Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Γιοι της απουσίας
12/07/2022, 10:55 μμ

Γιοι της απουσίας

Γράφει η Τζένη Μανάκη //

 

Fabio Stassi «Σκοτώνω όποιον θέλω», Μετάφραση: Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος

 

«Τώρα οποιοσδήποτε θα ξέρει πως ό,τι έχει γραφτεί μπορεί να γίνει πραγματικότητα: λοιμοί, επιδημίες, δολοφονίες, ως και η Αποκάλυψη, το πιο διορατικό, το πιο ρεαλιστικό απ’ όλα τα μυθιστορήματα που έχει συλλάβει ποτέ ανθρώπινος νους.» (σελ.238)

  

Ο Fabio Stassi, στο νέο του μυθιστόρημα, με μία αφήγηση με έντονο το αστυνομικό στοιχείο διερευνά τη σχέση μυθοπλασίας με την πραγματικότητα, και την περιπλοκή τους. Ο συμπαθής βιβλιοθεραπευτής ήρωάς του, Βίντσε Κόρσο, γνωστός στο βιβλιόφιλο κοινό από τα δύο προηγούμενα βιβλία του “Η χαμένη αναγνώστρια” και “Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή”, βολοδέρνει στη γεμάτη απειλές και μυστήριο Ρώμη αναζητώντας αυτόν ή αυτούς που θέλουν να τον εμπλέξουν σε  κατά συρροήν δολοφονίες, αφού προηγουμένως είχαν εισβάλει στο σπίτι του, κατέστρεψαν βιβλία και βινύλια και δηλητηρίασαν τον μουγγό,  αγαπημένο του σκύλο Ντζάνγκο, που προσπαθεί να επιβιώσει με τις φροντίδες του προσωπικού μιας κλινικής ζώων.

Ποιος αρρωστημένος νους “σκοτώνει όποιον θέλει” και τι σχέση έχει με τη μυθοπλασία; Ποιο κοινό στοιχείο ενώνει τον ή τους δολοφόνους με τον βιβλιοθεραπευτή; 

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ο Βίντσε συνεχίζει, όπως και στα δύο προηγούμενα μυθιστορήματά του, να στέλνει κάρτες στον άγνωστο γεννήτορά του, στο ξενοδοχείο Νεγκρέσκο της Νίκαιας της Γαλλίας, εκεί που έγινε η σύλληψή του. Στο παρόν βιβλίο, καινοτομώντας, στέλνει δύο επιστολές εκ των οποίων η δεύτερη και προφανώς τελευταία, εκτενής και δραματική. Ένα γράμμα αβάσταχτο με ανύπαρκτο παραλήπτη, από τον γιο της απουσίας.

 

«Σου οφείλω το ταλέντο μου να γλιστράω απαρατήρητος, ξένος ανάμεσα στον κόσμο, την αδιαμφισβήτητη τέχνη σου να μην αφήνω πίσω μου ίχνη, αυτό τον απερίσπαστο, παραβατικό μου ζήλο να κινούμαι αθόρυβα. Λες και η απουσία σου, αυτό το προπατορικό αμάρτημα, ήταν καρπός ενός προμελετημένου σχεδίου, η έμπρακτη απόδειξη του πως ένας άνθρωπος μπορεί να χαθεί, να εξαφανιστεί, χωρίς να παραβιάσει κανένα νόμο, ώσπου η απουσία αυτή να γίνει απλώς μια εικασία.

[…] Είναι αλήθεια, δεν γνώρισα ποτέ τον ήχο της φωνής σου, δεν ξέρω το άγγιγμα του χεριού σου, αναγκάστηκα να τα επινοήσω, να κατασκευάσω τεχνητή μνήμη».

(σελ.259-60)

 

O Fabio Stassi, γεννήθηκε στη Ρώμη το  1962. Είναι υπεύθυνος ιταλικής λογοτεχνίας σε γνωστό εκδοτικό οίκο της Ιταλίας και ταυτόχρονα διευθύνει μία πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη.

Το βιβλίο ανορθόδοξα ξεκινά με τον επίλογο, στον οποίο πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή ο αναγνώστης, δεδομένου ότι αποτελεί “κλειδί” για την εξέλιξη της υπόθεσης.

«Είχε δυο τρύπες στη θέση των ματιών κι ένα μολύβι με σπασμένη μύτη ανάμεσα στα ματωμένα του χέρια».

Η αφήγηση αρχίζει την Τετάρτη 29 Ιουνίου 2016 και τελειώνει στις 15 Ιουλίου του ίδιου έτους μέσα σε μια γεμάτη μυστήριο νουάρ ατμόσφαιρα.

Κάθε κεφάλαιο έχει ως προμετωπίδα έναν στίχο από το νοσταλγικό τραγούδι της Φρεέλ «Où sont tous mes amants», με φορά από το τέλος προς την αρχή, ενώ μέσα στην αφήγηση παρεισφρύουν δάνεια από την εκτενέστατη γκάμα της αναγνωστικής εμπειρίας του Stassi.

Ο Βίντσε με αγωνία παρακολουθεί την πορεία της υγείας του Ντζάνγκο μένοντας επί ώρες στην αίθουσα αναμονής της κλινικής ζώων, νιώθοντας απόλυτη μοναξιά και μεταμέλεια που άφησε την αγαπημένη του Φενγκ να φύγει στην Κίνα, αλλά και που εγκατέλειψε κάποιες άλλες γυναίκες που υπήρξαν περιστασιακά στη ζωή του, ενώ παράλληλα προσπαθεί να λύσει το μυστήριο της διάρρηξης της γκαρσονιέρας του.Μία επιστολή τον οδηγεί στις φυλακές, όπου συναντά τον Κουίκουεγκ (όνομα – δάνειο από τον ήρωα του Μόμπι Ντικ) ο οποίος προσπαθεί να αποδείξει την αθωότητά του ζητώντας συμβουλές βιβλιοθεραπείας.

Ένας ψηλός τυφλός άντρας κρατώντας το άσπρο μπαστούνι του, εμφανίζεται στην αίθουσα αναμονής οδηγούμενος από έναν σκύλο. Σε κάποια φάση καθώς ο Βίντσε ενημερώνεται για την κατάσταση του Ντζάνγκο ο άντρας εξαφανίζεται αφήνοντας ένα βιβλίο με λευκές σελίδες σε γραφή Μπράιγ. Ο τίτλος του: Σκοτώνω όποιον θέλω. Ο Βίντσε προσπαθεί να τον προλάβει για να του το παραδώσει. Όμως ο τυφλός χάνεται ανάμεσα στο πλήθος του δρόμου. Κάποια στιγμή τον βλέπει από μακριά προσπαθεί να τον φτάσει όταν συμβαίνει ένα ατύχημα που αναγκάζει το τραμ να φρενάρει απότομα. Το κεφάλι του θύματος κατρακυλά σαν μπάλα, ο Βίντσε  πλησιάζει προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τι συνέβη, ματώνεται με αποτέλεσμα η αστυνομία να τον θεωρήσει ύποπτο. Ανακρίνεται ως ύποπτος των δολοφονιών όμως πάντα αφήνεται ελεύθερος. Πίσω από το αφτί του θύματος ο δολοφόνος αφήνει τη σφραγίδα του. Ένα αστέρι. Ο Βίντσε βλέπει τον τυφλό με τον σκύλο ανάμεσα σε μια ομάδα τυφλών που φεύγουν βιαστικά από την περιοχή του ατυχήματος.

Ο Βίντσε νιώθει ότι βρίσκεται σε μία δίνη παρεξηγήσεων, με διάχυτη την αίσθηση μιας απειλής που τον θέλει ύποπτο πέντε φόνων, με την ίδια πάντα “υπογραφή”. Οι δολοφονίες διαδραματίζονται σε σημεία μιας παρακμιακής Ρώμης, με αφόρητο καύσωνα και υγρασία, στα οποία ο Βίντσε είναι τυχαία πάντα παρών. Κατακλύζεται από υπαρξιακά προβλήματα, επηρεάζεται από την απειλητική περιρρέουσα ανά τον κόσμο κατάσταση, που προαναγγέλλει ένα μέλλον ζοφερό.

 

«Ο κόσμος έχει τρελαθεί κύριε Κόρσο. […]Το ξέρετε ότι τις προάλλες έβαλαν φωτιά σ’ ένα βιβλιοπωλείο;»

«Είναι το πνεύμα της εποχής. Ίσως το κακό να είναι πράγματι αναγκαίο για την κοινωνία μας, είναι η βασική της αρχή» (σελ.270)

 

Fabio Stassi

 

Το βιβλίο του Stassi δεν είναι απλά ένα ψυχολογικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Η εκλεπτυσμένη, γεμάτη μελαγχολία γραφή του εμπεριέχει όλους τους υπαρξιακούς προβληματισμούς και τα αδιέξοδα του σύγχρονου ανθρώπου, που αγωνιά γι αυτό που βλέπει να επέρχεται και αδυνατεί να το φρενάρει. Το κείμενό του εμπλουτισμένο με πολλή τέχνη, ποίηση, μουσική και λυρισμό, οδηγεί σε πολλές αναγνωστικές ερμηνείες, μεταξύ των οποίων στην διερεύνηση της ιδέας για τη δύναμη των λέξεων, και την επίδραση της λογοτεχνίας στον εμβριθή αναγνώστη.

Πόσο στοιχειώνουν τη ζωή των αναγνωστών οι λογοτεχνικοί ήρωες και πόσο πιο αληθινοί φαντάζουν από τους πραγματικούς ανθρώπους. Η πράξη του ανθρώπου στιγματίζει τον χρόνο που συμβαίνει. Η πράξη του λογοτεχνικού ήρωα επαναλαμβάνεται ες αεί μέσα στον χρόνο σε κάθε ανάγνωση κάθε αναγνώστη.

 

«Τον είχε ευνοήσει η μοναξιά του, δίνοντάς του την ευκαιρία να νιώσει ως το μεδούλι αυτή τη δύσκολη τέχνη.»

 

Τα δύο εισαγωγικά αποσπάσματα της έκδοσης είναι δηλωτικά της πιθανής έμπνευσης του Fabbio Stassi.

«Το να μην μπορείς να προσανατολιστείς σε μια πόλη δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Το να χαθείς, όμως, περιπλανώμενος σε μια πόλη, όπως χάνεσαι σ’ ένα δάσος, απαιτεί εκπαίδευση. Στην περίπτωση αυτή, τα ονόματα των δρόμων μιλούν στους περιπλανώμενους τη γλώσσα των ξερών κλαδιών που τρίζουν, ενώ οι μικροί δρόμοι στο εσωτερικό της πόλης αντανακλούν τόσο καθαρά τις ώρες της ημέρας όσο μια βουνοπλαγιά. Η τέχνη αυτή, που την έμαθα καθυστερημένα, εκπλήρωσε το όνειρό μου, τα πρώτα ίχνη του οποίου ήταν οι λαβύρινθοι που σχηματίζονταν στα στυπόχαρτα των τετραδίων μου»

ΒΑΛΤΕΡ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ

(Τα παιδικά χρόνια στο Βερολίνο το χίλια εννιακόσια)

  

«Παραληρούσε, παραήταν τραβηγμένο να νομίζει πως του είχαν αναθέσει μια έρευνα για να ανακαλύψει ότι ο ένοχος ήταν ο ίδιος. Πρώτα έπρεπε να διατυπώσει το αίνιγμα και μετά να δει αν μπορούσε να το λύσει» ΡΙΚΑΡΝΤΟ ΠIΛIA (Los casos del comisario Croce)

Εξαιρετική η μετάφραση του βιβλίου από την Δήμητρα Δότση, η οποία ξεχωρίζει τον Fabbio Stassi, ανάμεσα στους συγγραφείς που έχει μεταφράσει, για την ευρυμάθειά του, τη διακειμενικότητα της γραφής του, το αφηγηματικό του λόγο που είναι διάσπαρτος από “μυστικούς” στίχους, ποίηση και λυρισμό που κρύβεται σε κάθε πεζογράφημά του. Σε κάποια συνέντευξή της τον περιγράφει ως πράο συνεσταλμένο λογοτέχνη, διανοούμενο, κάτι που γίνεται ολοφάνερο στον αναγνώστη ειδικά αυτού του τελευταίου βιβλίου του.

 

Το τέλος του κειμένου του βιβλίου ακολουθεί Παράρτημα με τίτλο:

ΒΙΒΛΙΑ, ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕς ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Ακολουθεί διευκρινιστική σημείωση για τους «ΡΩΜΑΪΚΟΥΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ» αλλά και για τους ΕΚΤΟΣ ΡΩΜΗΣ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top