Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι ξεχασμένοι λεπροί και το χερσαίο εμπόριο του Ανρί ντε Μονφρέντ
05/11/2019, 9:27 μμ

Οι ξεχασμένοι λεπροί και το χερσαίο εμπόριο του Ανρί ντε Μονφρέντ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

Ανρί ντε Μονφρέντ, “Ο λεπρός. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα VII”. Μετάφραση: Μάριου Σοφιανού, Ξένιας Πλαχούρη. Εκδοτικός Οίκος Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος. Αθήνα, 2018

 

Στα προηγούμενα βιβλία του Ανρί ντε Μονφρέντ, στα οποία αναφερθήκαμε κατά κόρον μέσα σε προηγούμενες σελίδες και τεύχη ετούτου του πάντα φιλόξενου ηλεκτρονικού πολιτιστικού περιοδικού,  ο τολμηρός Γάλλος ταξιδευτής, έμπειρος θαλασσοπόρος, δαιμόνιος και αμετανόητος έμπορος και φυσικά ακούραστος, πολυγραφότατος, παραστατικός και χαρισματικός συγγραφέας, μας είχε συνηθίσει να ταξιδεύουμε κι’ εμείς συνοδεύοντάς τον στις αγαπημένες και τόσο γνώριμες θάλασσές του, κυρίως στον Περσικό Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα.  Σε τούτο το βιβλίο του, όμως, αλλάζει κάπως υπόβαθρο και φόντο, αφού ξεχνά την αγαπημένη του θάλασσα με τα τερτίπια και τα αιωνόβια καμώματά της, και μας ξεναγεί πλέον σε στεριά και πιο σωστά σε ερήμους πλημμυρισμένες από άμμο. Βεβαίως, είχε ήδη πάψει από πολύ καιρό να βλέπει το ‘χρυσωμένο κλουβί’, μέσα στο οποίο, όπως εξομολογήθηκε, κλείνονται οι άνθρωποι από δειλία, από φόβο ν’ αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο και την προσωπική μάχη…

Η καινούργια του ιστορία, αρχίζει από το πολυπολιτισμικό λιμάνι της Μασσαλίας, όπου τον βρήκε ο Αύγουστος του 1910, έτοιμο και αποφασισμένο για περαιτέρω ταξίδια, εμπόριο  και ταλαιπωρίες. Απ’ εκεί, με τη βοήθεια του πλοίου  ‘Ώξου’, πέρασε ταξιδεύοντας ανατολικά από τις ακτές της Σικελίας, της Κρήτης, το Πορτ Σάιντ και μέσω της Ερυθράς Θάλασσας έφτασε στα τόσο προσφιλή του μέρη, και συγκεκριμένα στο γνώριμο Τζιμπουτί. Αλλά κάποιες εντολές, άνωθεν, τον κατηύθυναν προς τη μεριά της Αιθιοπίας, στην Ντίρε Ντάουα, με σκοπό το επίσης προσοδοφόρο, εκείνη την εποχή,  εμπόριο καφέ και δερμάτων. Πρώτα απ’ όλα, βεβαίως, έπρεπε να μάθει κάπως καλύτερα τη γλώσσα του τόπου, ή τουλάχιστον τα Αραβικά, και να γνωρίσει επίσης καλύτερα τα ήθη και τα έθιμα της περιοχής, να διακρίνει την προέλευση των διαφόρων ποικιλιών του καφέ, καθώς και να εκτιμάει την ποιότητα των δερμάτων τα οποία έπρεπε να διαπραγματευθεί κατά τη διάρκεια των αναγκαστικών αγοραπωλησιών με τους άλλους χονδρέμπορους και λιανέμπορους.  Στο καινούργιο οδοιπορικό του, έχει ως βοηθούς τοπικούς άντρες αμφιβόλου ήθους και εμπιστοσύνης και μαζί οδεύουν από τόπο σε τόπο μέσα σε αφιλόξενες ερήμους και αμμώδεις και άχαρες εκτάσεις και διαδρομές. Στο Χαράρ, ανακατεύονται με λεπρούς και φυλακισμένους κατάδικους σε φυλακές κυριολεκτικά εγκαταλελειμμένες τρώγλες, όπου οφειλέτες, απατεώνες, κλέφτες και δολοφόνοι, βρίσκονται όλοι μαζί, και το σπουδαιότερο, ξεχασμένοι και αβοήθητοι από θεούς και ανθρώπους. Με περίσσιο ενδιαφέρον  παρατηρεί πως στους λεπρούς με τα μισοφαγωμένα κορμιά και άκρα, καθώς και τα αποκρουστικά προσωπεία που καλύπτονταν τεχνηέντως, η ελεημοσύνη είναι μάλλον  συνηθισμένο φαινόμενο και πρακτική στην ευρύτερη περιοχή.

Φυσικά σε αυτό το εμπόριο, και στη συγκεκριμένη περιοχή, δραστηριοποιούνταν και άλλοι πολλοί ενδιαφερόμενοι πλην του Μονφρέντ, κι’ αυτοί ήταν Εβραίοι, Έλληνες και Αρμένιοι, κυρίως, κάθε ένας από τους οποίους εμπόρους είχε το δικό του δίκτυο εμπόρων, συνεργατών και πληροφοριοδοτών, φανερών και μη. Όπως είναι ευνόητο, για να επιβιώσει κάποιος μέσα σε αυτή την πολύπλοκη και πολυπολιτισμική χοάνη, έπρεπε να είναι πανούργος, αδίστακτος και βεβαίως πολύπειρος γύρω από την αργή καθημερινότητα και τις πολυποίκιλες εκφάνσεις της περιοχής. Και ο Μονφρέντ, είχε σχεδόν όλα τα εχέγγυα και απαιτούμενα προσόντα για εμπορικές συναλλαγές  στην αραβική χερσόνησο, αλλά ήταν άπειρος στα τερτίπια της  στεριάς, σε αντίθεση με εκείνα των γνώριμων θαλασσών,  εκείνων των ταραγμένων υδάτων  στων οποίων τα μήκη και πλάτη μάς είχε υπερβολικά συνηθίσει στα προηγούμενα βιβλία του. Εντύπωση προκαλεί και εδώ στον αναγνώστη, ειδικά σε εκείνον που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Ανρί ντε Μονφρέντ, οι ειδικές λεπτομέρειες των γεγονότων τα οποία μας περιγράφει ο Γάλλος συγγραφέας, δεδομένου ότι θα ήταν μάλλον αδύνατον να κρατούσε σημειώσεις όσο αυτά εξελίσσονταν, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης  κάποιων εξ’ αυτών, τα οποία σημειωτέον  θα μπορούσαν να οδηγήσουν και σε απώλεια ακόμα και  της ίδιας της ζωής του. Κι’ αυτό γιατί τα μεν γεγονότα που περιγράφει το βιβλίο εξελίχτηκαν μεταξύ 1910 και 1911, ενώ η συγγραφή του βιβλίου, όπως δεν παραλείπει να μας πληροφορήσει, τελείωσε στις 9 Απριλίου του 1935,  στο Ομπόκ.

 

Henry de Monfreid

 

Φυσικά όπως έχει λεχθεί, ο Μονφρέντ επιστράτευσε τις σχέσεις του με τους Άραβες, μερικές φορές ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου με γυναίκες της περιοχής, ενώ  παράλληλα γνώρισε αναγκαστικά και μάλιστα σε βάθος κάποιες ιδιορρυθμίες της πολύ απαιτητικής και αυστηρής θρησκείας τους. Μια ακόμα από τις πολλές περιπέτειες του Ανρί ντε Μονφρέντ, στεριανή ετούτη τη φορά, συγκεκριμένα μέσα στην αφιλόξενη έρημο της Αιθιοπίας. Τελειώνοντας και τούτη την ελκυστική περιπέτειά του, και ύστερα από ‘… αποτυχημένες επιχειρήσεις και μεταφορές εμπορευμάτων διά μέσου της ερήμου Ντανακίλ, με αμάξια που τα έσερναν βόδια…’, ξαναγυρίζει επιτέλους στο Τζιμπουτί, τις ηλιόλουστες ακτές του, τα φουσκωμένα μικρά πανιά που παρασύρονται από τους μουσώνες προς το άγνωστο, προς την περιπέτεια, την αληθινή περιπέτεια, αυτή του ανοικτού πελάγους, εκεί όπου η θάλασσα τον τραβούσε σαν αόρατος μαγνήτης πάντα! Όμως, και απ’ αυτή την ιστορία και περιπέτεια, θα μάθαινε κι’ αυτός κι’ εμείς, πως ‘… δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο που να μας ανήκει. Παντού η ζηλοτυπία, το μίσος, η ηλίθια κακοβουλία, η ύπουλη πονηριά, κατορθώνουν να μας στερήσουν τα πιο αγαπητά μας πράγματα, στα οποία έχουμε αφιερώσει όλη μας την αγάπη…’. ‘Δεν πρέπει’, προσθέτει, ‘να έχει κανείς τίποτε δικό του, για να μπορεί να είναι ελεύθερος’ πραγματικά!

Κι’ αυτή η ιστορία του Μονφρέντ, συγκαταλέγεται μέσα στην ευρύτερη εκείνη περίοδο που αφορά την ‘παρουσία’ της πατρίδας του, της Γαλλίας στην Αιθιοπία, η επικράτηση της οποίας στην τελευταία θα ‘…μπορούσε να είναι  αποδοτική, αν δεν υπήρχε η κουτή αντίδραση διαφόρων υπηρεσιών, εχθρικών προς τον κλήρο’, αφού παραδέχεται ότι όλη η επιρροή που είχαν εκεί, ήταν έργο των κληρικών! Κάποιες ξεχασμένες, ή απωθημένες στην περιφέρεια του νου, σε μεγάλο βαθμό, πικρές  αλήθειες, από πολλούς σύγχρονους!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top