Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Ο ορθός δρόμος. Εξιδανίκευση και απόλυτος ρεαλισμός.
02/03/2021, 10:13 μμ

Ο ορθός δρόμος. Εξιδανίκευση και απόλυτος ρεαλισμός.

Του Πάνου Χατζηγεωργιάδη //

 

 

“Ο άνθρωπος δεν γεννιέται άνθρωπος. Γεννιέται κτήνος το οποίον προσπαθεί καθημερινώς προς τον εξανθρωπισμόν”

Νικηφόρος Βυζαντινός

 

 

Είναι πάντοτε καίριο το συγκεκριμένο ζήτημα της προβληματικής την οποία προτίθεται να αναπτύξει έστω και στις λίγες γραμμές του, το παρόν κείμενο. Στην τέχνη παρατηρείται, ιδιαίτερα στις ημέρες μας και στον σημερινό “σύγχρονο” κόσμο, η σαφής τάση απόλυτου ρεαλισμού, ήτοι της απόλυτης, ως και ωμής απόδοσης της πραγματικότητας στην τέχνη, στην οιαδήποτε μορφή της.

 

 

 

 

Παλαιότερα και ιδιαίτερα τους περασμένους αιώνες, η τέχνη πέρασε πολλάκις από πολλά και διαμετρικώς αντίθετα στάδια με την προβληματική αυτή πάντοτε στο επίκεντρο, το εάν εν ολίγοις κρίνεται ορθόν το να αποδίδεται ένα πνευματικό έργο στην απόλυτη, γυμνή μορφή του ή εάν θα έπρεπε η τέχνη να ακολουθεί την τάση του εξωραϊσμού των προσώπων και των καταστάσεων. Την τάση της τέχνης κάθε φορά, το πρίσμα δια μέσου του οποίου αντιμετώπιζε την απεικόνιση της ζωής, το καθόριζαν λίγο ή πολύ οι έξωθεν κοινωνικές συνθήκες, οι οποίες σαφώς και επέβαλλαν τις απόψεις τους συνεχώς και σε κάθε έκφανση της δημόσιας ζωής δίχως ποτέ να αποκλείεται και το αντίθετο, το η τέχνη να επιβάλλει κοινωνικές τάσεις και απόψεις.

Η τέχνη λοιπόν κάθε φορά καλούνταν να καλύψει τις ανάγκες της κοινωνίας, αναφορικά με τις απεικονιστικές τις διαδικασίες και μηχανισμούς σε σχέση με την πραγματικότητα και απαντούσε επαρκώς ή μη κάθε φορά στις απαιτήσεις των κοινωνικών κατασκευών και στεροτύπων κάθε εποχής, σε αγαστή συνεργασία με τις κοινωνικές νόρμες ανά τους αιώνες.

Διαφορετικά λόγου χάρην πρότυπα ομορφιάς, διαφορετικές αντιλήψεις για την θέση των δύο φύλων, διαφορετική αντιμετώπιση της καθημερινότητας, ήταν οι παράγοντες που από καιρού εις καιρόν, επέβαλλαν την άποψη (πολλάκις αντικατοπτρισμό της κοινωνίας ως αναφέρθηκε) της τέχνης σε σχέση όχι τόσο με τον τρόπο προσέγγισης του θέματος της (και σαφώς ο όρος εξιδανίκευση του τίτλου δεν αναφέρεται επουδενί στον κίνημα του ιδεαλισμού στην τέχνη), αλλά το περισσότερο με τα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά όπως η γλώσσα που χρησιμοποιείται κάθε φορά και που σκοπό έχουν σε κάθε περίπτωση να μεταφέρουν τα μηνύματα κατά τον ιδανικότερο τρόπο στην μεγάλη κοινωνία.

Ο υποφαινόμενος είναι σαφώς θιασώτης της σχολής της εξιδανίκευσης για την τέχνη, διότι θεωρεί πως εξιδανικεύοντας ένα έργο τέχνης, αυτό επιδρά θετικά προς την αυτοεξέλιξη των επιμέρους ατόμων μιας κοινωνίας, ενώ από την άλλη πλευρά η απόλυτη, ωμή απεικόνιση της πραγματικότητος όχι μόνον δεν βοηθά στην βελτίωση του επιπέδου των μονάδων άρα και της κοινωνίας σε μεγαλύτερη κλίμακα, αλλά εκτρέφει τα ποταπά, τα ταπεινά ένστικτα του ανθρώπου με τελικό αποτέλεσμα την περαιτέρω πνευματική ένδεια και την ολοένα και επί τα χείρω αυτοαπαξίωση της ανθρώπινης φύσης.

Στον αντίποδα βεβαίως θα βρεθούν αρκετοί οι οποίοι και θα επιχειρηματολογήσουν υπέρ του απόλυτου ρεαλισμού. Θα τονίσουν πως “η αλήθεια πρέπει να λέγεται όπως είναι” και γενικώς θα θεωρήσουν αυτή την προσέγγιση αφυπνιστική για το κοινό καλό παραβλέποντας όμως στο σκεπτικό τους την πιθανότητα αυτοεξελίξεως των ατόμων – προσώπων δια μέσου της εξιδανικευμένης τέχνης, και θεωρώντας ως δεδομένη την πραγματικότητα και την “αλήθεια” που θα πρέπει να τονιστεί δια μέσου του απόλυτου ρεαλισμού, αποκλείοντας έτσι κάθε περίπτωση βελτίωσης των προσώπων.

Οι δύο κεντρικές σχολές σκέψης και θέασης των πραγμάτων αυτές, ασχέτως των επιμέρους κινημάτων , αναφορικά με τον τρόπο προσέγγισης ενός θέματος, μέλλουν να βρίσκονται πάντοτε σε μιαν αδιόρατη διαφωνία όπως διαφωνούν και οι κοινωνικές τάσεις που τις εκπροσωπούν. Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό, κάθε εποχή και σε κάθε κοινωνική συνθήκη μιας και η τέχνη επηρεάζεται απολύτως από την κοινωνία και η κοινωνία από την τέχνη, να επιλεγεί ο ορθός δρόμος.

Και ο ορθός δρόμος για την τέχνη, είναι το να μπορεί κάθε φορά να βοηθά στην εξέλιξη των ατόμων μιας κοινωνίας και να μην δρα ως αποδομητικός παράγοντας για την περαιτέρω αποσύνθεση των προτύπων, των κοινωνικών σχημάτων και των απόψεων εάν αυτό δεν κρίνεται σκόπιμο. Να μην γίνεται η τέχνη έστω και ακουσίως και μέσα στα πλαίσια μιας κακώς εννοούμενης ελευθερίας η οποία καταντά ελευθεριότητα, συνεργάτης όσων ενδεχομένως επιδιώκουν τον σκοταδισμό για τις κοινωνίες ώστε να τις ελέγχουν. Να μην συνεργεί η τέχνη εις το αποδομητικό έργο αυτό, τουναντίον να προσπαθεί να σταθεί ως το τελευταίο σύνορο ώστε να διατηρηθεί στο έπακρον η ανθρώπινη φύση όσο πιο ψηλά είναι δυνατόν.

Ο ορθός δρόμος για την τέχνη δεν μπορεί να είναι άλλος από το να υπηρετήσει με όλες της τις δυνάμεις την αέναη προσπάθεια του κτήνους – ανθρώπου ώστε αυτός να καταστεί ολοένα πιο κοντά στο “ανώτερο εγώ”. Ώστε ο άνθρωπος μία ημέρα να μπορεί να θεωρείται άνθρωπος πραγματικά και όχι τυπικά

Αυτή θα πρέπει και οφείλει να είναι η ουσιωδέστερη αποστολή της τέχνης σε οιαδήποτε μορφή και ιδιαίτερα σε κόσμους, χρόνους, εποχές και κοινωνίες μεταβατικές ως η δική μας.

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top