Fractal

Ο ουσιαστικός προορισμός της ύπαρξης

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μούσσας //

 

Για τον «Ιππόκαμπο» του Αντώνη Μυλωνάκη, εκδ. Καστανιώτη, 2023.

 

«Η μνήμη υπήρξε είδος λογοτεχνικό πριν ακόμη γεννηθεί η γραφή»        

E.Montale

 

Η ιστορία της Άλις Γουόντερ. Μια πολυεπίπεδη πλοκή σε έναν κόσμο όπου το μέλλον ανήκει στο μεταίχμιο πραγματικότητας και φαντασιακού, πλάσματα και γεγονότα που θα μπορούσαν να βρίσκονται σε οποιαδήποτε από τις ακόμα άγνωστες διαστάσεις του χρόνου και του χώρου. Κι όμως η αφήγηση και κυρίως η θεατρικότητα των χαρακτήρων, μας πείθουν για τη βέβαιη ύπαρξη του κόσμου αυτού, έστω και στη χώρα των ονείρων με ένα ρυθμό αβίαστο, με λόγο καλοδουλεμένο στα όρια της σκοτεινής καφκικής δημιουργίας, χωρίς αχρείαστες εξάρσεις και μελοδραματικότητες, αλλά με δύναμη και ισορροπία ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και την ψυχοτρόπα αποτύπωσή της.

Ο ίδιος ο «Ιππόκαμπος», από ανατομική δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου, μετατρέπεται σταδιακά σε επικίνδυνο σύμβολο μνήμης και ανάμνησης – άρα ύπαρξης- αλλά και μέσο δημιουργίας μιας απίστευτης εξέλιξης τραγικών σκηνών  που όμως από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα, μας βεβαιώνουν για δυο κυρίως στοιχεία: σε πρώτο επίπεδο τη βαθιά αλληγορική και ιδιαίτερη σκέψη του συγγραφέα ο οποίος με άνεση τη μεταφέρει στο χαρτί και σε ένα δεύτερο πιο εσώτερο επίπεδο, την ανάγκη του να κρύψει ή να διασώσει ανάμεσα στις γραμμές της αφήγησης μύχια μυστικά, κωδικούς και νοήματα, τα οποία δεν είναι εύκολο να αναγνωριστούν με μια απλή ανάγνωση. Χρειάζεται υπομονή και εξοικείωση, με ένα ύφος γραφής ιδιαίτερα ερμητικό και μαζί απρόσμενα αποκαλυπτικό.

 

«Ο ίδιος χρόνος ξανά και ξανά. Έπειτα ένα αχανές, άδειο δωμάτιο. Οι τοίχοι του ενώνονταν σ’ ένα άπειρο βάθος. Η Άλις πρόλαβε να κάνει μια περιστροφή και κατάλαβε. Το δωμάτιο αυτό ήταν γεμάτο μέχρι απάνω με την απουσία όσων δεν συνέβησαν», (σελ.158).

 

Αντώνης Μυλωνάκης

 

Η μνήμη λοιπόν επανέρχεται, επανατοποθετεί τα γεγονότα, ορίζει τη συνειδητή σκέψη, την ανάγκη, το συναίσθημα, την αρχιτεκτονική της εικόνας, την αρμονία του ήχου, την τέχνη και την πηγαία δημιουργία. Λόγος υπάρχει, μόνο με την προϋπόθεσή της δυνατότητας να καταγράφει από την μνήμη.

Αυτή δημιουργεί ή καταλύει την προσδοκία, την ελπίδα και το όνειρο. Έτσι βιώνουμε την καταιγιστική ένταση των συναισθημάτων μόνο μέσα από το πρίσμα της διαρκούς εμπειρίας της μνημοσύνης. Και ακριβώς είναι αυτές οι αναμνήσεις που απειλούν την Άλις, ίσως και τον καθένα μας, αλλά πάντως σίγουρα τον συγγραφέα.

Μια διαρκής αναμέτρηση με το μέτρο του χρόνου που η αφήγηση δημιουργεί αβίαστα ανατρέποντας εκείνη την περίφημη άποψη του Nietzsche «Ευτυχείς, όσοι μπορούν να λησμονούν». Δεν μας προστατεύει από την οδύνη της απώλειας, την ευτυχία της αγάπης, τον λυσιμελή Έρωτα, το Θάνατο, και εν τέλει τα συναισθήματα τα οποία στον κόσμο της βασικής ηρωίδας είναι απαγορευμένα, αφού μπορεί να προκαλέσουν το καταστροφικό κλάμα. Τα δάκρυα στον κόσμο του «Ιππόκαμπου» σημαίνουν τύφλωση, καταδίκη, θάνατο.

Ποιο μέλλον μας ανήκει; Θα μπορούσε όντως να υπάρχει ο κόσμος που επιδέξια δημιουργεί ο συγγραφέας ή μήπως υπάρχει και είναι ήδη μπροστά μας; Το βιβλίο αυτό, είναι συνολικά η οριζόντια γραμμή που τέμνει ανελέητα την ανθρώπινη ύπαρξη, «υπενθυμίζοντάς» της, τον ουσιαστικό προορισμό της, την πραγματική της φύση, τα όρια και τις ασύλληπτες δυνατότητές της, εκφράζοντας όλο το φάσμα των συναισθηματικών αποχρώσεων, των τόνων και των εκφάνσεων του ψυχισμού μας.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top