Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Ανακαλώντας ένα ασυνήθιστο ταξίδι: “Η κυριαρχία της αντίφασης”
10/01/2018, 11:48 πμ

Ανακαλώντας ένα ασυνήθιστο ταξίδι: “Η κυριαρχία της αντίφασης”

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

 

 

Παρότι πέρασαν δυο χρόνια από τότε, αποφάσισα ότι ήλθε το πλήρωμα του χρόνου να δημοσιεύσω την αναφορά μου για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στο Ριάντ (εννοείται, διανθισμένη, με σκέψεις και συμπεράσματα που έχουν να κάνουν με τη δική μου εντελώς προσωπική ματιά και αξιολόγηση.) και τούτο διότι ακόμα βασανίζομαι από ενοχές που δεν το έκανα νωρίτερα. Ήταν και παραμένει για μένα μια εμπειρία με εξαιρετικό ενδιαφέρον, αλλά και πολλές αντιφάσεις και παράδοξα.

 

Οφείλω, βέβαια, να ομολογήσω πως όταν μου πρότειναν από το Ε.Ι. Πολιτισμού και το ΥΠΠΟ να εκπροσωπήσω την Ελλάδα στη ΔΈΒ στο Ριάντ, η πρώτη μου σκέψη ήταν να αρνηθώ. Στη χώρα αυτή είχε πρόσφατα καταδικαστεί ένας νέος ποιητής για τους στίχους του, ένας ποιητής που υπερασπίστηκα η ίδια σε κείμενο μου, διάβασα και μετάφρασα ποιήματα του απευθείας από το πρωτότυπο για μια εκδήλωση διαμαρτυρίας. Έπειτα, όμως, σκέφτηκα πως για έναν άνθρωπο με διττή πολιτισμική ταυτότητα και διπλή επαγγελματική ιδιότητα, εκείνη του συγγραφέα και του μεταφραστή αραβικής λογοτεχνίας για 25 συναπτά έτη, αυτή ήταν μια μεγάλη πρόκληση, που δε μου επιτρεπόταν να αρνηθώ. Ίσως μάλιστα μου δινόταν η μοναδική ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά και να αντικρίσω ιδίοις όμμασι το συντηρητικότερο κομμάτι του πολιτισμού που έχω μελετήσει. Κατέληξα επίσης, ότι δεν ήταν καθόλου ανακόλουθο να εκπροσωπήσω τη χώρα μου οπουδήποτε, ενώ ταυτοχρόνως να διατηρώ τις απόψεις μου για αυτά τα θέματα. Έπειτα, στο περίπτερο εκθέτονταν βιβλία που πρεσβεύουν την οικουμενικότητα των ιδεών. Των ιδεών που αποπνέει ο λόγος του Καζανζάκη, του Ελύτη του Σεφέρη, του Καβάφη, του Ευρυπίδη και των άλλων μεγάλων τραγωδών που βρίσκονταν στις προθήκες του ελληνικού περιπτέρου στην Αραβική γλώσσα  προς τέρψη του κοινού, χωρίς περιορισμούς και χωρίς καμία απολύτως λογοκρισία.  Ήταν όλα εκεί μαζί με την Ιλιάδα, την Οδύσσεια και τις μεταφράσεις σημαντικών έργων όπως του Τσίρκα, του Νικολαίδη, του Δημητριάδη και άλλων σύγχρονων δημιουργών,  καθώς και 2 ανθολογίες σύγχρονης ελληνικής ποίησης κλπ !

Το κοινό που συνέχισε να συρρέει στο ελληνικό περίπτερο ήταν εξαιρετικά μεγάλο και ετερόκλητο. Νέα ζευγάρια που έρχονταν μαζί με τα μικρά παιδιά τους, έως μαθητές λυκείων της χώρας, και φοιτητές πανεπιστημίων, όχι μόνο της ΣΑ αλλά και άλλων αραβικών χωρών που έτυχε να βρίσκονται εκεί. Δε θα μπορούσα ωστόσο να παραλείψω ένα σημαντικό στοιχείο, που παρά την αντίφαση του, μου χάρισε ιδιαίτερη ικανοποίηση και επίσης δικαίωσε την παρουσία μου: Οι συναντήσεις μου με τις ‘καλυμμένες’ φοιτήτριες  από τα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας και  των καθηγητριών τους με τις οποίες  είχα την τύχη να συνομιλήσω και να ανταλλάξω πολλές απόψεις. Με αποζημίωσαν και δικαίωσαν την παρουσία μας εκεί. Και δεν ήταν μόνο η προσδοκία, η λαχτάρα που διέκρινα καθαρά στα μάτια τους ενώ ‘ψαχούλευαν’ σχολαστικά τα βιβλία, φωτογράφιζαν τα εξώφυλλα, ή έγραφαν σημειώσεις , αλλά το γεγονός ότι πολλές ήταν επαρκώς ενημερωμένες για τα περισσότερα.. Εκτός από την ασταμάτητη ροή στο ελληνικό περίπτερο, τις ατέλειωτες ερωτήσεις που μας υπέβαλλαν για τη αρχαία όσο και σύγχρονη ελληνική γραμματεία, τη μεταφραστική κίνηση στην Ελλάδα, τις προτιμήσεις μας κλπ, με εντυπωσίασε ο ενθουσιασμός που επέδειξαν, οι γνώσεις που διέθεταν , η δίψα και τους να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα.

 

 

Με πληροφόρησαν ότι στα σχολεία τους διδάσκονται ο Πλάτωνας, ο  Αριστοτέλης και οι μεγάλοι τραγωδοί και αρκετοί ήταν εκεί απλώς για να χαιρετήσουν και να μας επιβεβαιώσουν ότι τους γνωρίζουν, ή  ότι τους έχουν μελετήσει σε κάποιο βαθμό…Η αρχαία Ελληνική σκέψη αποτελεί βασική ύλη της εκπαίδευσης τους στα σχολεία, με διαβεβαίωσαν. Κρατώ τις επιφυλάξεις μου για αυτή την πληροφορία και βέβαια, αν έχει, έστω, μια μικρή δόση αλήθειας, τότε είναι βέβαιο ότι είναι μια πληροφορία που χρήζει μελέτης και περεταίρω διερεύνησης. Οποία αντίφαση λοιπόν, αλλά και έκπληξη! Με κατέκλυσε μάλιστα η αναντίρρητη επιθυμία να μιλήσω ανοικτά, γιατί είχα συνείδηση της επικινδυνότητας μιας τέτοιας ενέργειας- για την οικουμενικότητα της αραβικής σκέψης, όταν αυτή αποδεσμεύεται από τις αναστολές και τους φόβους της,  αλλά και εκείνη των ιδεών του μεγάλου Μαχφούζ που εστιάζουν πάντα και κυρίως στην ελευθερία της έκφρασης… Οι τηλεοπτικές συνεντεύξεις είχαν την τιμητική τους, και παρότι βαθιά μέσα μου ένιωθα πως απευθυνόμουν σε ένα ‘απροσδιόριστο’ κοινό, με παρηγορούσε το γεγονός ότι τουλάχιστον τα μέλη των τηλεοπτικών συνεργείων, που απαρτίζονταν από νέους ανθρώπους ,παρακολουθούσαν με αμέριστη προσοχή. Ενώ στην τελευταία ερώτηση  ενός δημοσιογράφου του κρατικού καναλιού «άραγε, τι περιμένει η Ελλάδα από μια τέτοια συνάντηση» απάντησα ότι σε μια εποχή όξυνσης όπως είναι η σημερινή πρέπει να υπάρχουν  σημεία σύγκλισης και γόνιμης επαφής ανάμεσα σε κοινωνίες με διαφορετικές κουλτούρες και φιλοσοφίες. Και πως  η λογοτεχνία είναι μια οικουμενική γλώσσα που διανύει και υπερβαίνει όλα τα σύνορα. Μια ισχυρή δύναμη και γέφυρα που ενώνει τους λαούς και μειώνει τις ‘αποστάσεις’ σε μεγάλο βαθμό, συμβάλλοντας σημαντικά στην κατανόηση των λαών.. Θα αξιολογούσα τη συμμετοχή μας ως μια καλή διαφήμιση για την Ελλάδα και μια ενέργεια πολιτισμικής προσέγγισης , όχι αποκλειστικά σε επίπεδο λογοτεχνίας, αλλά σε επίπεδο ανθρώπων. Κι αν δεν υπήρχε η διαρκής παρουσία των «Μουταουείν», κατά κάποιον τρόπο μιας θρησκευτικής ‘εποπτείας’, πολλά περισσότερα θα μπορούσαν να διαδραματιστούν. Όσο για την πόλη  που μας φιλοξένησε, νομίζω πως ανταποκρίνεται πιστά στην εικόνα της ερήμου που την περιβάλει. Όχι μόνο ως προς τα χρώματα που κυριαρχούν σε αυτήν από την μια άκρη στην άλλη, αλλά κι ως προς την αίσθηση που αποπνέει: απόμακρη, ασφυκτικά απομονωμένη, εσωστρεφής και σιωπηλή, με τις λιγοστές οάσεις της να ‘σπάνε’ την μονοτονία και να της δίνουν πνοή.

 

 

Τέλος, ευχαριστώ κι από εδώ τους συντελεστές της διοργάνωσης (ΥΠΠΟ και ΕΙΠ) και κυρίως τον τότε Πρέσβη κύριο Χ. Πολυχρονίου και τη σύζυγό του για τη θερμή τους υποδοχή, καθώς και τον πρόξενο κ. Κλουβάτο, ευχόμενη η παρουσία μας να έχει αφήσει, έστω, κάποιο μικρό αποτύπωμά της.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top