Fractal
Home / Το εργαστήρι του συγγραφέα / Ο Διονύσης Μαρίνος στο Eργαστήρι του συγγραφέα
03/12/2014, 1:03 μμ

Ο Διονύσης Μαρίνος στο Eργαστήρι του συγγραφέα

 

dionysism

 

Τηλεόραση δεν βλέπω, με ενοχλεί το ηχητικό ισοδύναμό της: μια λούπα που μέσα της αν πέσεις, δεν πρόκειται να ξαναβγείς. Το φούντωμα των εικόνων, σιρίτια εικόνων που η μία καταβροχθίζει την άλλη ακαταπαύστως, ένα σπασμένο διόραμα, όπου εσύ στην πραγματικότητα γίνεται το αντικείμενο της έρευνας και όχι η είδηση, όλο αυτό το κατασκευασμένο «θέατρο δράματος» με απωθεί. Όχι, δεν βλέπω τηλεόραση. Εκείνη την ημέρα είδα: ήταν η τρομοκρατική ενέργεια στον μαραθώνιο της Βοστόνης. Και μου ήρθαν στο μυαλό οι προτάσεις-ρωγμές του Γιώργου Χειμωνά στους «Χτίστες» (Ο κόσμος να γίνει εικόνα. Αυτή θα είναι η τελευταία ζωή των ανθρώπων – να τους σκεπάσει μια εικόνα. Απομακρύνθηκε ο ορίζοντας. Η ζωή φάνηκε πρώτα στους τοίχους. Είναι ένας τοίχος αλειμμένος μ’ ένα υλικό σαν σημασία).

Ίδια αίσθηση με την 11η Σεπτεμβρίου. Δεν είναι το… πτωματοφάγο βλέμμα που εντυπώνει τις εικόνες προς κατανάλωση, αλλά η διερώτηση αν αυτός ο κόσμος, ο μικρός, έχει χάσει τη μεγαλοσύνη του. Αν αυτή η λυκοφωτική ατμόσφαιρα τρόμου/δέους/ισχνότητας οδηγεί κάπου, και αν ναι, πού; Ποιος είναι ο ρόλος του ανθρώπου της μετανεωτερικής κοινωνίας στο καθημερινό δράμα της Ιστορίας; Ο σπασμός του αμυντικού πανικού αυτών των ανθρώπων που είδαν –δίχως αιτία- να γίνονται παίγνια σε ένα τρομοκρατικό σχέδιο παγκόσμιας εμβέλειας, μοιάζει με την άλλη «τρομοκρατία» των αγορών, της οικονομικής επιβολής. Η κοιλιά της αμφιβολίας γεμίζει με τόσα πολλά ερωτήματα. Ουσιαστικά δεν αναζητείς απαντήσεις, αλλά μια ταξινόμηση σε ένα προοδευτικό χάος.

ouranosΟ «Ουρανός Κάτω» είναι ο υπαινιγμός αυτών των πραγμάτων που πέφτουν καθημερινά στη ζωή του καθενός. Είναι οι βεβαιότητες που έπαψαν να υπάρχουν, τα μέχρι πρότινος παραδεδεγμένα θεωρήματα για τη δόμηση των κοινωνιών που γίνονται θρύψαλα. Μια χώρα πέφτει σε ένα χάος κρίσης. Μια πόλη διαλύεται σε κομμάτια, ένας μοριακός πόλεμος αναδύεται από τα βάθη, από τις συνοικίες, από τις κλειστές πόρτες των διαμερισμάτων. Αυτό που ήμασταν, έχει πάψει προ πολλού να υφίσταται.

Πώς είναι να χάνεις τα πάντα και η πτώση να μην έχει τελειωμό; Πώς είναι να πρέπει να γυρίσεις τούμπα τη ζωή σου, να δεις τι πήγε λάθος; Ποιος έφταιξε; Τι κάναμε λάθος; Ποιος τρόμος μάς αγάπησε;

Ο Ιωσήφ Σαρογιάν, ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, είναι ένα καλοταϊσμένο, αφιονισμένο άλογο του συστήματος. Οι ρωγμές, όμως, δεν κάνουν διακρίσεις. Εμφανίζονται παντού: ακόμη και εκεί η εποχή της κρίσης μας έδειξε πως οι αλλαγές διατρέχουν κάστες, κοινωνικές ομάδες, και οικονομικές τάξεις. Κανείς δεν ξεφεύγει από τα δόντια της οικονομικής λαίλαπας.

Είναι η κρίση μόνο οικονομική; Άλλο ένα ερώτημα που θέτει το βιβλίο. Και η συνείδηση; Τα τραύματά της; Πλέον δεν είναι το μυθιστόρημα που ακολουθεί μια δυστοπική φόρμα, αλλά η ίδια η κοινωνία που έχει γίνει απόλυτα δυστοπική. Η μυθοπλασία ακολουθεί το κοινωνικό γίγνεσθαι. Οι ήρωες αναζητούν τη γλώσσα τους, τις νέες εικόνες τους. Δεν μπορούν να μιλήσουν την «παλιά» γλώσσα, αντιλαμβάνονται πως οι κώδικες που μέχρι πρότινος ίσχυαν, τώρα έχουν χάσει την ισχύ και την πυκνότητά τους. Γι’ αυτό και το μυθιστόρημα προσπαθεί να «μιληθεί» και να «γραφτεί» σε αυτή τη νέα γλώσσα. Ζητάει να επανακαθορίσει τις έννοιες και τα σύμβολα.

Ό,τι γνωρίζει κανείς μέχρι τώρα, χάνει προοδευτικά το λογικό του σχήμα. Η καθησυχαστική σκέψη του χθες, γίνεται αποτρόπαιος φόβος του αύριο.

Ο Ιωσήφ Σαρογιάν βλέπει την κατακρήμνιση να αναπτύσσεται μέσα του και γύρω του. Μαθαίνει ξανά από την αρχή τον εαυτό του, όπως και την πόλη που ζει – γνωρίζει μια χώρα (μια οποιαδήποτε χώρα) που έχει χάσει τις σταθερές της – που της έχει πέσει ο ουρανός στο κεφάλι.

Είναι ένα μυθιστόρημα για την κρίση; Ναι, αλλά όχι μόνο για τη συγκεκριμένη που βιώνει η Ελλάδα. Είναι ένα μυθιστόρημα για μια κρίση της οποίας το μεταλλικό τραύλισμα το βλέπουμε να αναπτύσσεται εδώ και έξι χρόνια, αλλά έχει ξεκινήσει πιο πριν και θα συνεχίσει να ακούγεται και τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι μόνο οι οικονομικές συνθήκες που διαλύουν τις κοινωνικές καταφάσεις, είμαστε εμείς που οφείλουμε να τείνουμε το βλέμμα μας προς τα μέσα. Προς την αρχή του καθενός. Προς την αρχή ενός κόσμου ανερμήνευτου.

Dionysis

* Ο Διονύσης Μαρίνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Είναι δημοσιογράφος και έχει γράψει δύο μυθιστορήματα (Χαμένα Κορμιά, 2011, εκδ. Τετράγωνο – Τελευταία Πόλη, 2012, εκδ. Γαβριηλίδης) και μια ποιητική συλλογή (Anamneza, 2014, εκδ. Γαβριηλίδης). Από τις εκδόσεις «Πάπυρος» κυκλοφόρησε πρόσφατα το μυθιστόρημά του «Ουρανός κάτω». Γράφει κριτικές βιβλίου στους λογοτεχνικούς ιστότοπους: Vakxikon και diavasame.gr.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top