Fractal

Έρωτας, επανάσταση και κινηματογράφος

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

 

«Ο μικρός Γκοντάρ», Μαρία Γαβαλά, εκδόσεις Πόλις

 

Το μυθιστόρημα Ο μικρός Γκοντάρ, της Μαρίας Γαβαλά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, είναι ένα βιβλίο που αναφέρεται στον έρωτα και τον κινηματογράφο.

Αφηγήτρια –σε πρώτο πρόσωπο– και κύρια πρωταγωνίστρια του έργου είναι η Λουκία Βακαρή, φοιτήτρια σε σχολή κινηματογράφου στο Παρίσι. Δευτεραγωνιστής με σχεδόν ίδια βαρύτητα ο φίλος της Γκασπάρ Φρενέλ, φέρελπις αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής-ντοκιμαντερίστας. Το κάτι σαν παρωνύμιο «μικρός Γκοντάρ» αναφέρεται στον τρόπο που θέλει να αποτυπώσει τα γεγονότα, όπως ακριβώς και ο πραγματικός, μεγάλος του σινεμά, Ζαν Λυκ Γκοντάρ.

Το χρονικό πλαίσιο της ιστορίας –τέλη της δεκαετίας του Εξήντα, αρχές της δεκαετίας του Εβδομήντα– είναι ένα από τα πιο κρίσιμα χρονικά διαστήματα μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπάρχει η διάθεση και η ισχυρή βούληση των κρατών, κυρίως των αφρικανικών, για αποτίναξη του ζυγού των αποικιοκρατών. Είναι σε εξέλιξη ο πόλεμος του Βιετνάμ, η άνοιξη της Πράγας, ο Μάης του ’68, η σφαγή των Αλγερινών διαδηλωτών στις όχθες του Σηκουάνα το 1961, η χούντα των συνταγματαρχών στην Ελλάδα.

Εντός λοιπόν αυτού του πλαισίου, η συγγραφέας τοποθετεί τον έρωτα. Και τον κινηματογράφο ασφαλώς, που δεν είναι τίποτα άλλο από την απεικόνιση, το καθρέφτισμα της ίδιας της ζωής,· με τις όποιες ενστάσεις, με τις όποιες καλλιτεχνικές πινελιές θέλει να δώσει ο κινηματογραφιστής.

Η πρωταγωνίστρια Λουκία Βακαρή μοιράζει τη ζωή της σε δύο κόσμους, όπως και την καρδιά της. Από τη μία η ζωή της φοιτήτριας στη γαλλική πρωτεύουσα και από την άλλη η ζωή της κόρης και ανηψιάς στην ταραγμένη Ελλάδα. Ο έρωτας βρίσκεται στους δρόμους του Παρισιού και εικονοποιείται κατά μία έννοια μέσα από τη μορφή του Γκασπάρ. Η αγάπη βρίσκει το καταφύγιό της στην αγκαλιά της μητέρας, του πατέρα, και του δίδυμου αδελφού του.

Η συγγραφέας κεντάει βήμα το βήμα το συγγραφικό της εργόχειρο, χαράσσοντας τον δύσβατο δρόμο της πραγματικής ενηλικίωσης της δεσποινίδας Βακαρή, οδηγώντας με μαεστρία τον αναγνώστη στο νοσταλγικό ταξίδι που θέλει να τον οδηγήσει. Και το καταφέρνει μέσα από τις εναλλαγές. Η παρέα της –η παρέα του Γκασπάρ δηλαδή–, δίνει την απαραίτητη ώθηση ώστε η ιστορία να μην ξεφύγει από τις ράγες.

Ο έρωτας ασφαλώς είναι σε πρώτο πλάνο. Υπάρχουν και οι απαραίτητες αντιθέσεις, που δίνουν στο κείμενο της Μαρίας Γαβαλά τη δυναμική που απαιτείται. Η δεμένη οικογένεια της Λουκίας –έστω και με τα σκαμπανεβάσματά της– και η σχεδόν καθολική απουσία αυτής από την πλευρά του «μικρού Γκοντάρ». Η αγωνία του Γκασπάρ η οποία εδράζεται στο ασφυκτικό κοινωνικό πλέγμα που τον περιβάλλει. Η λύτρωση της Λουκίας και η επιβεβαίωση της δύναμης των συγγενικών προσώπων που την κάνουν να μην χάνεται σε δύσκολες υπαρξιακές ατραπούς. Η εργατική αστική τάξη της Γαλλίας σε σχεδόν πλήρη αναντιστοιχία με την ελληνική.

Η αφήγηση είναι στιβαρή, το ύφος άλλοτε λιτό και δωρικό, κι άλλοτε πλούσιο χρησιμοποιώντας με το ανάλογο μέτρο συγγραφικές τεχνικές, οι ήρωες προσεγμένοι, φροντισμένοι και τακτοποιημένοι. Δυνατοί και αδύναμοι, τρομεροί και τρομαγμένοι, μαγικοί και μαγεμένοι, και ενίοτε απομαγεμένοι, επιτελούν τον σκοπό της συγγραφέως.

 

Mαρία Γαβαλά

 

 

Να παραδώσει δηλαδή στα χέρια μας ένα μυθιστόρημα, εγκιβωτισμένο, όπως έχω ήδη αναφέρει, σ’ ένα σφιχτό ιστορικό πλαίσιο, έμπλεο συναισθημάτων, χωρίς να προσφεύγει σε ευκολίες συναισθηματικών κλισέ, δίνοντας εκείνη τη μελαγχολική και κάποιες φορές νοσταλγική νότα, έχοντας κερδίσει με την πένα της τον αναγνώστη, ώστε να φτάσει μέχρι το τέλος, δημιουργώντας όλες τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για να τον ικανοποιήσει.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top