Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το άπλετο φως της ζωής, της μνήμης και του μύθου
14/12/2022, 12:26 πμ

Το άπλετο φως της ζωής, της μνήμης και του μύθου

Γράφει η Χρύσα Νικολάκη //

 

Νικολέττα Ρεπάνη «Το ημερολόγιο ενός ναυτικού», εκδόσεις Όστρια

 

“Είδα τη θάλασσα να ξεχειλίζει ψάρια, την είδα να αλλάζει χρώματα, την είδα από φώσφορη τη νύχτα να γίνεται πράσινη το πρωινό και να παίρνει από τα χρώματα της ίριδας τα πιο ωραία και να γίνεται όμορφη, εξαίρετο θέαμα και βάλσαμο στις ψυχές και στις καρδιές μας”

 

Η συγγραφέας Νικολέττα Ρεπάνη στην πρώτη της νουβέλα με τίτλο Το ημερολόγιο ενός ναυτικού μας θυμίζει εκείνο  το νοσταλγικό  αίσθημα που προσλαμβάνουμε από την ανάγνωση του Ημερολόγιου ενός αθέατου Απριλίου του Ελύτη. Και γιατί το λέω αυτό; που το στηρίζω; Μα φυσικά στη μορφή της χρονικής καταγραφής και την τεχνική μιας τέχνης του Χρόνου, αυτής της αίσθησης του κινηματογράφου. Αυτή η προσέγγιση της αιωνιότητας μας δίνεται απλόχερα μέσα από πολλά στοιχεία της νουβέλας, όπως οι γοργόνες, οι Νηρηίδες της Μαύρης Θάλασσας, η ιστορία της Ανεράδας, το μυστήριο της πλανεύτρας θάλασσας και όλος ο μαγικός κόσμος που ξετυλίγεται εντός του. Η αργή κίνηση, οι εικόνες που σταματάνε και οι προοδευτικοί μετασχηματισμοί, στοιχεία κινηματογραφικά, μεταπηδούν στη νουβέλα και ζωντανεύουν εμπρός μας το σκηνικό της καμβά. Η γλώσσα του ημερολογίου είναι μεστή και υποβλητική και διαφοροποιείται σθεναρά από τη γλώσσα της αφήγησης, βοηθώντας μας να διακρίνουμε χωρο-χρονικά το ένα επίπεδο από το άλλο.

Ωστόσο αυτό δεν αλλοιώνει τη συνοχή. Αντιθέτως με κατάλληλα εκφραστικά μέσα επιτυγχάνεται μεταξύ των ενοτήτων το απαραίτητο δέσιμο.

Ιδεολογικά η νουβέλα κινείται σε δύο επίπεδα. Η δεύτερη, η κρυφή, η μυστική διάσταση δεν ταυτίζεται με την αισθητή, με την ορατή, με την πρώτη. Όμως υποδηλώνεται , σημαίνεται. Η δίπλοκη σχέση μεταξύ φθαρτού και αιωνίου εκτείνεται σε πολλές περιοχές της νουβέλας και αποκαλύπτει σημαίνοντα ιστορικά γεγονότα και προσωπικά βιώματα. Αν σταθούμε σε αυτό το υπέροχο δίπλοκο θανάτου – αιωνιότητας, θα αφουγκραστούμε την πίστη της Νικολέττας Ρεπάνη για τη διάρκεια, την παρηγοριά που της προσφέρει “το αιώνιο και το πάντα ωραίο” όπως λέει ο ποιητής. Αν η θάλασσα είναι το στημόνι στον αφηγηματικό της καμβά, ο έρωτας είναι αδιαμφισβήτητα το εξίσου γοητευτικό υφάδι του. Τα πρόσωπα σκιαγραφούνται με μία αποστασιοποιημένη συμπάθεια και το αποτέλεσμα είναι όμορφο καθώς δεν αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά και τις διαστάσεις τους. Το σημαντικό είναι ότι η οικογένεια του καπετάνιου βρίσκει μέσα από το ημερολόγιο -αλλά και τον εύστοχο σχολιασμό της αφηγήτριας- τη φυσιογνωμία της, μα και το οικογενειακό πρότυπο της εποχής των ναυτικών. Η ποιήτρια με τη δύναμη της λεκτικής και εικονικής αλχημείας είναι σε θέση να ανακαλεί αιωνιότητα, να ζωγραφίζει το χρόνο και να αποδεικνύει το αντίθετο. Πως δεν υπάρχει χρόνος, μα μόνο η Αθανασία της πίστεως στην ομορφιά, στον έρωτα και στη θάλασσα. Γράφει:

“Εδώ στο τέρμα της μαύρης θάλασσας στήθηκα πρίμα και αγνάντεψα τις στεριές δεξιά και αριστερά μου. Ένα θέαμα πανέμορφο, που όποτε περνούσαμε τα στενά στεκόμουν και απόθαύμαζα όσα όμορφα χωράει ο νους, όλα αραγμένα εμπρός μου, όμορφα και θαυμαστά. Οι ακτές πυκνοκατοικημένες με υπέροχα αρχοντικά και παλιά κτίρια, πύργους, παλάτια και μικρά νησάκια με πανέμορφα κτίσματα πάνω στημένα αθάνατα στο χρόνο.”

 

Νικολέττα Ρεπάνη

 

Τα ονόματα των ηρώων του βιβλίου σηματοδοτούν το θρησκευτικό συναίσθημα της συγγραφέως. Παντού στο βιβλίο αντικρίζουμε τη βαθιά καζαντζακική της ορμή, ότι μέσα από την άβυσσο γεννιέται το φως, μέσα από το θρήνο η ελπίδα. Ο μύθος είναι για τη Νικολέττα Ρεπάνη ο ακρογωνιαίος λίθος της νουβέλας της στον οποίο στηρίζει την αγάπη της για τον άνθρωπο και το αιώνιο ατελεύτητο ταξίδι του προς το φως της αιωνιότητας. Αυτή την πίστη της συγγραφέως και την αγάπη της για την ηθική διάσταση του ταξιδιού, αντικρίζουμε στον υπέροχο επίλογο με τον οποίο κλείνει το βιβλίο. Δανειζόμενη τα λόγια του μοναδικού Καζαντζάκη θέλω να υπογραμμίσω ότι η συγγραφέας το πιο μεγάλο ταξίδι της το κάνει με την ψυχή της, και είναι αυτή η ζεστασιά της και η τρυφεράδα της πάνω στο χαρτί, που κάνει όλους εμάς που την διαβάζουμε να αισθανόμαστε οικειότητα, λες και την ξέρουμε χρόνια.

Το “Ημερολόγιο ενός ναυτικού” μας ταξιδεύει στο άπλετο φως της ζωής, της μνήμης και του μύθου μέσα από τη διόπτρα της συγγραφέως του, της Νικολέττας Ρεπάνη.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top