Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Ότι ο κόσμος εξαφανίζεται»
28/11/2023, 10:01 μμ

Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Ότι ο κόσμος εξαφανίζεται»

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

 

 

László Krasznahorkai: «Herscht 07769 / Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ», Μετάφραση: Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. Πόλις 2023, σελ. 432

 

Με γραφή που δεν μοιάζει με καμιά άλλη, και αυτό το βιβλίο του László Krasznahorkai «Herscht 07769 / Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ», επιβεβαιώνει τα λόγια του W. B. Sebald ότι η πρόζα του Κρασναχορκάι «ξεπερνά κατά πολύ όλες τις ήσσονος σημασίας ανησυχίες της σύγχρονης γραφής».

Ο μεγάλος Ούγγρος συγγραφέας «ποιητής καταστροφής» και «στοχαστής ολέθρου», «ο συγγραφέας της αποκάλυψης» όπως έχει χαρακτηριστεί, διαθέτει εκείνη τη μοναδική διαύγεια και διάκριση να προβλέπει και να διακρίνει μαζί με την ολική καταστροφή, αναγνωρίζοντας πως ζούμε σε έναν κόσμο που έχει βαλθεί να αυτοκαταστραφεί, και τα ελάχιστα ψήγματα Καλού, την Τέχνη εκείνη που ωστόσο μαχαίρι που σκοτώνει, συγχρόνως όμως και κόβει το ψωμί.

Στην «Επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ» ήταν ο βαρόνος Μπέλα Βένκχαϊμ (ένας ήρωα που θυ­μίζει τον πρίγκιπα Μίσκιν) που επιστρέφει στη γενέθλια γη, έστω για να συναντήσει μια από τα ίδια.

Στο «Η Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω», η δύναμη της καλλιτεχνικής εμπειρίας σε όλη την πολυπλοκότητά της, η συγκίνηση που προκαλεί η μεγάλη τέχνη στον καθένα, όταν ο κομμουνισμός έχει καταρρεύσει, η πίστη στον Θεό και στις ιδεολογίες έχει κλονιστεί.

Στο «Τανγκό του Σατανά» το ποιητικό ταξίδι για την αναζήτηση της αλήθειας, η συμπόνια και η ανθρωπιά ως η μηδαμινή κουκκίδα που συνιστά η ύπαρξή μας μέσα σ’ έναν χαοτικό κόσμο.

Στο «Η μελαγχολία της αντίστασης» ο αλαφροΐσκιωτος Βάλουσκα, ο τρυφερός ήρωας του βιβλίου, η μοναδική αγνή και ευγενική ψυχή.

Πάντα, όμως, καταφέρνει αυτός ο Ούγγρος «μαιτρ της Αποκάλυψης», όπως τον αποκαλεί η Susan Sontag- να μας μεταφέρει «με συγκλονιστικό και ανθρώπινο τρόπο σ’ έναν κόσμο που διχάζεται ανάμεσα στην αγριότητα και τη μανιώδη ομορφιά».

Στο «Herscht 07769 / Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ», είναι ο «μπουνταλάς» αγαθιάρης γίγαντας Φλόριαν Χερστ που ανησυχεί για το μέλλον του κόσμου και ο Μπαχ.

Στην αρχή «Χερστ 07769», αυτό γράφει μόνο, ως αποστολέας, στους φακέλους των επιστολών που στέλνει στην Άνγκελα Μέρκελ, ο καθαριστής τοίχων που ζει σε μια μικρή πόλη της Θουριγγίας, Φλόριαν Χερστ, λέγοντας ότι η υπόθεση είναι εμπιστευτική, ενώ σε περίπτωση απάντησης ο ταχυδρόμος έτσι κι αλλιώς θα τον βρει με βάση το επίθετό του και τον ταχυδρομικό κώδικα. Ο προστατευόμενος του Μπόση, ιδιοκτήτη εταιρείας καθαρισμού τοίχων από γκραφίτι στην πόλη Κάνα της Θουριγγίας που ωστόσο είναι και ο αρχηγός μιας διμοιρίας νεοναζί. Φανατικός του Μπαχ, υποστηρίζει πως μόνο εκείνος αναγνωρίζει τα μεγάλα πατριωτικά ιδεώδη, που οργανώνει εκ του μηδενός μπάντα Μπαχ (μια ορχήστρα που δεν θα μπορέσει ποτέ να εκτελέσει σωστά την παραμικρή μουσική φράση του Μπαχ).

Ο Φλόριαν, παιδί που έζησε σε αναμορφωτήριο, χωρίς οικογένεια, έρχεται κυριολεκτικά από το πουθενά, αναγνωρίζει στο Μπόση τον πατέρα που ποτέ δεν είχε, αισθάνεται καλά υπό την προστασία του, υποτάσσεται σ’ αυτή και τον πιστεύει τυφλά. Ωστόσο τυφλά παρακολουθεί και τις διαλέξεις του κυρίου Κόλερ, μπερδεύεται με την ύλη και την αντιύλη, «στην πραγματικότητα δεν καταλάβαινε τίποτα, απλά τα μετέτρεπε όλα στο δικό του ιδιόμορφο σύστημα», και όπως όλα ξεκίνησαν από το απόλυτο Τίποτα κι από ένα τυχαίο γεγονός, γράφει και ξαναγράφει στην Άνγκελα Μέρκελ για να προλάβει την επερχόμενη καταστροφή. Η πικρή ειρωνεία είναι ότι αυτή δεν έρχεται από το Σύμπαν όπως πιστεύει, αλλά από τον μικρόκοσμο του Μπόση, κι έτσι περίεργα γκράφιτι με λύκους σε χώρους που συνδέονται με τον Μπαχ, εξαφανίσεις ατόμων, εκρήξεις σε βενζινάδικο, η συμμορία του Μπόση, ο «τρομοσύλλογος» Μπαχ, ναι ακόμα και ο… Μπαχ, οδηγούν την Κάνα αλλά και τον Φλόραν στην απόλυτη καταστροφή.

Ο Λάσλο Κρασναχορκάι σε ένα μυθιστόρημα 419 σελίδων με παντελή απουσία τελείας, κατορθώνει την απόλυτη καταβύθιση ενός ήρωα, του Φλόριαν, από την μεσσιανική του φύση στην τέλεια προσωπική του καταστροφή (ούτε ο Μπαχ θα καταφέρει να τον σώσει, εφόσον από την πατρική φιγούρα του Μπόση έχει πια προδοθεί), αλλά και μιας κοινωνίας, της επινοημένης Κάνα (την οποία τοποθετεί σχεδόν δίπλα στο Άιζεναχ, την πόλη όπου γεννήθηκε ο Μπαχ) από το κακό που φωλιάζει στις καρδιές των ανθρώπων, απ’ εκείνη τη συμμορία των νεοναζί.
Το μεγαλόπνοο έργο του Λάσλο Κρασναχορκάι, θεωρείται και όχι αδίκως, ως το μεγάλο γερμανικό μυθιστόρημα, διαδραματίζεται στη Γερμανία των ημερών μας, και μάλιστα στο μελαγχολικό ανατολικό τμήμα της, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα την πηγή των έργων του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και την όλο και λιγότερο μυστική βάση των νεοναζιστικών κινημάτων. Έτσι ώστε, η ρωγμή στην ρουτίνα του Φλόριαν που ξεκινά από τις διαλέξεις ενός φυσικού και μετεωρολόγου της Κάνα με θέμα το μπιγκ μπανγκ, τα στοιχειώδη σωματίδια, την καταστροφή του σύμπαντος, να συντελείται τελικά και να εκρήγνυται από την μεγάλη κοινωνική ρωγμή.

Ένα συγκλονιστικό σε εκτέλεση και φιλοσοφία μυθιστόρημα που ρίχνει φως στην άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής, κρούει τον κώδωνα κινδύνου για την μεγάλη οικολογική και κοινωνική καταστροφή, αναφέρεται στην διαρκή μάχη του Καλού και Κακού, επιτρέπει στην Τέχνη και στην αγαθή ψυχή ακόμα να πάλλεται και να παλεύει, αφήνοντας όπως μόνο εκείνος γνωρίζει να κάνει καλά, μια λάμπα θυέλλης να βρίσκεται πάντα κάπου εκεί.

Εννοείται ότι είναι ένα μυθιστόρημα που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Και ένας μεταφραστικός άθλος, αναμφίβολα.

 

László Krasznahorkai

 

Υπενθυμίζουμε ότι ο Λάσλο Κρασναχορκάι γεννήθηκε το 1954 στην πόλη Gyula της Ουγγαρίας. Σπούδασε νομικά και φιλολογία στα Πανεπιστήμια του Σέγκεντ και της Βουδαπέστης. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ούγγρους συγγραφείς, ο οποίος υπηρετεί πιστά μια λογοτεχνία φιλόδοξη και απαιτητική. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία (ανάμεσά τους το βραβείο Kossuth, που αποτελεί τη σημαντικότερη διάκριση της Ουγγαρίας, και το γερμανικό βραβείο Bestenliste-Prize). Το 2015 τιμήθηκε με το The Man Booker International Prize. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα τσέχικα, τα βουλγάρικα, τα εβραϊκά, τα ιαπωνικά και τώρα και στα ελληνικά. Δύο βιβλία του Λάσλο Κρασναχορκάι (Το τανγκό του Σατανά και Η μελαγχολία της αντίστασης) έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον φίλο του σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ, για τον οποίο εκείνος έχει γράψει και πρωτότυπα σενάρια. Το Χερστ 07769 έχει τιμηθεί στην Ουγγαρία με το Libri Prize.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: «Το τανγκό του Σατανά», «Η μελαγχολία της αντίστασης», «Πόλεμος και πόλεμος», «H Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω» και «Η επιστροφή του Βαρόνου Βένκχαϊμ».

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top