«Απ’ τον αμίλητο καιρό»: Πέντε ποιήματα του Εσθονού ποιητή Ernst Enno
Μετάφραση: Μαγδαληνή Θωμά // *
(Προδημοσίευση από την ανθολογία εσθονικής ποίησης που πρόκειται να εκδοθεί από τις εκδόσεις Vakxikon.gr)
Ο Εσθονός ποιητής Ernst Enno (1875-1934), εργάστηκε, ανάμεσα στ’ άλλα, και ως δημοσιογράφος, συντάκτης, σύμβουλος εκπαίδευσης. Μέσα από τους στίχους του, ανιχνεύει βιώματα και καταστάσεις της ψυχής. Οι πρώτες του εμπειρίες στην ύπαιθρο δίνουν στην ποίησή του μια πνοή νοσταλγικού λυρισμού και μυστικιστικού προβληματισμού. Η ρέμβη, η συγχεχυμένη ατμόσφαιρα, η μουσικότητα του στίχου προσανατολίζουν την ποιητική του σε μονοπάτια συμβολισμού, όπου ο φυσικός χώρος μεταμορφώνεται σε τοπίο της ψυχής. Σύμβολα που επαναλαμβάνονται, ο δρόμος, η φυγή, η νοσταλγία του σπιτικού τροφοδοτούν τη θεματική της δημιουργίας του, λειτουργώντας ως μοτίβα της ποιητικής του σύνθεσης.
Λευκή λήθη
Άσπρο ασημί απ’ το κλαδί σκόρπισε ο αγέρας χάμω,
λέξη πικρή που μπλέχτηκε στα χείλη μου επάνω.
Σύννεφο τον κόρφο ανοίγει, λήθη που στάζει λευκή
κάποιον έρωτα που φθίνει να σκεπάσει προσπαθεί,
τι το άσπρο μονοπάτι οδηγεί στα μακρινά,
πώς παγώνει ένα δάκρυ μες στα μάτια τα βαθιά.
Έχω, σαν να ‘χα κιόλας πια διαβεί τον δρόμο τον λευκό
κι απ’ το ποτήρι της ζωής μου να ‘χα πιει πικρό νερό.
Ανεπαισθήτως ευωδιά το δάσος της ψυχής μου –
κει που ανασαίνει ευγενικά η αύρα της ζωής μου.
Του φεγγαριού το φέγγος…
Του φεγγαριού το φέγγος καθαρό μες στη νυχτιά,
τα σύννεφα χαμένα,
μ’ όλο που είναι άρρωστη η καρδιά,
τα μέλη όλα υπνωτισμένα.
Στο νερό μέσα πλέχτηκε το φως,
ο δρόμος του ουρανού μακριά πέρα –
κει που διαβαίνει ο στοχασμός,
ήλιος ανάβει τον αιθέρα!
Του φεγγαριού το φέγγος καθαρό μες στη νυχτιά,
ένα τραγούδι υπνωτίζει όλα τα πένθη·
λικνίζεται αργά του φθινοπώρου η μοναξιά
στων κίτρινων φύλλων τη μέθη. –
Χειμωνιάτικη ομίχλη
Τα κοντινά και μακρινά έθαβε η ομίχλη στη λησμονιά
κι όλα πυκνώσαν ήσυχα σε μία άσπρη σκέψη,
για ν’ απομείνει του αγρού η κρυσταλλένια στέψη,
τα δέντρα μέσα σ’ όνειρα πλεχτά.
Και όπως μες στη φυλακή πέφτουν κρυφά σε προσευχή,
ρόδινη λάμψη από σφάγιο ν’ ανεβεί,
παραπονιέται η γη: ήλιε πώς φεύγεις βιαστικά,
στον έρωτά σου έχω αφήσει δάκρυα λευκά.
Κι απ’ την ομίχλη ανεβαίνει, σαν φως που τρέμει αστραφτερό,
ενός χαιρετισμού το μούρμουρο που σβήνει μες στης νύχτας το παλτό.
Ήσυχα που έχουν όλα γίνει…
Ήσυχα που έχουν όλα γίνει
γύρω σου κι εντός,
ό,τι υπήρξε, δεν έχει μείνει,
ό,τι έρχεται είναι εμπρός.
Ούτε μέρα, ούτε νύχτα,
δε ξεχωρίζει το μάτι πια,
κει που στέκεσαι μονάχος
σ’ ενός λόφου την πλαγιά
γύρω σου όπως οι ανέμοι
για σένα μαρτυρούνε τώρα –
δεν συλλογίζεσαι σταλιά,
μ’ όλο που τα καταλαβαίνεις όλα.
Δεν συλλογιέσαι, κοιτάς ψηλά,
κοιτάζεις με απορία –
στενάζεις από την καρδιά,
αναστενάζεις άλλη μία…
Ήσυχα που έχουν όλα γίνει
γύρω σου κι εντός,
ό,τι υπήρξε δεν έχει μείνει,
ό,τι έρχεται είναι εμπρός.
Στην ανοιξιάτικη βραδιά
Σαν ένα όνειρο γλυκό
φωνάζει ολούθε το χάσμα·
εκεί που πλέει στον αγρό
της άσπρης ομίχλης το φάσμα.
Βαθιά στο δάσος σαν ομιλία,
βλαστός που βλάστησε λόγο αρχινά·
απ’ τις πεδιάδες και τα νερά
τρέμει η χαρά, κλαίει η ευτυχία.
Το βράδυ αχνοφέγγει, ο ήλιος κοιμάται,
μ’ όλο που όλα μοιάζουν ξυπνητά,
όπως η προσμονή, η ευλογημένη:
η αγάπη μου στον δρόμο είναι πια!
Κι η καρδιά μου όλη, ένα μυστικό,
πυρώνει σαν θερμή καλύβα:
αχ, να μπορούσα απ’ τον αμίλητο καιρό
να φτιάξω ‘γω μια νέα πατρίδα!
* Η Μαγδαληνή Θωμά είναι διδάκτορας φιλολογίας (αφηγηματολογία). Έχει διδάξει νεοελληνική γλώσσα στα Τ.Μ.Γλώσσας του Μπορντώ και της Λίλλης, στο Liceo Classico “Marco Foscarini” της Βενετίας και στο Κέντρο Γλωσσών του πανεπιστημίου του Τάρτου. Ζει και εργάζεται στο Νότιο Πήλιο. Έχει δημοσιεύσει διηγήματα, ένα μυθιστόρημα («Ο πόνος είναι μοναχικό ζώο», Γαβριηλίδης 2014) και μια νουβέλα («Θα ερχόσουν μαζί μου στη Νορβηγία;» Βακχικόν 2015»). Το διήγημά της, «Τα όρια του Κόσμου» έχει λάβει διάκριση στον 5ο Διεθνή Διαγωνισμό Διηγήματος Eyelands – Παράξενες Μέρες (2015) και συμπεριλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο «Στα όρια» (Παράξενες Μέρες 2015). Καταπιάνεται με τη μετάφραση της Εσθονικής λογοτεχνίας και έχει δώσει στη δημοσιότητα μεταφράσεις από το ποιητικό έργο των Jüri Talvet, Jaan Kaplinski, Doris Kareva, Jühan Viiding, Heiti Talvik, Hando Runnel και Karl Ristikivi.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
Ο Άκης Παρώδης στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:11 μμ -
Ο Χρήστος Τζανάκος στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:10 μμ -
✩ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
30/04/2024, 9:07 μμ -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Η ψίχα της μεταλαβιάς»
30/04/2024, 9:06 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ο ελληνικός λαός δεν πανηγύρισε όπως σε άλλες χώρες…
του Τάκη Κατσιμάρδου // Οι λαοί στις 8-9 Μαΐου 1945 πανηγύριζαν ξέφρενα τη Μέρα της Νίκης Η επίσημη ελληνική ιστορία καταγράφει ένα παρόμοιο κλίμα ενθουσιασμού και στην Ελλάδα. Η πραγματικότητα, όμως, δεν είναι ακριβώς αυτή. Όχι μόνο με
Περισσότερα -
Ένα ποίημα
Του Ευσταθίου Καπέλη // * Όλη μας την ζωή προσπαθούμε Προσπαθούμε από την μέρα που γεννιόμαστε Να αρπάξουμε το στήθος που μας ταΐζει Να σταθούμε πρώτη φορά στα πόδια μας Άλλοι προσπαθούμε λιγότερο άλλοι περισσότερο Πολλοί
Περισσότερα -
✩ Για την παράσταση “Με σπασμένα φτερά” στο θέατρο Μπάγκειον
Γράφει η Χρυσούλα Νικολάκη // * Για την παράσταση “Με σπασμένα φτερά”, θέατρο Μπάγκειον Η Φρίντα Κάλο γεννημένη σε ένα περιβάλλον ανδροκρατούμενο, κάνει για την εποχή της την διαφορά. Όχι απλά με το σθένος της για δημιουργία
Περισσότερα -
✩ Οι επιπτώσεις της εκμάθησης online στην εποχή της πανδημίας
Γράφει η Ρίτα Βελώνη // Με τον εγκλεισμό που έφερε η πανδημία, την υποχρεωτική εκπαίδευση εξ αποστάσεως, αλλά και την επικοινωνία των παιδιών μέσω Instagram και viber, εκτιμάται ότι επιδεινώθηκαν τα οφθαλμολογικά προβλήματα. Η επιδείνωση άρχισε από
Περισσότερα -
Διήγημα: “Μια φωτογραφία της, το βλέμμα της και μόνο…”
Του Νίκου Τσούλια // Πώς μια φωτογραφία με την πρώτη της πρόσληψη μπορεί να γίνει οικεία και αγαπητή; Από πού ως που ένα άγνωστο πρόσωπο σου δημιουργεί μια φοβερή φιλικότητα και του λες από τις πρώτες επικοινωνίες ότι
Περισσότερα -
Ανέσπερες λέξεις σε ανάλγητες εποχές…
Γράφει η Αθανασία Τσιοτινού // * Στάθης Σιώμος: «Μονωδίες», Ένα διήγημα και 39 ποιήματα, Εκδόσεις Όταν Ο Στάθης Σιώμος στο βιβλίο του με τίτλο «Μονωδίες» παίρνει ανέσπερες λέξεις σε ανάλγητες εποχές και τις μετατρέπει σε ποιήματα!
Περισσότερα -
Διήγημα: “Διονυσιασμός”
της Ελένη Κουφογιάννη // Δε βρισκόταν πια στην πρώτη νιότη. Το έβλεπε στον καθρέφτη και στο βλέμμα των ανθρώπων γύρω του. Ο αυθορμητισμός που υπήρχε κάποτε στα μάτια του, τώρα ήταν συμβιβασμός. Τα μαύρα του μαλλιά είχαν γκριζάρει
Περισσότερα