Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ιδεογράμματα
19/08/2020, 9:39 πμ

Ιδεογράμματα

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος //

 

«Γράμματα από έναν Αιωρούμενο κόσμο», Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης, εκδ. 24 Γράμματα

 

Ο Λευκάδιος Χερν, βαπτισμένος στην Λευκάδα του 1850 υπήρξε μια σπουδαία προσωπικότητα. Μια συναρπαστική βιογραφία, ατέλειωτα χρονογραφήματα και ξυλογραφίες για την Νέα Ορλεάνη, ιστορίες φαντασμάτων και παράξενες μυθιστορίες μονοπώλησαν το ενδιαφέρον του σπουδαίου αυτού εκφραστή του ελληνιστικού κόσμου. Ιρλανδία, Σινσινάτι, Αγγλία και Γαλλικές Δυτικές Ινδίες μερικοί από τους σταθμούς του Λευκάδιου Χερν πριν φτάσει στον τελικό προορισμό του. Η Ιαπωνία τίμησε και τιμά τον Έλληνα που βρήκε στην ιαπωνική κουλτούρα μερικές από τις σταγόνες του ελληνικού πνεύματος. Ρίζωσε και μεγαλούργησε στο Κόμπε και το Τόκιο, σημαδεύοντας την ιαπωνική κοινωνία που δεν του αρνήθηκε την ύστατη τιμή. Μια μικρή έκταση γης για να θυμίζει πάντα τον Λευκαδίτη ανταποκριτή που αγάπησε βαθιά την Ιαπωνία και τους ανθρώπους της.

Έκτοτε πέρασαν πολλές δεκαετίες, η Ιαπωνία άλλαξε το πρόσωπό της, ο Λευκάδιος έγινε πνοή από την ανάσα της μεγάλης και επιβλητικής πολιτείας. Εκείνης που βρίσκεται στο τέλος μιας μεγάλης γης και την αρχή μιας μεγάλης θάλασσας. Τα έθνη συνέχισαν να πορεύονται μες στην δίνη των δεκαετιών, αλλάζοντας πρόσωπο, γνωρίζοντας δόξες και καταστροφές. Στα χωνευτήρια τους βυθίστηκαν τότε και τώρα οι ζωές των ανθρώπων. Φύλλα στον άνεμο της μοίρας που παρασέρνει τις ζωές σε άλλους κύκλους οι άνθρωποι μπόλιασαν τα έθνη, τα μετοίκησαν κουβαλώντας τις ζωές και τις εντυπώσεις τους σε κάθε πλευρά αυτού του κόσμου.

Ο Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης που υπογράφει τα Γράμματα από έναν Αιωρούμενο Κόσμο των εξαιρετικών εκδόσεων 24 Γράμματα, ανήκει σε αυτούς που ζουν ως άνθρωποι μεσιανοί στο μέσον μιας πραγματικότητας που ανατρέπει, παρασέρνει, στήνει ζωές, δέντρα ολόκληρα, αλλάζει σταθμούς, φέρνει αναπάντεχες τύχες και πλέκει ρίζες, δεσμούς ισχυρούς. Η ζωή του στην Ιαπωνία αποτυπώνεται μέσα από τις εκατό ολιγοσέλιδες ανταποκρίσεις του, που επιβεβαιώνουν το βάθος και την έκταση με την οποία ο ίδιος βιώνει ολόκληρο το ίζημα και το βάρος ενός μακρινού και σύνθετου πολιτισμού. Όλες οι εκδοχές της κοινωνικής ζωής παρελαύνουν μέσα από τις σελίδες του Αιωρούμενου κόσμου του. Το φαγητό, η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική, η έννοια της συνήθειας που ανακτά την σημασία μιας εθνικής συνείδησης, μιας συγκολλητικής ουσίας απασχολούν την έκτακτη και περιεκτική γραφή του συγγραφέα. Κρατώντας την ουσία που καθρεφτίζεται στις πιο καθημερινές ασχολίες ο κύριος Μηλιαρέσης αναπαριστά με έναν τρόπο που στέκει εγγύτερα στην μαρτυρία της φωτογραφίας, τις όψεις της ιαπωνικής κουλτούρας. Στα πλοκάμια της πολυδαίδαλης πόλης βρίσκει την τεχνοτροπία της, στην κοινοπραξία της συλλογικής διαβίωσης ανιχνεύει την ασύλληπτη πρόοδο που γεννά ο καιρός, αλλά και τους μικρούς αναχρονισμούς που δεν σημαίνουν παρά έναν δεσμό ισχυρότερο με το παρελθόν που δεν μπορεί να διαρρήξει το κύλισμα των αιώνων. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες πλαισιώνουν τα σύντομα δοκίμια του συγγραφέα, επιλέγοντας δίχως χρώμα να εικονογραφήσουν άμεσα όσα ο λόγος του προσεγγίζει. Οι μέρες και οι νύχτες στο Τόκιο διαθέτουν την δική τους φωνή. Όπως σε κάθε μικρή και μεγάλη πολιτεία, οι ατμόσφαιρες στο βιβλίο εναλλάσσονται με ένα μείγμα στιγμιαίας, παροντικής ομορφιάς και περασμένης δόξας. Η απόσταση προικίζει τα πράγματα με ένα είδος μύθου, ωστόσο ο κύριος Μηλιαρέσης γνωρίζει καλά τα όρια της επιφανειακής παράδοσης που αγγίζει τα όρια του φολκλορισμού. Και δεν διστάζει να αφήσει έναν υπαινιγμό για την παράξενη τροπή που παίρνει η ζωή, συλλαμβάνοντας με μια σπάνια και τεντωμένη, αισθητική χορδή τους χαμένους ήχους της ιαπωνικής πολιτείας.

Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης σημειώνεται πως ετούτο το βιβλίο δεν συνιστά παρά ένα εγχειρίδιο χρήσης της Ιαπωνίας που μπορεί να συνοδεύσει κάθε ταξίδι, πραγματικό ή φανταστικό στον αιωρούμενο κόσμο της. Αιωρούμενο θα πει ο συγγραφέας και είναι μες στις σελίδες του σπάνιου αυτού βιβλίου που εντοπίζει κανείς τις αφορμές για αυτόν τον μετέωρο χαρακτηρισμό. Αφορμές για την καταγραφή μιας Ιαπωνίας που τρεμοπαίζει ανάμεσα στον κοσμοπολιτισμό και την εσωστρέφεια, του Τόκιο που θολώνει ανάμεσα στο σύγχρονο και το παλαιό, που κατακρημνίζει τις παλιές του δόξες και άλλοτε παρελαύνει με αυτές στην πρώτη γραμμή της τωρινής συγκυρίας. Κορίτσια με πολύχρωμα κιμονό που τιμούν μια παλιά και απαράμιλλη τεχνική, θρησκευτικές κάστες που περνούν κάθε τόσο μέσα από τις πολύβουες πόλεις, ξεσηκώνοντας τον άνεμο του παλιού που ολοένα και χάνεται με μια αθεράπευτη και αμείωτη ταχύτητα.

 

Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

 

Ο Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης αποτυπώνει ανάγλυφα σε μία από τις ωραιότερες, ταξιδιωτικές μαρτυρίες την ιαπωνική πολιτεία του Τόκιο που άλλοτε προπαγανδίζει, μουρμουρίζοντας εθνικούς σκοπούς και πάλι λάμπει με μια ασώματη και νοερά ψυχή που εντοπίζει τις πηγές της σε άλλες εποχές, σε περασμένα μεγαλεία. Δεν θα ήταν άστοχη η παρατήρηση πως τα Γράμματα του Μηλιαρέση φέρνουν κάτι από την μυρωδιά των ιαπωνικών δρόμων, πως σαλεύουν ελαφρά το χνούδι των στρωμάτων που κοιμούνται χιλιάδες στρώματα κάτω από το σημερινό Τόκυο . Στους παγωμένους ναούς και τους κλασσικούς, σχηματοποιημένους ορυζώνες κοιμάται μια παλιά και βυθισμένη κουλτούρα. Την ίδια στιγμή που στους δρόμους της πολυσύχναστης πόλης το πλήθος βαπτίζεται στο καινούριο εκκλησίασμα των καιρών μας.

Ο Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης δεν είναι ο Λευκάδιος Χερν. Ωστόσο οι δυο τους, δυο ψυχές που δεν συναντιούνται ποτέ και πουθενά, μαγεύονται από την ιαπωνική κουλτούρα και υποκύπτουν στα θέλγητρά της, ακολουθούν έναν παράλληλο δρόμο. Το ατημέλητο και το παραστατικό ενός λαού πλουτίζει με τις σηματοδοτήσεις του το λεύκωμα του Έλληνα δημοσιογράφου, μεταφραστή, ξεναγού και εξαίρετου φωτογράφου, όπως μαρτυρούν τα κάδρα του που συνοδεύουν τα έξοχα κείμενα της έκδοσης των 24 γραμμάτων. Άλλοτε η λυρική παρόρμηση και άλλοτε η συνοπτική σκηνοθεσία που δίνει ζωή, λόγο και κίνηση στα πρόσωπα των ιαπωνικών του κάδρων κατευθύνει την ατμόσφαιρα των κειμένων του. Και αναδεικνύει σε κάθε περίπτωση την συναρπαστική απόπειρα του Γρηγόρη Α. Μηλιαρέση να ερμηνεύσει τα ένστικτα της τέχνης και της ζωής ενός μακρινού κόσμου που φαντάζει αιώνια παρθενικός μα και δειλά λαμπερός ανάμεσα στις φθορές που επιφέρει ο καιρός. Τα Γράμματα από έναν Αιωρούμενο Κόσμο των εκδόσεων 24 Γράμματα προτείνουν τις βιωματικές παρατηρήσεις του Γρηγόρη Α. Μηλιαρέση που αγγίζουν τα όρια της ταξιδιωτικής ανταπόκρισης και περνούν σε μια προσωπική μαρτυρία, δυναμωμένη από το προσωπικό στοιχείο που καθορίζει απρόβλεπτα τις ζωές και πλέκει το νήμα τους.

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top