Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ποιητική επίγνωση της ψευδαίσθησης
28/07/2020, 6:50 μμ

Ποιητική επίγνωση της ψευδαίσθησης

Της Ευσταθίας Δήμου //

 

Παύλος Παρασκευαΐδης, “Πινακοθήκη Ψευδαισθήσεων”, Ενύπνιο, Αθήνα 2020

 

Η δεύτερη ποιητική συλλογή του Παύλου Παρασκευαΐδη, που κυκλοφορεί υπό τον ευρηματικό τίτλο Πινακοθήκη ψευδαισθήσεων, αποτελείται από έναν σχετικά μικρό αριθμό ποιημάτων, δεκαέξι στο σύνολο, ομαδοποιημένων σε τέσσερις επιμέρους ποιητικές ενότητες, «Μόνιμη έκθεση», «Η τριλογία της Σαμοθράκης», «Συλλογή κειμηλίων Τραπεζούντας» και «Συλλογή νεότερης ελληνικής ιστορίας». Ήδη, από τους τίτλους των τεσσάρων ποιητικών ενοτήτων μπορεί να διαμορφώσει κανείς την προσδοκία ότι η ποιητική αυτή συλλογή είναι προσανατολισμένη τόσο τοπικά, όσο και χρονικά, στους τόπους που αναφέρονται στους παραπάνω τίτλους και σε χρόνια περασμένα που σφράγισαν ανεξίτηλα την ιστορία. Παράλληλα, ο τίτλος του βιβλίου μαρτυρεί το πλαίσιο και το περιβάλλον εντός του οποίου κινείται η ποιητική σκέψη και έκφραση του ποιητή, δηλαδή την παραδοχή και, ως εκ τούτου, την άρση των ψευδαισθήσεων.

Τα ποιήματα είναι γραμμένα σε διάφορες φόρμες και σχήματα. Ο ελεύθερος στίχος κυριαρχεί, ενώ, στην ακραία του εκδοχή, το ποίημα γίνεται πεζόμορφο θυμίζοντας μικρό διήγημα που μπορεί μάλιστα να περιλαμβάνει και διαλόγους. Τα τελευταία αυτά πεζά ποιήματα προσιδιάζουν στον αφηγηματικό τύπο του διηγήματος όχι μόνο λόγω της μορφής τους, αλλά και λόγω του περιεχομένου τους. Πρόκειται μια μικρές ιστορίες, στιγμιότυπα ζωής με θέμα τους την ανθρώπινη μοναξιά, τη μνήμη, τον έρωτα, την επαφή των ανθρώπων, άλλοτε τραυματική, άλλοτε σωτήρια ή και τα δύο ταυτόχρονα. Σε αυτές τις μικροϊστορίες μπορεί να εντοπίσει κανείς στοιχεία θεατρικότητας, είτε στους διαλόγους, είτε στο σκηνικό, είτε ακόμα και στην πλοκή, στοιχείο που τις κάνει να μοιάζουν με μικρά μονόπρακτα.

Στα υπόλοιπα ποιήματα, που είναι συνθεμένα σε στίχους, η θεματική του Παρασκευαΐδη διευρύνεται και εξακτινώνεται σε θέματα όπως η ποίηση και η ματαιοδοξία του ποιητή, αλλά και σε ζητήματα υπαρξιακά όπως ο χρόνος και η θέση του ανθρώπου μέσα στη διαχρονία, ο θάνατος και το γνωστό από το δημοτικό τραγούδι μοτίβο της επιστροφής του νεκρού στον Επάνω Κόσμο, ζητήματα κοινωνικά και ευρύτερα ανθρώπινα όπως η φρίκη του πολέμου και ο θάνατος που αυτός σκορπά αφειδώλευτα. Άταφα άφησε τα κορμιά των γονιών του/ σ’ έναν χωματόδρομο κοντά στο Ερζερούμ/ το ίδιο θέαμα με πόνο ανείπωτο/ είδε λίγο έξω απ’ το Βαν/ νεκρό τον αδερφό του παράμερα στον δρόμο/ ούτε απ’ τα αγρίμια δεν τον άφησαν/ να το φυλάξει («Αντιγόνη»)

Ξεχωριστή ομάδα αποτελούν τα ποιήματα της «Τριλογίας της Σαμοθράκης» στα οποία πρωταγωνιστής είναι ο Δάσκαλος, μια ύπαρξη παράδοξη που συνδυάζει στοιχεία της ανθρώπινης υπόστασης και μιας ζωώδους φύσης, μια ύπαρξη που είναι ταγμένη στη θυσία, τον εξαγνισμό και τη λύτρωση. Δάσκαλε, κερασφόρο βρέφος// Αρχέγονα χάδια μητρικά/ θρέφουν τα τραγοπόδαρο παιδί/ μνήμες του σώματος/ γλώσσες του παρελθόντος// Γίνε φωτιά δάσκαλε/ κάψε τις επιθυμίες/ τ’ αχρείαστα προγονικά στολίδια («Το κερασφόρο βρέφος»)

Παρά το μικρό της μέγεθος και τον περιορισμένο αριθμό των ποιημάτων η συλλογή του Παρασκευαΐδη κατορθώνει να αγγίξει μία ευρεία κλίμακα θεμάτων και θεματικών. Η ποιητική του ματιά εξακτινώνεται με την ίδια άνεση στο «τότε» και το «τώρα», το «εκεί» και το «εδώ» και κατορθώνει να εναγκαλισθεί με την ίδια συνέπεια και ευαισθησία μείζονα και διαχρονικά θέματα, αγαπημένα στην ποίηση και τους ποιητές. Με γλώσσα λιτή, ρέουσα, απλή, ταυτόχρονα όμως ουσιαστική και καίρια κατορθώνει να αναδείξει μέσα σε λίγους στίχους μία προβληματική που συμπαρασύρει τον αναγνώστη όχι μόνο στην αισθητική απόλαυση, αλλά και στην περίσκεψη, τον στοχασμό και, εν τέλει, το βίωμα. Η εν λόγω ποιητική συλλογή φέρει έντονη τη σφραγίδα του ανθρωπισμού, του αλτρουισμού, της μέριμνας για τον έτερο, τον οικείο ή τον ξένο, και αυτό συνιστά την ιδιαίτερη σφραγίδα της.

 

Παύλος Παρασκευαΐδης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top