως αυτόν της δημιουργίας; Γι’ αυτό τον επιδιώκουμε; Ενδεχομένως και γι’ αυτό να γράφουμε το ίδιο βιβλίο κατά βάση ξανά και ξανά; Κι όμως γιατί επιμένοντας και βαθαίνοντας γίνεται κάθε έρωτας ο έρωτας της ζωής μας και κάθε δημιούργημα, ένα άλλο βιβλίο, ένας άλλος πίνακας, μια άλλη μουσική…

Σαν τον έρωτα, τίποτα!…Η επιδίωξη της Ένωσης με τον αγαπημένο, η εξαφάνιση σου σ’ αυτόν, η παράδοση του εαυτού και το χάσιμο της ψυχής ως Εγώ, όταν συμβαίνει, έστω για λίγο, έστω στιγμιαία, μας μαθαίνει τι είναι παράδεισος κι αιωνιότητα. Τρομερή πρόγευση! Η τέχνη ακολουθεί τον έρωτα προσπαθώντας σκληρά να αποδώσει αυτή την αξέχαστη, ανέκφραστη εμπειρία.

 

-Πόσο ίδιοι παραμένουμε και πόσο άλλοι γινόμαστε κι εμείς στη ζωή;

Κανονικά και φυσιολογικά πρέπει να αλλάζει. Να καθαρίζεται με τα χρόνια από πάθη και εγωκεντρικές σκιές. Μα γι’ αυτό ήρθαμε στη ζωή, για να καθαριστούμε, ακόμα και να γίνουμε θεοί. Τραγικά δύσκολη στην πράξη η αλλαγή γιατί ο άνθρωπος είναι υπερβολικά φοβικός και υπερβολικά ερωτευμένος με τον εαυτούλη του. Φτάνουμε 70 χρόνων και φερόμαστε νηπιακά.

 

-Αυτό το θαυμαστό «παρά ταύτα» είναι που δίνει βάση κι αλήθεια σε κάθε πίστη κι ελπίδα μας; Και πόσο σπάνιο ή εφικτό είναι και για τη δική μας ζωή; Πόσο σ’ εκείνο το «παρά ταύτα» μπορούμε να ελπίζουμε;

Το Παρά ταύτα είναι η υπέρβαση, μεγαλοψυχία. Το ξεπέρασμα των συνθηκών στην πτήση προς το ουσιώδες και την χαρά του. Το παρά ταύτα είναι η συγχώρεση, η άνευ όρων αγάπη που νικά την απογοήτευση.

 

-Ζούμε στην εποχή του «παρά ταύτα». Οι συνθήκες μοιάζουν ζοφερές και δυσοίωνες. Εκείνο το «παρά ταύτα» του βιβλίου σας είναι τόσο αναστάσιμο. Το έχετε βιώσει εσείς στη ζωή σας;

Τις λίγες φορές που τα κατάφερα ήταν στ’ αλήθεια λυτρωτικό. Κολλάμε όμως στους θυμούς μας, στα παράπονα, στις ευθιξίες, στα παιδαριώδη θέλω μας. Κι εγώ πιο πολύ από όλους.

 

-Σε τι «παρά ταύτα» μπορεί ο σύγχρονος άνθρωπος να ελπίζει;

Το παρά ταύτα μας ας είναι η νίκη της πνευματικότητας πάνω στην υλοφροσύνη που επιστημονικά, δαιμονικά, οργανωμένη γύρω μας, περνάει μέσα μας ως βασικός τρόπος ύπαρξης και μας τρελαίνει

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top