Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Ένα εσωτερικό ταξίδι με εικόνα και λόγο
26/03/2024, 10:14 μμ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Ένα εσωτερικό ταξίδι με εικόνα και λόγο

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου //

 

 

 

Βάλια Γκέντσου: “Sensus Poetica”, εκδόσεις iFocus

 

Αν το χρώμα που ταιριάζει στην ποίηση είναι το μαύρο, ίσως γιατί αποδίδει καλύτερα τη γενεσιουργό δύναμη του λόγου, στη φωτογραφία συνταιριάζει το μαύρο με το άσπρο, ίσως γιατί έτσι αποδίδονται καλύτερα οι σκιές, αποκαλύπτοντας ένα δεύτερο πεδίο, πίσω από το προφανές που αποτύπωσε ο φακός του φωτογράφου.  Η Βάλια Γκέντσου, ποιήτρια και φωτογράφος, θέλησε στο εξαιρετικής αισθητικής λεύκωμα με τον εύγλωττο τίτλο Sensus Poetica να δείξει πώς αυτές οι δύο μορφές τέχνης συναντώνται, δημιουργώντας η κάθε μια την αίσθηση της δημιουργίας, τη βαθύτερη έννοια του «ποιείν». Μέσα σε 142 ασπρόμαυρες φωτογραφίες (143 μαζί με τη μόνη έγχρωμη του εξωφύλλου, ένα έργο τέχνης από μόνο του) έχει αποδώσει έναν κόσμο σε επιμέρους ενότητες, εκκινώντας από το παντοδύναμο όνειρο και συνεχίζοντας με την απατηλή ψευδαίσθηση, ερευνώντας την άλλη πλευρά (πάντα παρούσα), την αιώνια θάλασσα, τα αναπόφευκτα (πλην θαυμαστά) θραύσματα, για να καταλήξει στα πρόσωπα και, φυσικά, στα σώματα.

Επτά εικόνες ενός κόσμου που συμπληρώνεται με τον λόγο της ποίησης· επτά ποιήματα έχουν τα κλειδιά για την κάθε ενότητα, αποδεικνύοντας πως η εικόνα μεταποιείται σε λέξεις αλλά και ο λόγος (εν προκειμένω η ποίηση) εσωκλείει εικόνες. Κάθε εικόνα και κάθε ποίημα προσλαμβάνονται και ερμηνεύονται με τόσους τρόπους όσοι και οι θεατές/αναγνώστες τους. Γιατί η Τέχνη έχει μέσα της δρόμους ανοιχτούς, ξεπερνώντας ακόμη και τον δημιουργό της, απομακρυνόμενη, ως συντελεσθέν πλέον έργο, από την αρχική του αφορμή.

Οι φωτογραφίες της Γκέντσου, άλλοτε με εξαιρετική διαύγεια και άλλοτε με σκόπιμη θαμπάδα, αποδίδουν πότε ολόκληρες εικόνες και πότε (ξεχωρίζω τα υπέροχα θραύσματα-fragmenta) λεπτομέρειες που αιχμαλώτισε ο φακός. Αποσπώντας αυτές τις λεπτομέρειες από το όλον, η φωτογράφος ανοίγει το τοπίο στη φαντασία του θεατή, αλλά κυρίως δίνει σημασία στο ελάχιστο,  ικανό να ενσωματώσει την ουσία της ολότητας στο, φαινομενικά, ελλιπές του σώμα. Στην τελευταία ενότητα, το γυμνό σώμα (πρόκληση για κάθε φωτογράφο), πότε ολόκληρο και πότε και αυτό ημιδιαφαινόμενο, πότε καθαρό πότε συσκοτισμένο, συνιστά έναν ύμνο στην αισθαντική ωραιότητα.

Τα ποιήματα (ας μην τα πούμε συνοδευτικά, γιατί, στην ουσία λειτουργούν  αυτόνομα) λιτά και περιεκτικά, όπως οι φωτογραφίες (εδώ βρίσκεται το κοινό τους σημείο), συγκροτούν και αυτά έναν κόσμο, ποιητικό, που αποδίδει την πορεία από την ονειρώδη κατάσταση στη γήινη σωματικότητα – με το όνειρο να λαμβάνει γήινη προέκταση (Στη γιορτή του χρυσάνθεμου/ οι κήποι μισανοίγουν λυπημένοι,/ οι ομορφιές τους ονειρεύονται/ σε εποχές επόμενες./ Τα βελούδινα κορίτσια την σκοτεινή/ του έρωτα ζωή ζήλεψαν/ – στις ντροπές του γέρνουν/ ένας ναός εκεί/ όπου λέξεις ανάπηρες σκιών/ ποθούνε κτίζοντας/ τ’ αηδόνια  ν’ ακουμπήσουν. «Στέρεα του ονείρου γη»),  με το σώμα να απογειώνεται σε ονειρική κατάσταση  (Σώματα που πετούν/μακρόσυρτα/ αχειροποίητα λες/ δεν στο ελάχιστο επιτρέπουν/ την αχίλλλειο  πτέρνα τους/ να ψηλαφείς// Εγκώμια στην κάμαρα/ φλου να στριφογυρίζουν/ εκείνα μόνον του έρωτα/ τα δάκτυλα γνωρίζουν// Υπερήφανα/ την τέχνη μου αγνοούν. «Αντιστέκονται»).

 

Βάλια Γκέντσου

 

Προλογίζει το λεύκωμα ο φωτογράφος και δάσκαλος φωτογραφίας Πλάτων Ριβέλλης, αντιμετωπίζοντας την ποίηση και τη φωτογραφία ως δύο διακριτές μορφές τέχνης, ωστόσο συναντώμενες στα σημεία τους, καθώς και η εκδότρια και επιμελήτρια του τόμου Δώρα Λαβαζού, που εντοπίζει εκλεκτές καλλιτεχνικές συγγένειες της φωτογράφου. Η ποιήτρια/φωτογράφος, στο δικό της σημείωμα, τονίζοντας πως οι φωτογραφίες της αποτυπώνουν τον (διαρκώς ανανεούμενο) κόσμο σε μια συγκεκριμένη στιγμή, εκφράζει τον τρόπο που επιθυμεί να επικοινωνεί το έργο της με τον αποδέκτη του: […] Ιδανικά θα επιθυμούσα, έστω και ψήγματα ποιητικής ευαισθησίας στις φωτογραφίες μου· να «διαβάζει» ο θεατής, πίσω από την εκάστοτε προτεινόμενη εικόνα, το δικό του αφήγημα. Και η εικόνα ε κ ε ί, αυτούσια.

Μια έκδοση κόσμημα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top