Fractal

✔ Ανδρέας Αντωνίου: «Οι ποιητές γεννιούνται, οι ρήτορες γίνονται»

Συνέντευξη: Ιωσήφ Αρνές //

 

 

Ο Ανδρέας Αντωνίου γεννήθηκε το 1988 στη Θεσσαλονίκη και διαμένει στη Λευκωσία. Είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας και τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι η Μεταφυσική, η Αισθητική και η Φιλοσοφία της Τέχνης. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές και ένα μυθιστόρημα: Το Φως και το Σκοτάδι (ποίηση, Nova-Atlantis 2010), Ο Ποιητής και το Φεγγάρι (ποίηση, i-write 2012), Τα Μάτια της Aelun (ποίηση, Οδός Πανός 2016) και Το Παρελθόν Ενός Συγγραφέα (μυθιστόρημα, Πηγή 2016). Έχει βραβευθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς κι έχει δημοσιεύσει ποιήματά του σε έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά. Περιλαμβάνεται στην Ανθολογία Νέων Κύπριων Ποιητών (ανθ. Λευτέρης Παπαλεοντίου, Βακχικόν 2018). Το τελευταίο βιβλίο του είναι η ποιητική συλλογή Andro I: Μύθοι και ιστορίες που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

 

-Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις;

Ο λόγος για τον οποίο γράφω είναι για να αποτυπώσω την ομορφιά, είτε αυτή είναι η ομορφιά μιας ιστορίας, ενός προσώπου, ή ενός συναισθήματος. Η ποίηση είναι η έκφραση ωραίων πραγμάτων με ωραίο τρόπο, κι αυτή η ομορφιά είναι που μας καθοδηγεί και μας εμπνέει στα ποιήματά μας.

 

-Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσένα να καταφέρεις να “εκφράσεις” τη σκέψη σου πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί;

Όπως θα έλεγε ο Τσβάιχ, για ένα ποίημα χρειάζεται έμπνευση και εργασία. Η έμπνευση έρχεται από μόνη της σε ανύποπτο χρόνο. Μια τυχαία φράση, ένα τυχαίο βλέμμα μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για ένα ποίημα. Βέβαια αυτή η πηγαία έμπνευση πρέπει να υποστεί επεξεργασία, πρέπει ο ποιητής να αφιερώσει χρόνο για να φέρει στην επιφάνεια το αισθητικό αποτέλεσμα που απαιτεί. Επομένως το να εκφράσω μια σκέψη πάνω στο χαρτί είναι εύκολο, γιατί η έμπνευση είναι κάτι πηγαίο και αυθόρμητο, αλλά ταυτόχρονα και δύσκολο, γιατί χρειάζεται να αφιερώσω σκέψη και κόπο για να πετύχω το τελικό αποτέλεσμα.

 

-Ποιες οι επιρροές σου;

Πολλές. Οι πιο εμφανείς είναι η στιχουργική του Καββαδία και η λογοτεχνία του φανταστικού (ειδικά η ποίηση του Τόλκιν). Βέβαια υπάρχουν και άλλες επιρροές που χρειάζονται περισσότερη μελέτη από μια απλή κριτική για να εντοπισθούν: Η φιλοσοφία του Νίτσε, η αισθητική του Όσκαρ Ουάιλντ, η Weltliteratur του Γκαίτε είναι βασικοί άξονες για την ποιητική μου. Και από κει και πέρα μια πληθώρα ποιητών και ποιητριών που με εμπνέουν κατά καιρούς: Σαρλ Μπωντλαίρ, Έμιλυ Ντίκινσον, Γ.Μ. Γέητς, Ρόμπερτ Σέρβις, Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Γ.Χ Ώντεν, ο Κήτς και ο Μπάυρον αλλά και Έλληνες όπως ο Καρυωτάκης, ο Παλαμάς και ο Γκάτσος.

 

-Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σου; Συναίσθημα ή λογική και γιατί;

Βασικό μοτίβο στην ποίησή μου είναι η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης που εδράζεται στην σύγκρουση των αντίθετων τάσεων, ροπών, επιθυμιών και δυνάμεων – πέρα από το τυπικό «λογική ή συναίσθημα». Είναι η τραγικότητα που προκύπτει όταν συγκρούεται μέσα στον άνθρωπο το απολλώνιο, η ομορφιά, η τέχνη, το ψεύδος και ιδανικό, με το διονυσιακό, την αλήθεια και την πραγματικότητα. Ο ποιητής που μαγεύεται από το Φεγγάρι αλλά ανακαλύπτει πως η μαγεία είναι μια απάτη, ο εγκληματίας που κυνηγάει διαμάντια-μάτια μιας θεάς, για να τα απαρνηθεί στο τέλος, το ξωτικό που ταξιδεύει μακριά αλλά επιστρέφει με άδεια χέρια, κάθε ανεκπλήρωτη αγάπη, κάθε όνειρο που ξεθωριάζει, κάθε ιδέα που διαψεύδεται είναι εκφάνσεις μιας τραγικής φύσης που πάντοτε θέλει να φύγει, ζητώντας κάτι περισσότερο, και πάντοτε κάτι την τραβάει πίσω και την δένει με την γη.

 

 

-Πες μας λίγα λόγια για το βιβλίο σου… Πώς γεννήθηκε η ιδέα, ο τίτλος, η υπόθεση;

Μετά την έκδοση της πρώτης έντυπης συλλογής μου «Ο Ποιητής και το Φεγγάρι», βρέθηκα σε ένα δίλημμα. Αφενός ήθελα να γράψω κάτι πιο φιλόδοξο, κάτι μεγαλύτερο σε έκταση και νόημα, να προσθέσω και άλλα στοιχεία που δεν είχε η πρώτη συλλογή. Αφετέρου αντιλήφθηκα πως τα μεγάλα σε έκταση ποιήματα – όσο ευκολοδιάβαστα κι αν είναι την πρώτη φορά – είναι δύσκολο να ξαναδιαβαστούν. Η λύση ήταν να γράψω μια μεγαλύτερη ιστορία, η οποία θα χωριζόταν σε μικρότερα «κεφάλαια», για να διευκολύνω τον αναγνώστη. Έτσι, βασισμένος σε μοτίβα που είχα χρησιμοποιήσει και στο «Ποιητή και το Φεγγάρι», γεννήθηκε η μαγιά της ιστορίας, μιας αγάπης ενός ξωτικού που ταξιδεύει σε μαγικούς τόπους (συμβολίζοντας την Τέχνη) και μιας κοπέλας που ζει την ζωή της περιμένοντάς τον (συμβολίζοντας την Πραγματικότητα). Σε αυτά προστέθηκαν άλλα στοιχεία, όπως κάποιες πολιτικές νύξεις ή κάποιες άλλες λογοτεχνικές αναφορές (στον Πόε, στον λετρισμό, στον Γουίτμαν και άλλους).

Όσο για το όνομα, πάγια αισθητική μου θέση είναι η εκ νέου στροφή στην ομορφιά της ποίησης, στην μαγεία του ρυθμού και της ομοιοκαταληξίας, στην διαχρονική γοητεία του φανταστικού. AnDro σημαίνει «στροφή» στα κελτικά και οι «Μύθοι και Ιστορίες» αποτελούν το πρώτο βήμα σε αυτή την στροφή.

 

-Έχεις όνειρα όσο αφορά τη συγγραφική σου καριέρα; Αν ναι, ποια είναι αυτά;

Δεν θα έλεγα πως έχω «όνειρα», γιατί ακριβώς δεν βλέπω την συγγραφική ως «καριέρα». Βέβαια, κάθε νέος ποιητής ελπίζει στην αναγνώριση από τους αναγνώστες του και τους κριτικούς του, αλλά για τους περισσότερους από μας, η ποίηση είναι κάτι που το κάνουμε γιατί μας γεμίζει υπαρξιακά, γιατί έχει μια αξία αυτή καθεαυτήν.

 

-Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Nascuntur poetae, fiunt oratores – Οι ποιητές γεννιούνται, οι ρήτορες γίνονται. Αντιστοίχως, όσοι γράφουν δεν είναι γεννημένοι ποιητές, κι όσοι είναι γεννημένοι ποιητές δεν γράφουν απαραίτητα. Αλλά η διαφορά πιστεύω είναι εκεί, κι αν κάποιος είναι αρκετά προσεκτικός μπορεί να την διακρίνει.

 

-Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι –  στον τομέα της λογοτεχνίας – τι θα ήταν αυτό;

Την εσφαλμένη αντίληψη πως στην ποίηση όλα είναι υποκειμενικά και πως τα πάντα μπορούν να θεωρηθούν ποίηση. Δεν εγκλωβίζω την ποίηση στα στενά όρια του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας, όμως αυτές οι απόψεις (που εδράζονται εν μέρει στο πνεύμα του Μοντερνισμού και του Μεταμοντερνισμού) αδικούν τους ανθρώπους που έχουν πηγαίο ταλέντο και τρώνε την ζωή τους για να βελτιώσουν την γραφή τους.

 

-Όλο και περισσότεροι νέοι συγγραφείς εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έπρεπε να τους συνομιλήσεις μαζί τους, τι ήταν αυτό που θα τόνιζες περισσότερο;

Η αλήθεια είναι πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο (ακόμη και μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) επικοινωνούμε μεταξύ μας και ανταλλάζουμε ιδέες. Αυτό που τονίζω περισσότερο είναι πως πριν από όλα, πριν το γράψιμο και τις επιδράσεις και την μορφή και το νόημα, πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτή η «θέληση για ποίηση» ή η «θέληση για γραφή» είναι μια αυθεντική ανάγκη που πηγάζει από το βάθος της ύπαρξης μας. Ό,τι το γνωστό «L’art pout l’art» – η Τέχνη για την Τέχνη, δεν σημαίνει αυτό που λανθασμένα ερμηνεύει ο Μπένγιαμιν «Fiat ars et pereat mundus» – Κάνε τέχνη κι ας χαθεί ο κόσμος», αλλά είναι μια διαπίστωση πως η τέχνη έχει μια εγγενή αξία, και πως όσοι γράφουμε ποίηση πρέπει να τρέφουμε σεβασμό για αυτή, κι όχι να την μειώνουμε σε ένα κοινό μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού – προσωπικού ή κοινωνικού.

 

-Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;

Ήδη υπάρχουν δύο έτοιμες ποιητικές συλλογές, «Ο Κύκλος των Προσωπογραφιών» και το «AnDro II – Πάνθεον», ενώ ήδη δουλεύω στο τρίτο μέρος «AnDro III – Weltgeist».

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top