Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι αξίες, τα κίνητρα και ο προορισμός της ύπαρξής μας
23/04/2024, 9:30 μμ

Οι αξίες, τα κίνητρα και ο προορισμός της ύπαρξής μας

Γράφει ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης //

 

 

 

 

Βέρνερ Χέρτσογκ, «Το λυκαυγές του κόσμου». Μετάφραση: Γιώτα Ποταμιάνου. Εκδόσεις Βακχικόν. Αθήνα, 2023

 

Μια περίεργη ιστορία ξετυλίγεται μέσα σε αυτή τη μικρή νουβέλα του  Γερμανού σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτσογκ (Werner Herzong, γεν. 1942) που ακούει στο όνομα ‘Το λυκαυγές του κόσμου’. Διαδραματίζεται στο δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα μέσα σε ένα απομονωμένο νησί της Ομάδας νήσων Λουμπάγκ, εκατόν πενήντα χιλιόμετρα περίπου νοτιοδυτικά της Μανίλα των Φιλιππίνων. Η Ιαπωνία συνθηκολόγησε τον Αύγουστο του έτους 1945, τότε που τελείωσε και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, κι’ από εκείνη τη χρονική περίοδο ο νεαρός Χίρου Ονόντα βρίσκεται περιπλανώμενος στο εσωτερικό της ζούγκλας του νησιού χωρίς να πληροφορηθεί την εξέλιξη του πολέμου. Επί τρεις σχεδόν δεκαετίες συνεχίζει με τον δικό του τρόπο να υπερασπίζεται ένα ασήμαντο νησί μέσα στον Ειρηνικό Ωκεανό. Όταν τον ανακαλύπτουν, εκείνος μαθαίνει την ιστορία του διαρρεύσαντος χρόνου, όπως την καταστροφή της Γερμανίας, για τις δύο ατομικές βόμβες που κατέστρεψαν ισάριθμες πόλεις, την διαίρεση της Κορέας σε κομμουνιστικό Βορρά και καπιταλιστικό Νότο, τον πόλεμο του Βιετνάμ, την αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι, και τόσα άλλα με έκδηλο ενδιαφέρον, ανησυχίες, ερωτηματικά, αλλά και δυσπιστία. «Θα συνεχίσω τον πόλεμό μου», λέει όταν τον ανακάλυψαν, «Έχω αγωνισθεί τριάντα χρόνια  ήδη κι’ έχω πολλά χρόνια ακόμα μέσα μου». Οι διαταγές που είχε λάβει ο Χίρου Ονόντα από τους ανωτέρους του τότε, ήταν μετά την αποχώρηση των στρατιωτών από το Λουμπάγκ, να διατηρήσει τον έλεγχο του νησιού και την κατοχή του, μέχρι την επιστροφή του αυτοκρατορικού στρατού, διεξάγοντας ανταρτοπόλεμο κατά το δοκούν, και με όποιο κόστος. Παρά τις πολλαπλές ενδείξεις ότι ο πόλεμος είχε φτάσει στο τέρμα του, σε εκείνον είχε εδραιωθεί η πεποίθηση ότι όλα εκείνα που ερχόντουσαν με διάφορο τρόπο μπροστά του, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά τεχνάσματα ώστε να τον παρασύρουν να βγει από τη ζούγκλα και να τον συλλάβουν. Οι τρεις δεκαετίες στο εσωτερικό της ήταν συνεχής αγώνας με τη βροχή, την υγρασία, τους μουσκεμένους ορυζώνες, τις βδέλλες, τα κουνούπια, τις κραυγές των πουλιών, τη δίψα, τα έλη, τους μουσώνες, τη λάσπη, τη φαγούρα στο δέρμα του, την πυκνή βλάστηση και την ανεύρεση τροφής γι’ αυτόν και τους λιγοστούς συντρόφους του, τους οποίους σταδιακά θα χάσει έναν-έναν, για να απομείνει τελικά μόνος. Στα τριάντα χρόνια πορείας του μοναχικού στην ουσία πολέμου, ο Χίρου Ονόντα θα βγει ζωντανός, σαν φάντασμα, από εκατόν έντεκα ενέδρες. Το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα οι συζητήσεις με τους άντρες του, όσο ζούσαν εκείνοι, περιστρέφονταν γύρω από  το επίμαχο θέμα του πολέμου. Πως έπρεπε να είναι ο πόλεμος, πως θα μπορούσε να τον περιορίσει κάποιος, καθώς και άλλες ειδικές τεχνικές λεπτομέρειες που ήταν γνωστές και διαδεδομένες κυρίως στην Ιαπωνία, αγνοώντας τη βαθύτερη συμμαχία ανάμεσα στην Αμερική και τις Φιλιππίνες.

Την περιπέτεια και την αληθινή αυτή ιστορία ανέλαβε και την εξιστόρησε ο σημαντικός σκηνοθέτης και συγγραφέας Βέρνερ Χέρτσογκ, ο οποίος συνάντησε τον Χίρου Ονόντα αυτοπροσώπως στην Ιαπωνία. Είναι στην ουσία η εξιστόρηση των ταλαιπωριών και της πορείας ενός αφοσιωμένου στρατιώτη, που προσπαθεί αφ’ ενός να επιβιώσει μέσα στη φωτιά του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, αλλά αφ’ ετέρου να υπερασπίζεται με θάρρος και αυτοθυσία την πατρίδα του. Κύριο μέλημά του είναι να μην συλληφθεί αιχμάλωτος ώστε να μπορέσει να φέρει εις πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε. Να μην αφήσει, δηλαδή, τον εχθρό να καταλάβει το νησί εκείνο του Ειρηνικού ωκεανού, για το οποίο τον όρισαν οι ανώτεροί του υπεύθυνο. Ήταν νέος τότε, όταν βρέθηκε σε εκείνα τα χώματα και τον ξαναβρήκαν μεσήλικα, πλέον, και χωρίς να γνωρίζει ότι ο πόλεμος έχει ήδη τελειώσει, δεν υπάρχει πια εχθρός να  αντιμετωπίσει, αλλά μονάχα η άγρια φύση της ζούγκλας, οι δικές του σκέψεις, οι φοβίες, οι ελπίδες, τα φαντάσματα που τον κυνηγούν.  Η περιγραφή του Χέρτσογκ βασίστηκε γενναία στις περιγραφές του ίδιου του Ονόντα, ο οποίος του ξεδίπλωσε όλες τις λεπτομέρειες και  το χρονικό των βιωμάτων του μέσα στη ζούγκλα, ο οποίος πίστευε  μέχρι και τη στιγμή που τον βρήκαν ότι του είχαν στήσει ενέδρα και ήθελαν να τον πιάσουν αιχμάλωτο και να τον εξοντώσουν. Οι μνήμες όλων των στρατιωτών που βγήκαν ζωντανοί αλλά όχι αλώβητοι ψυχολογικά από τις στάχτες των πολέμων στους οποίους ενεπλάκησαν και συμμετείχαν άμεσα.

Στο ‘Λυκαυγές του κόσμου’ (μτφρ. Γιώτα Ποταμιάνου) ο Βέρνερ Χέρτσογκ, φέρνει βήμα-βήμα όλα αυτά μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, υπενθυμίζοντάς του λεπτομέρειες του μεγάλου πολέμου στα μακρυνά εκείνα χώματα. Στιγμιότυπα στην πραγματικότητα ενός μοναχικού πολέμου ενάντια στις κακουχίες της φύσης, επιστρατεύοντας  τη σκληρή στρατιωτική πειθαρχία, και την απόφασή του να παραμείνει ζωντανός ώστε να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Ενώ στην αρχή της ιστορίας είχε άλλους τρεις στρατιώτες μαζί του, τελικά μένει μονάχος να φυλάει ένα νησί από έναν ανύπαρκτο και αόρατο εχθρό, που βρίσκεται στη φαντασία του, έως φυσικά το 1974, οπότε και πείθεται ότι δεν έχει άλλες υποχρεώσεις και στρατιωτικά καθήκοντα αυτού του τύπου. Ο Χέρτσογκ ασχολείται περισσότερο με τον τρόπο που επιβίωσε ο Ονόντα, όλο εκείνο το χρονικό διάστημα, τις ψυχολογικές του μεταβολές, χωρίς ωστόσο, όπως δηλώνει, όλες οι αναφερόμενες λεπτομέρειες της ιστορίας του στο εσωτερικό της ζούγκλας να  είναι και αληθινές!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top