Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η αρχή και το τέλος…
26/05/2020, 9:52 μμ

Η αρχή και το τέλος…

Γράφει ο Νίκος Τακόλας //

 

Για το θεατρικό έργο του Τάσου Αγγελίδη Γκέντζου «Όλα ξεκίνησαν στο κοιμητήριο», εκδ. Δωδώνη

 

O Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος (Τ.Α.Γ) είναι πληθωρικός συγγραφέας, με γραφή πλούσια και πολυθεματική. Η αγάπη του για το θέατρο είναι εμφανής, κοιτώντας το έργο του. Το βιβλίο ξεκινά από μια σκηνή κοιμητηρίου, όπου την αρχική ατμόσφαιρα θλίψης  για το νεκρό διαδέχεται μια ανατροπή σκηνικού και ξαφνικά βρισκόμαστε στο κέντρο της ζωής, με ανάδρομες εξιστορήσεις παράδοξες, μα πολύ δυνατές. Γρήγορα φθάνουμε και στα κεντρικά φιλοσοφικά ερωτήματα, το νόημα της ζωής και του θανάτου. Εδώ επανέρχεται ο τεθνεώς και οι… συν-ήρωες για να μας αιφνιδιάσουν με τις απόψεις τους και την προσωπική τους φιλοσοφία, που είναι η αναζήτηση της ευτυχίας, μακράν της υλικής συσσώρευσης.

Η νοηματική ανάπτυξη είναι πολυεπίπεδη, με σταθερή έμφαση στο ασυνήθιστο και το απρόβλεπτο, θέατρο του παραλόγου (Le Théâtre de l’Absurde). Οι διάλογοι είναι βασικό στοιχείο – εργαλείο του στην προσέγγιση της πραγματικότητας. Δυο άνθρωποι, κύρια, αναπαράγουν το προφίλ του τεθνεώτος, το οποίο τους οδηγεί και στη δική τους σχέση, που ως τότε αγνοούν. Τα επιχειρήματα ξεκινούν από το παράλογο, για να τεκμηριώσουν μια άλλη εκδοχή μη συμβατικής λογικής, που παράγει καινούρια αποτελέσματα, πειστικότερα και πιο ανθρώπινα.

Το σενάριο τελικά δομεί περίπλοκες καταστάσεις που, κατά τους πρωταγωνιστές του έργου, θα ήταν καλό να μην προσπαθήσουν να βρουν τον εαυτό τους ούτε με την αλήθεια ούτε με το ψέμα, αλλά με το βολικότερο τρόπο που μπορεί να συνεχίζεται η ζωή και να υπάρχει. Βασικό στοιχείο της εξέλιξης η πολλαπλή ανατροπή και η σύγκρουση. Ούτε οι αλήθειες ούτε τα ψέματα όμως είναι το κλειδί της πραγματικότητας μα οτιδήποτε κάνει τους ανθρώπους να ζουν χωρίς να πονούν, όταν τα πράγματα δεν είναι απλά, στη σκηνική αφήγηση του Τ.Α.Γ. Αυτό θα έλεγα ότι είναι και το πιθανό μήνυμα, που εκπέμπει ο συγγραφέας.

Ένα ελαφρύ μα διαλυτικό χιούμορ διευκολύνει την υπέρβαση κλασικών παραδοχών της ζωής, κάνοντάς τες να φαίνονται ανεπαρκείς.  Το τραγικό στοιχείο γίνεται σκηνική πράξη και θεατρικό δρώμενο. Οι διάλογοι πότε φιλοσοφικοί και πότε απλά αποκαλυπτικοί του παρελθόντος, συνθέτουν το μύθο της ανθρώπινης περιπέτειας. Στις στιχομυθίες – διαλόγους, οι εκμυστηρεύσεις αποκαλύπτουν αλήθειες που ούτε λέγονται ούτε γράφονται.

Οι δευτερεύοντες ήρωες (νεωκόροι κλπ), που προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν απ’ την αρχική κηδεία, εισάγουν επαναληπτικά τις έννοιες ενός έκπτωτου κοινωνικού περιβάλλοντος, προκαλώντας στο θεατή (ή τον αναγνώστη) γεύσεις μαύρου χιούμορ (l’humour noir), μα και αδιόρατη θλίψη για την αποδεκτή κυνικότητά τους. Το «χιούμορ» αυτό των συντελεστών της κηδείας έρχεται σε προφανή αντίφαση με την οδύνη των συγγενών του νεκρού.

Οι συχνές αναδρομές στο παρελθόν περιπλέκουν  το έργο όλο και περισσότερο. Στο έργο δεν υπάρχει μέλλον, παρά μόνο παρελθόν και εξηγήσεις γι’ αυτό. Με οδηγό τη συναισθηματική μας αντίληψη, παρακολουθούμε την αρθρωτή ανασύσταση της πραγματικής ιστορίας, παράλληλα με την αποδόμηση της φαινομενικής πραγματικότητας, που είναι αναμφισβήτητα από τα δυνατά σημεία του έργου. Παραδόξως το τραγικό στοιχείο δεν είναι τελικά το ισχυρότερο στο έργο, αφού οι ήρωες εμπλέκονται σε καταστάσεις που με παράδοξους τρόπους το υπερβαίνουν. Η ψυχοσύνθεση των ηρώων είναι έτοιμη να δεχτεί κάθε τι λυτρωτικό, αλήθεια ή ψέμα.

 

Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος

 

Πόσο ακριβή είναι η αυτογνωσία εκάστου, «ρωτάει» ο συγγραφέας; Πρόκειται για μια αναζήτηση που οδηγεί στην επικοινωνία και στη συμφωνία ανθρώπων ή για μια ατομική λύτρωση; Και οι βεβαιότητες; Τα απαραίτητα συστήματα αναφοράς για να υπάρχουμε; Πώς συντίθενται με των άλλων; Πώς δομείται η υπαρξιακή ηρεμία; Στο τέλος των εξηγήσεων οι ηθοποιοί μπερδεύονται με τους ρόλους τους, πληγωμένοι από τις ζωές τους, αλλά ενισχυμένοι από το χειροκρότημα των θεατών.

Θέατρο του παραλόγου, λοιπόν, με πινελιές μαύρου χιούμορ, μα και θέατρο της γνώσης, αφού η ανθρώπινη αλλά και η θεατρική πράξη αλλάζουν συνεχώς μορφές και ανάγκες στο πλαίσιο του κοινωνικού γίγνεσθαι. Εδώ το βιβλίο του Τάσου Αγγελίδη Γκέντζου αγγίζει το μεταμοντέρνο, αν έτσι ορίζουμε τη ζητούμενη απάντηση σε καινούρια και άγνωστα ερωτήματα της σημερινής ζωής. Και περί αυτού πρόκειται, αφού το θέατρο δεν είναι τόπος γενικής ιλαρότητας κύρια, αλλά τόπος διαμόρφωσης της συλλογικής ψυχής μας.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top