Γιάννης Σουλιώτης: Αντικριστοί καθρέφτες
Αφιέρωμα στη Λογοτεχνική Μετάφραση
Συνεντεύξεις- επιμέλεια αφιερώματος: Πέρσα Κουμούτση //
Πώς ορίζεται το μετάφρασμα από τους ίδιους τους μεταφραστές; Πότε πετυχαίνει και πότε αποτυγχάνει να μεταφέρει αυτούσιο το έργο ενός συγγραφέα, τη φιλοσοφία του, τα υπόγεια όσο και φανερά μηνύματά του; Και πόσο δύσκολο είναι να αναμετρηθεί κανείς με το έργο ενός δημιουργού που έχει ξεπεράσει τα στενά σύνορα του τόπου του; Στα αλήθεια, τι απαιτείται από τον μεταφραστή, προκειμένου να μεταφέρει επιτυχώς στη γλώσσα του ένα κείμενο χωρίς να προδώσει το πρωτότυπο έργο; Αλλά κυρίως, σε ποιο βαθμό ο μεταφραστής μετέχει ουσιωδώς σε αυτό; Στο πλαίσιο του αφιερώματος που ετοιμάσαμε, ρωτήσαμε καταξιωμένους μεταφραστές και είχαν την ευγενική καλοσύνη να μας καταθέσουν τις απόψεις τους. Στο σημερινό τεύχος δημοσιεύουμε τις απόψεις του διακεκριμένου και πολυγραφότατου μεταφραστή και δοκιμιογράφου κύριο Γιάννη Σουλιώτη, με αφορμή την έκδοση της τελευταίας μεταφραστικής δουλειάς.
-Πώς θα ορίζατε επιγραμματικά το μετάφρασμα, κύριε Σουλιώτη;
Τα ίδια λόγια, ει δυνατόν, σε άλλη γλώσσα.
-Άραγε οι μεταφραστές ενδίδουν ποτέ στον πειρασμό μιας “υπερερμηνείας”, δηλαδή σε μια εξεζητημένη απόδοση του αρχικού κειμένου, όταν νιώθουν ότι αυτό αποκλίνει από τα δικά τους πρότυπα αισθητικής και φιλοσοφίας;
Πολλές φορές…αλλά αυτό είναι θέμα προσωπικής φιλοσοφίας.
-Σε τι διαφέρει η μετάφραση της ποίησης από εκείνη της πεζογραφίας, κατά τη γνώμη σας;
Η μετάφραση της ποίησης είναι ένας πολύ στενός κορσές… δεν αφήνει περιθώρια για προσωπικά «πετάγματα»
-Πώς θα περιγράφατε τη σχέση συγγραφέα-μεταφραστή;
Το alter ego του –Αντικριστοί καθρέφτες.
-Είστε υπέρ της πιστής μετάφρασης ή της απόδοσης ενός κειμένου, ποιήματος κλπ; Ποια η διαφορά;
Είμαι υπέρ του σεβασμού του λόγου εκείνου που είναι απέναντι στον καθρέφτη μου.
-Είναι εύκολο να συμμεριστεί ο μεταφραστής το πνεύμα, τη φιλοσοφία του δημιουργού, όταν απέχει πολύ από την κουλτούρα του; Όταν δεν αντιλαμβάνεται επαρκώς το πνευματικό/πολιτιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργείται το πρωτότυπο έργο;
Αναμφίβολα ναι… και όχι μόνο από την κουλτούρα, αλλά κυρίως, θα έλεγα, από την προσωπικότητα, αυτόν τον ίδιο.
-Έχετε ασχοληθεί με έργα μεγάλων ποιητών. Ποιος, θωρείτε, ότι αποτέλεσε για σας την μεγαλύτερη μεταφραστική πρόκληση;
Ναι πολλών… Ο Όσιπ Μαντελστάμ!..
-Πρόσφατα μεταφράσατε με επιτυχία ποιήματα του ποιητή του 7ου αιώνα Αμπού Ναουάς σε μια καλαίσθητη έκδοση από τις εκδόσεις οδός Πανός. H μετάφραση σας, παρότι από ενδιάμεση γλώσσα, αποδίδει εξαιρετικά το ύφος, το‘κλίμα’αλλά και τις εκφραστικές ιδιαιτερότητες του σπουδαίο αυτού ποιητή. Θέλετε να μας πείτε δυο λόγια για την εμπειρία σας;
Με πήρε στο μαγικό χαλί του και με γύρισε δώδεκα αιώνες πίσω σε μια άγνωστη χώρα…Αγάπησα τον λόγο του καθώς και το ότι λάτρευε τη ζωή Πραγματικός μαθητής του Επίκουρου! Κυρίως όμως ότι ήταν επαναστάτης, «ασυμβίβαστος» με τους κανόνες της εποχής, μιας εποχής ΤΟΣΟ δύσκολης από κάθε άποψη!
Σας ευχαριστώ πολύ.
Βιογραφικό:
Ο Γιάννης Σουλιώτης γεννήθηκε στον Πόρο. Σπούδασε στην Αθήνα και μετά τις πανεπιστημιακές του σπουδές (πολιτικές επιστήμες), και την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων στο Πολεμικό Ναυτικό, ως Έφεδρος Σημαιοφόρος/Διερμηνέας, μετέβη ως υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης (1964-1967) στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές, όπου απέκτησε το Δίπλωμα του Ινστιτούτου Ανωτέρων Διεθνών Μελετών, της Νομικής Σχολής Παρισιού και το Διδακτορικό (Doctorat dÉtat) στις Πολιτικές Επιστήμες. Διετέλεσε βοηθός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας στη Γαλλία και υπήρξε πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος αφοπλισμού και διεθνούς ασφαλείας. Εκτός από άρθρα και μελέτες για θέματα διεθνούς δικαίου, δικαίου θαλάσσης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά. έχει δημοσιεύσει πλήθος λογοτεχνικών έργων και έχει μεταφράσει σημαντικούς παγκόσμιους ποιητές. Τελευταία του δουλειά η μετάφραση των ποιημάτων του εμβληματικού Αμπου Ναουάς “Αμπου Ναβάς ο ασυμβίβαστος” από τις εκδόσεις Πανός. Έχει επίσης συγγράψει πλήθος δοκιμίων ενώ στα προσωπικά του έργα συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων: (2016) Οι εραστές του Νεώριου, Κάπα Εκδοτική (2016) Το χρυσό στάρι, Κάπα Εκδοτική (2012) Τζον Κράξτον, Λούσιαν Φρόιντ: Τα παιδιά του Πόρου, Σοκόλη (2012) Τι ώρα είναι, Σοκόλη (2011) Ένα από τα βιβλία μόλις έπεσε από το ράφι, Σοκόλη (2011) Η αδελφή μας είναι στο Λονδίνο, Σοκόλη (2011) Θυμάσαι πώς μύριζαν οι μανόλιες στη Νικαράγουα;, Σοκόλη (2011) Ξέρεις πώς πέθανε ο Αρχιμήδης;, Σοκόλη (2011) Οι θρήνοι του Ιερεμία, Σουλιώτης Γιάννης (2010) Ο Άγιος Σεβαστιανός γυμνός σ’ Ανατολή και Δύση, Οδός Πανός (2010) Οι άγιες μάνες, Επτάλοφος (2010) Τα άγια παιδιά, Επτάλοφος (2008) Ημερολόγιο 2009: Το ρόδι, Αρμός (2006) Ημερολόγιο 2007: Οι Άγιοι στρατιώτες, Φυτράκης Α.Ε. (2006) Οι άγιοι στρατιώτες, Φυτράκης Α.Ε.(2006) Το μόδι, Κέδρος (1986) Τα κόλλυβα, Κέδρος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
Ο Άκης Παρώδης στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:11 μμ -
Ο Χρήστος Τζανάκος στο εργαστήρι του συγγραφέα
30/04/2024, 9:10 μμ -
✩ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
30/04/2024, 9:07 μμ -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: «Η ψίχα της μεταλαβιάς»
30/04/2024, 9:06 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
☆ «Το φως του γκαζιού» στο θέατρο Βαφείο-Λάκης Καραλής. Η σωτηρία αρχίζει όταν ακουστεί η ιστορία σου… Όταν ακουστεί με προσοχή και η δική σου πλευρά… τότε μόνο αρχίζεις να υπάρχεις.
Γράφει η Ελένη Αναγνωστοπούλου // «Το φως του γκαζιού» στο θέατρο Βαφείο- Λάκης Καραλής. Είναι γνωστό ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούνται από πολύπλοκα μέρη. Ο λόγος; Δύο συμβαλλόμενοι με διαφορετικές πεποιθήσεις, νοοτροπία και εντελώς διαφορετικό οπτικό-
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ο θεατής”
Του Ιωσήφ Φίλου // * Ένας χαμογελαστός και αισιόδοξος άνθρωπος γεννήθηκε χρόνια πριν σ’ αυτό τον κόσμο. Έτσι ξεκινούσε μια ταινία, της οποίας παρόμοιο περιεχόμενο δεν είχα συναντήσει ποτέ ξανά σε σενάριο. Εκείνη την βραδιά, ο
Περισσότερα -
Δύο ποιήματα
Της Έλενας Χουσνή // * Πεθαίνω Πεθαίνω από εξάντληση από ανυπακοή πεθαίνω κάποτε από απροθυμία Πεθαίνω γιατί ξέρω πώς δεν νιώθω πια δεν την ακούω την ζωή να ρέει άναρχα δεν βρέχω πια τα
Περισσότερα -
Όταν τολμάμε τις λέξεις
Γράφει η Νόπη Ταχματζίδου // Αναστασία Καραογλάνη «Παλιά κρυστάλλινα ποτήρια», εκδ. ίδρυμα πολιτισμού ΛΟΓΕΙΟΝ Από το ίδρυμα πολιτισμού «ΛΟΓΕΙΟΝ» κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες η ποιητική συλλογή της Αναστασίας Καραογλάνη «Παλιά Κρυστάλλινα Ποτήρια», η οποία συγκεντρώνει
Περισσότερα -
Σημασία έχει ο άνθρωπος γιατί αυτός μας αφηγείται τη Ζωή
Γράφει ο Στέφανος Παπαδόπουλος // * Κατερίνα Μητροπούλου, «Με την ψυχή καθαρή απ’ τα βάσανα», εκδ. Δερέ Διαβάζοντας το βιβλίο της Κατερίνας Μητροπούλου «με την ψυχή καθαρή απ’ τα βάσανα» μου ήρθε στον νου η φράση του Άγγλου
Περισσότερα -
Επτά ποιήματα
Tου Άγγελου Λάππα // * ΣΤΑΓΟΝΑ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ Σταγόνες βροχής στη λίμνη κύκλοι υγροί κύκλοι σπασμένα πρόσωπα τα λόγια τους μες στο νερό Σφουγγάρι σταγόνες καυτές στον ύπνο ψίθυροι συνωμότες ξυπνούν τον σκοπό της
Περισσότερα -
Ανατομία ενός «τέρατος»… σε αναζήτηση διαφυγής
Γράφει ο Παναγιώτης Τσιαμούρας // * Πωλ Μπ. Πρεθιάδο, “Είμαι το τέρας που σας μιλά”. Αναφορά σε μία Ακαδημία Ψυχαναλυτών, μετάφραση: Αναστασία Μελία Ελευθερίου, Αντίποδες, 2022, σελ. 120. «…και πολλές φορές εκείνο που είναι αντίθετο με τη
Περισσότερα