Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / H εκπαίδευση των γυναικών κατά την αρχαιότητα
20/12/2017, 12:04 μμ

H εκπαίδευση των γυναικών κατά την αρχαιότητα

Της Ελένης Μανιωράκη // *

 

 

Η Ελλάδα τον κόσμο πεπαίδευκε.

 

Μια αλήθεια που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Από τους μαστούς της βύζαξε η οικουμένη της σοφίας το γάλα και με  το αγλαό φως του κάλλους φωταγώγησε των βαρβάρων τα ανήλιαγα σκότη.  Κι αυτά γιατί η εκπαίδευση ήταν ο πύραυλος που εκτίναξε τον ελληνικό  πολιτισμό σε δυσθεώρητα ύψη. Για τον Έλληνα η λέξη εκπαίδευση σήμαινε εκπαίδευση του χαρακτήρα, αρμονική ανάπτυξη του σώματος, του νου, και της φαντασίας   Η αθηναϊκή εκπαίδευση, διαιρείται σε τρία στάδια: Το Πρωτοβάθμιο, από τα έξι ως τα δέκα τέσσερα, το Δευτεροβάθμιο από τα δέκα τέσσερα έως τα δέκα οκτώ και το Τριτοβάθμιο από τα δέκα οκτώ έως τα είκοσι. Στο  πρωτοβάθμιο τα γράμματα ήταν μάλλον δια νόμου υποχρεωτικά. Μετά από αυτό οι φτωχοί μπορούν να στρέψουν την προσοχή τους στη γεωργία και το εμπόριο, ενώ οι πλουσιότεροι στην μουσική, την ιππασία, την γυμναστική, το κυνήγι και την φιλοσοφία.

Οι ενασχόληση με τις τέχνες και το εμπόριο ήταν κυρίως κληρονομική ενασχόληση.
Γεγονός είναι ότι η παιδεία των αρχαίων Ελλήνων στην πλήρη μορφή της υπήρξε προνόμιο των ευπόρων τάξεων. Αυτό όμως που αποτελεί πραγματική υπεροχή της εκπαίδευσης στην Ελλάδα ήταν πως ο στόχος της ήταν όχι ο πλουτισμός, αλλά η δημιουργία του καλύτερου  πολίτη. Η άποψη  ότι οι γυναίκες ζούσαν περίπου σε καθεστώς ανατολίτικου περιορισμού δεν ευσταθεί για όλες τις τάξεις. Μέχρι τα είκοσι η γυναίκα εκπαιδεύεται από την μητέρα της στην οικονομία και στην διαχείριση του νοικοκυριού, στην υφαντική, χειροτεχνία, διακοσμητική με σκοπό τον γάμο. Για τι κόρες όμως των ευπόρων οικογενειών υπήρχαν ιδιωτικά οικοδιδασκαλεία στα οποία σπούδαζαν, γραφή, ανάγνωση, ποίηση, χορό, μουσική, κιθαρωδία, όρχηση. Ο Πλάτων είναι ο πρώτος που ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση των γυναικών. Αντιτίθεται στην επικρατούσα άποψη ότι οι γυναίκες είναι ταγμένες μόνο για να κάνουν παιδιά κι ότι αν και διαθέτουν μικρότερη σωματική ρώμη δικαιούνται παιδείας και πρέπει να εκπαιδεύονται ακόμη και στον πόλεμο. Αλλά κι η ανωτάτη εκπαίδευση φαίνεται να δεχόταν ευχαρίστως γυναίκες. Επειδή όμως η κοινωνία ήταν ανδροκρατική  δεν διασώζονται όλα τα ονόματα των γυναικών που διέπρεψαν στον χώρο της επιστήμης.

Μαθηματική σχολή του Πυθαγόρα: Η Θεανώ, Περικτυόνη, Θεόκλεια, Μελίσσα κι η Θεμιστόκλεια (ιέρεια των Δελφών)

Σχολή του επίκουρου: Άνθεια,Λεόντιον, Ερώτιον.

Ακαδημία του Πλάτωνος: Λασθένεια Αξιοθέα.
Η Ακαδημία μετά από 1000 χρόνων προσφοράς ω! θεοί! έκλεισε από τον Ιουστινιανό για να σώσει τον κόσμο από την «τρέλα των Ελλήνων».

Ανώτατες σχολές ιατρικής: Αγνοδίκη, Ερμιόνη Φιλονίλα ,Κλεοπάτρα, Ολυμπιάς κ.α.
Στον σύγχρονο κόσμο το 1890 στην πολιτισμένη Μ. Βρετανία απέκλεισαν  όλες τις γυναίκες
από την ανωτέρα εκπαίδευση. Η μόνη Ελληνίδα που τόλμησε να σπουδάσει ήταν η Αγγελική Παναγιωτάκη.
Και το απίστευτο, το όρος ΑΘΩΣ που είχε παραχωρηθεί από τον Δία στην «χρυσόθρονον αγνήν Αρτέμιδα» σήμερα ονομάζεται «ο κήπος της Παναγίας» κατά την προσφιλή συνήθεια των χριστιανών να οικειοποιούνται ναούς και ιερά της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας. Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά αναφέρει ότι σε  ιερά αφιερωμένα στις θεές επιτρεπόταν η είσοδος μόνο σε γυναίκες. Στους άνδρες μόνο μια φορά τον χρόνο. Σήμερα τι κατάντια δεν επιτρέπεται η είσοδος στις γυναίκες στο Άγιον όρος.

Στις γυναίκες επίσης εδίδοντο ιερατικά αξιώματα, της Ιέρειας, πρωθιέρειας, Μυσταγωγού, Ιεραφάντου, Προμάντιδος, Πυθείας. Οι γυναίκες όμως συμμετείχαν και στις εορτές των Αθηναίων. Παρθένες ύφαιναν τον ιερό πέπλο της Αθηνάς κι εκείνες το περιέφερον στην πομπή των Παναθηναίων. Συμμετείχαν επίσης στα Ανθεφόρια, στα Γυναικοθύνθια, Ηρώα, Ηραία κ.α.

Και διεξάγοντο, ω! τι θαύμα, και γυναικείοι Ολυμπιακοί αγώνες.

Όλα αυτά είναι αποστομωτικά τεκμήρια ότι η θέση της Ελληνίδας γυναίκας δεν είναι αυτή που προσπαθούν να παρουσιάσουν οι συκοφάντες του Ελληνισμού. Η Ελληνίδα γυναίκα δεν θεωρούνταν κατώτερο όν, μόνο για αναπαραγωγή, ούτε ήταν κλεισμένη στους γυναικωνίτες, χωρίς βέβαια να απολαμβάνουν κι όλα τα προνόμια των ανδρών.

Υπήρχε όμως μια κατηγορία γυναικών που απολάμβαναν πλήρη ανεξαρτησία. Ήταν οι Εταίρες. Η λέξη Εταίρα σήμαινε «σύντροφος, φίλος, βοηθός». Ήταν γυναίκες του πνεύματος και διέθεταν υψηλή ευφυΐα και σπάνια μόρφωση. Ως εκ τούτου μπορούσαν να λάβουν μέρος σε συζητήσεις καλλιεργημένων ανθρώπων, για παράδειγμα στα συμπόσια. Η επιφανέστερη Εταίρα του 5ου αιώνα π.Χ. ήταν η Ασπασία, η γυναίκα που αποτέλεσε τη σύντροφο του Περικλή κι  η οποία τον ανέπνευσε στην δημιουργία του Χρυσού αιώνα. Στον κύκλο της άνηκαν διάσημοι φιλόσοφοι και καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο Σωκράτης και οι μαθητές του, αλλά και ο γλύπτης Φειδίας. Λέγεται ότι Αθηναίοι πολίτες πήγαιναν τις γυναίκες και τις κόρες  τους για να διδαχτούν από τους λόγους της Ασπασίας. Δυστυχώς οι πληροφορίες που δίνονται στα ελληνόπουλα μέσω της ελληνικής παιδείας απέχουν πολύ της πραγματικότητος. Κι έτσι ο Έλληνας έφθασε να είναι ο κατήγορος των προγόνων σε θέματα που άλλου λαοί γνωρίζουν και θαυμάζουν.

 

 

 

 

 ΕΑΛΩ Η ΕΛΛΑΣ

 

Σε μια σταλιά γαλάζια γη ,στου Αιγαίου την πρωτοκόρη,

απ’ όλες τις φυλές της γης του κόσμου οι οδοιπόροι.

έρχονται απ’το μαστίγιο του θεού κυνηγημένοι

να βρουν το σπόρο της χαράς του κόσμου οι αδικημένοι.

 

Κι έχει η Ελλάς  των δώδεκα θεών μεγάλη αγκάλη

κι έχει τα πλούτη τ’ουρανού κι όλης της γης τα κάλλη.

Κι έχει θεό τον Ξένιο τον παντεπόπτη ΔΙΑ

μα κι αν το θέλει δεν μπορεί να δώσει σωτηρία,

στο πεινασμένο , τ’ άτυχο, το ρημαγμένο ασκέρι

που του θεού δεν ένιωσε το σπλαχνικό το χέρι.

 

 

Πονάει καρδιά και κλαίει η ψυχή στα σχέδια των μεγάλων

μα όλα γύρω μαρτυρούν πως η «ΕΛΛΑΣ ΕΑΛΩ»

 

«Εάλω» Έλληνες η Ελλάς με εχθρούς που εχθροί δεν είναι,

Μα  πιόνια αόρατων εχθρών ,βλέπε κι εσύ και κρίνε.

 

Δεν είναι η Ελλάς θεός τον κόσμο για να σώσει ,

τη θεϊκή ανισότητα να την ισοπεδώσει.

 

Είναι η χώρα του φωτός ,του πνεύματος τ’ αρχαίου,

του ακατάλυτου η πηγή η φλέβα κάθε ωραίου.

 

Η φύτρα των ιδανικών ,του ήλιου η πρώτη έννοια ,

στο περιδέραιο της γης χάντρα μαλαματένια.

 

 

 

 

 

* Η Ελένη Μανιωράκη είναι δασκάλα.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top