Ζητήματα διαρθρωτικού ρατσισμού και «λευκής υπεροχής»
Γράφει η Μαρία Βρέντζου //
«Ο χορευτής του νερού» του Τα-Νεχάσι Κόουτς, εκδόσεις Ίκαρος, μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, ΗΠΑ, 2021, σελ. 528
Ο μαύρος Αμερικανός διανοούμενος, δημοσιογράφος και δοκιμιογράφος Τα-Νεχάσι Κόουτς προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο χορευτής του νερού» και κεντρικό θέμα το ζήτημα της δουλείας.
Ο Χάιραμ, μιγάς, γεννιέται σκλάβος στη φάρμα Λόκλες της Βιρτζίνια. Σε νεαρή ηλικία χάνει οριστικά τη μητέρα του Ρόουζ που πουλιέται από τον ίδιο του τον πατέρα, που δεν είναι άλλος από τον λευκό αφέντη Χάρλαν Γουόκερ. Ο μικρός Χάιραμ είναι χαρισματικός. Πανέξυπνος, εργατικός, συμπαθής, ακέραιος και με φωτογραφική μνήμη, θα καταλήξει από τα καπνοχώραφα στο σπίτι του ιδιοκτήτη του. Χάρη στην ευφυΐα του θα κερδίσει επιμορφωτικά μαθήματα που του διδάσκουν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, ρητορική και πολλά άλλα αφού προορίζεται για υπηρέτης του άξεστου και όχι ιδιαίτερα επιβιώσιμου λευκού ετεροθαλούς αδερφού του Μέιναρντ, απόδειξη ότι χαίρει εν τέλει το προνόμιο της μόρφωσης απλά και μόνο επειδή κάποιοι μπορούν να βγάλουν κέρδος από αυτό. Έχοντας για οικογένεια την Θίνα, μια μεγάλη γυναίκα, που κι εκείνη με τη σειρά της έχει χάσει όλα της τα παιδιά από το δουλεμπόριο, στην ενηλικίωσή του και μέσα από έναν έρωτα, θα αναζητήσει διέξοδο διαφυγής προς την ελευθερία.
Ο συγγραφέας παρουσιάζει την κοινωνική διαστρωμάτωση εκείνης της εποχής με την αφρόκρεμα που έχει στα χέρια της την οικονομική δύναμη με την καλλιέργεια της γης και την απάνθρωπη εκμετάλλευση των σκλάβων. Η οκνηρία για τους τελευταίους είναι ο ίδιος ο θάνατος, ενώ για τα πλούσια αφεντικά φιλοδοξία ζωής. Υπάρχουν όμως και οι χυδαίοι παρακατιανοί λευκοί που αν και σνομπάρονται από την αριστοκρατία, μπορεί να γίνουν ακόμη πιο ανελέητοι διώκτες και βασανιστές των φοβισμένων μαύρων.
Ο Τα-Νεχάσι Κόουτς είναι μεγάλος γνώστης των θεμάτων που αφορούν τους Αφροαμερικανούς σχετικά με την πολιτική, την κοινωνία καθώς και για ζητήματα διαρθρωτικού ρατσισμού και «λευκής υπεροχής». Έτσι δεν δυσκολεύεται να γράψει ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Το βιβλίο όμως είναι και ψυχολογικό αφού εξηγεί τα συναισθήματα που το φαινόμενο της δουλείας προκαλεί στους ανθρώπους και τις σχέσεις που τελικά διαμορφώνονται μέσα από αυτά. Βλέπουμε έτσι τον φόβο που γεννά μια απάνθρωπη μηχανή σύνθλιψης της προσωπικότητας. Την οργή, το μίσος και το θυμό του καταπιεσμένου. Την πικρία και την ντροπή για μια σειρά από επώδυνες απώλειες. Και τέλος την αναπόφευκτη προδοσία, απόρροια ενός βάρβαρου μηχανισμού που δυστυχώς δεν στερείται των φαινομένων της σεξουαλικής διαστροφή και κακοποίησης.
Τι απομένει λοιπόν; Μα φυσικά η ελπίδα. Υπάρχει άραγε αυτό το θρυλικό Υπόγειο Δίκτυο, που οι πράκτορές του αποτελούν έναν στρατό ταγμένο στην δικαιοσύνη; Θα έρθει σε επαφή μαζί του ο Χάιραμ; Θα κάνει πραγματικότητα τα όνειρά του; Θα λυτρωθεί; Θα ξαναθυμηθεί το πρόσωπο της μάνας του που ένα τραυματικό παρελθόν τον έχει κάνει να ξεχάσει; Και σπουδαιότερο όλων, θα καταφέρει με τη βοήθεια των αναμνήσεων να πραγματοποιήσει την πολυπόθητη μεταφορά στην λάμψη της ελευθερίας;
Η πρωτοπρόσωπη χειμαρρώδης αφήγηση με στοιχεία λογοτεχνίας του φανταστικού ή ακόμη και μαγικού ρεαλισμού, μεταφράζεται έξοχα από την Βάσια Τζανακάρη.
Ta-Nehisi Coates
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποίηση: “Υπό τις Λάμψεις του”
της Αλεξίας Αθανασίου // * Δάσος γεμάτο Πασχαλιές Άμπελων πηγή Κρίνων φεγγάρι ασπάστηκε χλωμό που ανέτειλλε _ κι εκείνο Γιγάντιο υψώθηκε χρυσό σπονδή αρωμάτων και οίνων _ ” Τα Ουράνια” λέει “σαν λάμπρυνα τη γη σας
Περισσότερα -
Ένα πολυμυθιστόρημα για τις σύγχρονες κοινωνικές ασθένειες
Του Χρήστου Μαύρη // * Μανόλης Πρατικάκης «Αρχέγονος φρουρός», εκδ. Κέδρος Λογοτεχνικό έργο υποδειγματικής ψυχογραφικής δύναμης είναι ο «Αρχέγονος φρουρός» του Μ. Πρατικάκη Πρέπει να ομολογήσω, ευθύς εξαρχής, πως με έχει ξαφνιάσει ο Μανόλης Πρατικάκης με το
Περισσότερα -
☆ «12 ένορκοι», ακατάβλητοι θα συνεδριάζουν για πάντα στο Θέατρο Αλκμήνη
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // «12 ένορκοι» στο Θέατρο Αλκμήνη Ποια είναι η μαγεία αυτού του δημοφιλούς έργου; Τι κάνει τόσο ευπώλητη αυτή την περιζήτητη παράσταση; Πού έγκειται η διαχρονικότητα αυτής της αστυνομικής / δικαστικής ιστορίας; Μα
Περισσότερα -
Η κοινωνία μας νοσεί!
Του Κώστα Χρηστάκη // * Εισαγωγή Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι ένα 11χρονο παιδί, στο προαύλιο ενός δημοτικού σχολείου δέχτηκε επίθεση από συμμαθητές του τόσο άγρια, ώστε να τραυματιστεί σοβαρά και να καταλήξει
Περισσότερα -
Ο ποιητής και τα παιδιά
Γράφει η Μένη Πουρνή // Ιουλίτα Ηλιοπούλου «Ο Ελύτης για παιδιά», εκδόσεις Ίκαρος, 2022 Σύμφωνα με την παράδοση των σχολικών εγχειριδίων, η θέση ενός ποιητή μέσα στη σχολική πραγματικότητα είναι μια ανάμνηση από το παρελθόν,
Περισσότερα -
«Η καρδιά του σκότους»: ένα έργο, αναρίθμητες αναγνώσεις
Γράφει η Εύη Μουρέλλου // Τζόζεφ Κόνραντ «Η καρδιά του σκότους», Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Δώμα Με αφορμή τη νέα έκδοση από τις εκδόσεις Δώμα του πολυσυζητημένου έργου του Τζόζεφ Κόνραντ «Η καρδιά του σκότους», αποφάσισα
Περισσότερα -
Τρεις ενδιαφέρουσες προτάσεις για ανάγνωση
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // ✔ Όλγα Λένη, “Όταν ο Άγγελος είχε φτερά”, εκδόσεις Περίπλους ✔ Μαρία Σαμαρτζή – Παπαδοπούλου, “Μικρές καθημερινές (!) ιστορίες”, εκδόσεις βακχικόν ✔ Κέλλυ Κουναλάκη, “Το ταίρι”, εκδόσεις βακχικόν Όλγα Λένη «Όταν ο Άγγελος είχε φτερά»
Περισσότερα
